Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

Yadiizíní bigháníshgéésh.

can 3-through-1-cut.open.I

’Azhą́chíil ndi dibé ch’ínínil.

even 3-snow.I but sheep 3-1-release.P

’Óshą́ą́’ laanaa’ dichin shi’niiłxį́.

1-eat.O wish hunger 1-3-kill.I

’Íídeeshwosh daats’í doodaii’ saad naalkaah bindeeshnish.

1-sleep.F maybe or word research 3-1-work.F

Ashkii tł'óodi naashné ni. Nit'éé' bimá aní k'adee' 'aadéé' chiíłtsxóoí yilwoł.

boy outside-at 1-play.IP 3-say. past 3-mother 3-say.IP now there-from vehicle-yellow-NMZ 3-moving.fast.F

Béégashii yáázh ła’ shibee’í’diidłííd bik’i niní’ą́.

calf one 1-cattle.brand 3-on 3-1-put.NP

Bįįh b da’doółdǫǫh.

deer 3-with pl-2dpl-shoot.O

Bįįh b da’doółdǫǫh.

deer 3-with pl-2dpl-shoot.O

Ch’il t’áadoo yishnizhí t’óó 'ahayóí hanáánáájéé’.

plant NEG 3-1-rip.P-NEG just many 3-again.return.P

Chidí ’ániidígíí naháłnii’ nít’éé’ bee lą́ą́ shąąh háájil.

car new-ÍGÍÍ One 3-1-buy.P-GO 3-with many 1-on 3-charge.P

dadoołhį́į́’

pl-3DO-2dpl-melt.it.P

dajoodlą́ą́’

pl-3DO-4dpl-drink.it.P

Damóo yę́ędą́ą́’ dziłghą́ą́’dę́ę́’ shádí dóó ba’áłchíní bił ’adaashkai.

sunday past-time mountain top.of-from 1-elder.sister and 3-children 3-with downward-1-go.Pl.P

daooshóó’

pl-3DO-2dpl-brush/comb.it.P

deididoołhįh

pl-3DO-3dpl-melt.it.F

deiłhį́į́h

pl-3DO-3dpl-melt.it.(snow).I

Dibé dził binaashii nanishkaad.

sheep hill 3-across.from 3-1-herd.CI

didazhdiłjeeh

pl-3DO-4dpl-start.fire.I

didiiljéé’

3DO-1dpl-start.fire.P

dizhdííłjéé’

3DO-4-start.fire.P

Gohwééh t’áá bizhání ’éí doodaii’ ’abe’ bgo daats’í nínízin?

coffee only TOP or milk 3-with-GO perhaps 3-2-want.NI

Ha’át’íí bik’i dah sínídá?

what-Q 3-on up 2-sit.I

Haa'íyee' díí chidí bikééji' adeez'ahí hasht'e diilnííł.

lets.see this pickup.truck 3-1.pl-fix.F

hadééłbįįd

3DO-1-fill.something.up.with.it.P

Halah doo bííghah jiztį́į da.

opposite.sibling NEG 3-beside 4-lay.O NEG
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

haniłgéésh

3DO-2-cut.it.out.I

Hazhóʼí síní. Tʼáadoo naaní’dííldisí.

careful 2-sit.I NEG again-2-wander.Prog-í

Kintah góyaa yishááł ńt’éé’ béeso ńdiiłtsooz

areal-down 1-go.Prog past money 3-1-pick.FFO.P

Kʼadí! Tʼáadoo tʼóó ’ííyį́į̨́łí.

stop NEG just 2-eat.Prog-í

Mary ha’át’íí yinízin?

Mary what 3-3-want.NI

Na’azhǫǫshgi díkwíí shį́į́ shaa woobįįh?

hoop.and.pole.game-at how.much 1-to pass-win.I

neiskáá’

3DO-3-investigate.it.P

nidoohłeeł

3DO-2dpl-carry.a.ropelike.thing.around.F

Nighéí na’ashch’ąą’ígíí níil’į́.

over.there painting-ÍGÍÍ 3-2-du.look.I

Nimá yázhí bighangóó díílwoł dóó ’áájí ’awéé’ baa ’áhólyą́dooleeł.

2-auntie 3-house-toward 2-run.F and there-at baby 3-to 2-care.CI FUT

nisiilyá

3DO-1dpl-carry.a.ropelike.thing.around.P

nizhdooleeł

3DO-4-carry.a.ropelike.thing.around.F

Níwe, doo mósí nidziłtseed da!

stop NEG cat 3-4-kill.I NEG
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Ńléí dziłtsį́į́góó diit’ash.

there mountain-base-toward start-1du-go.du.I

Saad naashkaahgo baa naash.

word 3-1-research.CI-GO 3-to 1-go.Prog

Shichidí t’ahdii yá’át’ééh, ’át’ah ’índa ła’ ninááhideeshnih.

1-car still 3-good.NI later one again-3-1-buy.F

T’áadoo ’anit’íní!

neg 2-do.NI-Í

T’áadoo yaa nidanoht’áhí.

NEG down pl-3-2dpl-put.SRO.I-Í

T’áá hooshch’į’ déshnish.

suddenly 1-start.work.P

T’áá ká ’adinoólgháásh lágo.

neg 2-oversleep.O LÁGO

Tsxį́įłgo łees’áán ’ánílééh; nimásání nihaa níyá!

quickly tortilla 2-make.I 2-mat.grandma 1.pl-to 3-came.P

woo’aal

3DO-2dpl-chew.it.P

yidíníłkaad

3DO-3-start.to.herd.them.(animals).I

yoodlą́ą́’

3DO-3-drink.it.P

Ła’ nídeezid yę́ędą́ą́’ ’áajigo niséyá.

one month past that-way-GO 1.go.P