Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Ahbínídą́ą́’ t’áadoo ’ííyą́ą́’góó biniinaa wónáásdóó sitsiits’iin díínii’.

morning-past neg 1-eat.P-GO.NEG because soon 1-head 3-ache.P

’Ałní’ní’ą́ągo tó háálínídi ’ahéédidiit’ash.

noon-GO spring-at refl-1du-meet.F

’Óshą́ą́’ laanaa’ dichin shi’niiłxį́.

1-eat.O wish hunger 1-3-kill.I

bik’ídisoodiz

3DO-2dpl-wrap.it.around.it.P

Ch’il t’áadoo yishnizhí t’óó ’ahayóí hanáánáájéé’.

plant NEG 3-1-rip.P-NEG just many 3-again.return.P

Chidí nidabinołtłáád.

car pl-3-2dpl-stop.I
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

daooyą́ą́’

pl-3DO-2dpl-eat.it.P

daołbéézh

pl-3DO-2dpl-boil.it.I

deishóóh

pl-3DO-3dpl-brush/comb.it.I

dideidííłjéé’

pl-3DO-3dpl-start.fire.P

Díí ’abíní dibé tóógóó neeshkał.

this morning sheep water-to 3-1-herd.Prog

Doo t’áá k’ad nich’i’ hasdzíí da.

do.not.want.to towards.you.pos 1-speak.P NEG

doohsį́į́ł

3DO-2dpl-eat.it.F

Doondó’ ’awéé’ yicha da.

not.even baby 3-cry.I NEG

Gohwééh t’áá bizhání ’éí doodaii’ ’abe’ bgo daats’í nínízin?

coffee only TOP or milk 3-with-GO perhaps 3-2-want.NI

hadínííłchał

3DO-2-card.it.(as.in.wool).F

hadííníłbįįd

3DO-2-fill.something.up.with.it.P

hazhdééłbįįd

3DO-4-fill.something.up.with.it.P

hazhnííłchaad

3DO-4-card.it.(as.in.wool).P

Hózhó’ógo baa nitsínkeesgo níni’ bá na’iłt’oh.

3-harmonious.I-GO 3-toward 2-think.I-GO 2-mind 3-for 2-smoke.I

jitł’ó

3DO-4-weave.it.I

Joe dóó Louise hataał.

Joe and Louise 3-sing.CI

K’os hazlį́į́’ t’áá shǫǫ nahodoołtį́į́ł.

cloud 3-become.P EMP just good 3-rain.F

Kwii sínídáa dooleeł.

here 2-sit.SPN will.be.F

Naʼahóóhai baa nídiikai ʼakó ʼakʼidahiʼniłí bee shí ʼadíílwoł.

rodeo 3-about 1pl-do.pl.F so saddle.blanket 3-with 1-after 2-help.F

Ne’eshłééh. T’áá ká nóólk’oł.

2-1-copy.I 2-blink.O

Neeznáadigóó ’oolkiłgo ’áłah ’aleeh daaní.

ten.at-toward time-GO meeting pl-4-say.NI

neiilyé

3DO-1dpl-carry.a.ropelike.thing.around.I

niséłkáá’

3DO-1-investigate.it.P

Niłísh bééhosin doodaii’ biłísh bééhozin?

2-with-Q 3-know.CI or 3-with-Q 3-know.CI

Níká ’adeeshwoł biniiyé níyá.

2-for 1-run.F 3-purpose.of 1-came.P

Níwe, doo tł’ée’go ’ízdísooł da!

stop NEG outside-GO 4-whistle.I NEG
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Níwo’jį’ nídiidááh.

move-to 2-get.up.I

Níyolgo t’áá ’áko niishch’ił.

wind-GO immediately 3-blink.U

néishjį́į́h

Iterative Mode: 1-become.black.R

She’abe’ sits’ą́ą́’ wóódlą́ą́’ lágo.

1-milk 1-from 3-2-drink.O LÁGO

Shiye’, t’áadoo nikídíltałí.

1-son NEG 2-stomp.IR-Í

Shił dó’eeł!

1-with 3-float.O
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

T’ah doo béeso ’ałtso ’ádįįhdą́ą́’ chidí bitoo’ nahíłniih.

still NEG money all 3-not.exist.NI-past vehicle 3-fuel 3-2-buy.I

T’ah doo la’ tł’oh ła’ baa náánágeeh da.

not.yet DISC hay some 3-for 3-haul.I NEG

T’áadoo béeso baa nishníłí bił ’aná’oolwod.

NEG money 3-for 3-1-lend.I 3-with 3-run.off.P

T’áá ’ákwíízhíní tó dah siyínígóó ’ałnánáshdááh.

every summer lake-toward again-1-go.R

italic highlight particle_0" aria-label="zaashchíín">T’áadoo tá’dishgéshí nizaagóó dah ’adii’ą́.

before 1-sheer.(I)NEG far-GOO up 3-sun.rise(P).

yidíníłkaad

3DO-3-start.to.herd.them.(animals).I

yiishjį́į́ł

Progressive Mode: 1-become.black.Prog

yishą́

3DO-1-eat.it.I

yishhį́į́h

3DO-1-melt.it.(snow).I

Yiską́ągo díí doo ’íídííłtah da. (K’ad tsxíiłgo ’ííníłta’.)

tomorrow this NEG 3-2-read.F NEG (now quickly 3-2-read.I)

yoodlą́ą́’

3DO-3-drink.it.P

yíníyą́ą́’

3DO-2-eat.it.P