Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Ajóółháásh laanaa.

4-sleep.O wish

’Áde’óóyą́ą́’ lágo.

self-2-eat.O don’t

’Óshą́ą́’ laanaa’ dichin shi’niiłxį́.

1-eat.O wish hunger 1-3-kill.I

’Íhoo’aah ’ayóo bidziil.

education very 3-strong.I

Ashkii tł’óodi naashné ni. Nit’éé’ bimá aní k’adee’ ’aadéé’ chiíłtsxóoí yilwoł.

boy outside-at 1-play.IP 3-say. past 3-mother 3-say.IP now there-from vehicle-yellow-NMZ 3-moving.fast.F

Beeldléí danołtsóós.

blanket pl-3-2dpl-bring.FFO.I

Ch’óóshdą́ą́dą́ą́’ Diné Bizaad naalkaah doo baa ’áhonissin da. K’ad ’éí t’áá shxǫǫd bik’i’diitą́.

formerly Navajo language research NEG 3-about 1-aware.CI NEG | now TOP at.least 3-of-1-understand.P

Da’ ’áájí ’ałdó’ ’áłah ’azlį́į́’?

Q that-side also meeting 1-happen.P

dadoołhį́į́’

pl-3DO-2dpl-melt.it.P

daohsą́

pl-3DO-2dpl-eat.it.I

daooshóó’

pl-3DO-2dpl-brush/comb.it.P

dashiilbéézh

pl-3DO-1dpl-boil.it.P

dayiigish

pl-3DO-3dpl-make.one.cut.in.it.I

Dibé bitsį’ doodago béégashii bitsį’ daats’í nínízin?

sheep 3-meat or cow 3-meat possibly 3-2-want.NI

didoołjéé’

3DO-2dpl-start.fire.P

Díí tł’éé’ ’iidííłhosh.

this night 2-sleep.F

doohsį́į́ł

3DO-2dpl-eat.it.F

Ha’át’íísh náádaadi’ní?

what-Q again-pl-3dpl-say.I

Ha’át’íísh nizhé’é nahideeshnih nízin.

what-Q 2-father 3-1-buy.F 3-want.NI

Haa’íyee’ díí chidí bikééji’ adeez’ahí hasht’e diilnííł.

lets.see this pickup.truck 3-1.pl-fix.F

hadasiigeed

pl-3DO-1dpl-dig.it.out.P

hadeneeshchaad

pl-3DO-3dpl-card.it.(as.in.wool).P

jidiłhį́į́h

3DO-4-melt.it.I

jitł’ó

3DO-4-weave.it.I

jííshóó’

3DO-4-brush/comb.it.P

K’aa’ísh ’aní’á biyaa doodago daats’í báhátis ’ayiist’oh?

arrow-Q bridge 3-under or perhaps 3-over 3-3-shot.P

K’ad Na’nízhoozhídi naasháa le’.

now Gallup-at around-1-walk.I hope

K’ad shicheii bíká ’iishyeed.

now 1-grandfather 3-for 1-run.I

Mary ha’át’íí yinízin?

Mary what 3-3-want.NI

neizlá

3DO-3-carry.a.ropelike.thing.around.P

Nibéézh bee hane’ doo ndi naalnish da.

2-cellphone NEG but 3-work.P NEG

nidasiilyá

pl-3DO-1dpl-carry.a.ropelike.thing.around.P

nideeshłeeł

3DO-1-carry.a.ropelike.thing.around.F

nijiskáá’

3DO-4-investigate.it.P

nishóóh

3DO-2-brush/comb.it.I

Níléí dá’ák’ehdi ła’ joogááł.

there cornfield-at some 4-walk.Prog

Níwe, bíni’dii ’ałwosh!

stop 3-let 3-sleep.I
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Níwe, doo tsésǫ’ góne’ ch’ééjí’nah da!

stop NEG window 3-into 4-crawl.R NEG
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Níwe, k’ídíítih!

stop 3-2-break.SSO.I
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Shichidí t’ahdii yá’át’ééh, ’át’ah ’índa ła’ ninááhideeshnih.

1-car still 3-good.NI later one again-3-1-buy.F

Shilį́į́’ tł’aaká’ii dóó shilį́į́’ biyéél bił tsodizin ’íishłaa.

1-appaloosa and 1-horse 3-saddle 3-with prayer 3-1-make.P

T’ahádą́ą́’ dah ’ayítł’óh.

before.thus up 3-2-loom.set.I

T’áá ká ’adinoólgháásh lágo.

neg 2-oversleep.O LÁGO

T’iis bąąh nidaohna’.

cottonwood 3-on pl-2dpl-climb.I

T’áá shǫǫ da la’ da’adą́ądi diné bich’iiyą’ hólǫ́ǫ́ .

at.least such.as some restaurant-at Navajo 3-food 3-exist.NI DISC

Tʼáadoo baa nitsinikeesí, tʼóó ’íízoh.

NEG 3-about 2-think.I just 2-write.Prog

yiilbéézh

3DO-1dpl-boil.it.I

Yiską́ągo díí doo ’íídííłtah da. (K’ad tsxíiłgo ’ííníłta’.)

tomorrow this NEG 3-2-read.F NEG (now quickly 3-2-read.I)

Ła’ nídeezid yę́ędą́ą́’ ’áajigo niséyá.

one month past that-way-GO 1.go.P

ʼÉí hastiin naanish bichʼįʼ ’ádoolʼaad lá.

that man work 3-to 3-3-give.F DISC