Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

ʼAdaʼniigeh, nihíká ʼadoohjah.

3pl-marry.F 1dpl-after 2dpl-run.pl.F

’Adą́ą́dą́ą́’ shá bíighah kintahdi tádísháahgo shee ’i’íí’ą́.

yesterday sun proportionate town-at 1-go.about.Prog-GO 1-on 3-sun.went.down.P

’Ahwééh doo dich’í’ígíí ła’ jóódlą́ą́’.

coffee NEG 3-bitter.NI-NOM some 3-4-drink.O

Béégashii yáázh ła’ shibee’í’diidłííd bik’i niní’ą́.

calf one 1-cattle.brand 3-on 3-1-put.NP

Ch’ééh jiyáán hastiin baa nahashniihgo ch’ééh ’ííł’įįd ’ahbínídą́ą́’.

watermelon man 3-from 3-1-buy.CI-GO tried in.vain 1-act.P morning-past

dadidínóołkał

pl-3DO-2dpl-start.to.herd.them.(animals).F

dajishbéézh

pl-3DO-4dpl-boil.it.P

daoohgish

pl-3DO-2dpl-make.one.cut.in.it.I

deiitł’ó

pl-3DO-1dpl-weave.it.I

deiłhį́į́h

pl-3DO-3dpl-melt.it.(snow).I

Dibé yázhi bimá doo boosáni da, biʼnootsaał.

sheep little 3-mother NEG 3-love.I NEG 3-starve.O

didazhdidoołjah

pl-3DO-4dpl-start.fire.F

dideidiłjeeh

pl-3DO-3dpl-start.fire.I

didínóołkał

3DO-2dpl-start.to.herd.them.(animals).F

didííłjéé’

3DO-1-start.fire.P

Díí mósí yázhí hooghangóó nááshtééł.

this cat little home-towards 3-1-carry.Prog

Doo ’áłah diidleeł da.

NEG together pl-1dpl-meet.pl.F NEG

Doo hanii ni ’ałdó’ nilį́į́’ bik’i dah ’íníił da.

NEG contrary 2 also 2-horse 3-on up saddle 3-2-put.PlO.I NEG

Doondó’ ’awéé’ yicha da.

not.even baby 3-cry.I NEG

dooshą’ --- lá

dííłbish

3DO-2-boil.it.F

Ha’at’iish náádaadi’ní?

what-Q again-pl-3-say.I

Haa léí’ yit’éehgo nichidí yichxǫ’ígíí doo baa níni’ da?

why-Q since 3-be.NI 2-car 3-ruin.P-NOM NEG 3-of 2-mind NEG

Haashíyee' díí naak'ee sinilí biniitááh t'áá daats'í bee hoot'į́.

try.and.find.out this eyeglasses 3-2-try.IP just maybe 3-with area-pas-see.Prog.N

hadeidééłbįįd

pl-3DO-3dpl-fill.something.up.with.it.P

haidééłbįįd

3DO-3-fill.something.up.with.it.P

haołgéésh

3DO-2dpl-cut.it.out.I

Jáanísh naalnish?

John-Q 3-work.I

jidoołbish

3DO-4-boil.it.F

jitł’ó

3DO-4-weave.it.I

jííyą́ą́’

3DO-4-eat.it.P

K’ad ’ałníí’góó ’eeshtł’óół doo yę́ę ła’ damóo yę́ędą́ą́’ t’áadoo ’asétł’ǫ́ǫ da.

now half-toward 1-weave.Prog future past one Sunday when.past NEG 1-weave.P NEG

Mexicogóó daashinyáa ni’.

Mexico-to was.it 2-go.I NI’

Na’nízhoozhígóó deeyá, ya’?

Gallup-toward 2-go.sg.F Q

Na’nízhoozhígóó náádínídzáago háadish ’adeeshį́į́ł nínízin?

Gallup-toward again-2-go.R-GO where-Q 1-eat-F 2-want.NI

Naʼahóóhai nitsaaígóó dóola dííyééł.

rodeo 3-big-to bull 2-haul.F

Nichxǫ' aad ’át’éii">t'áadoo baa nánít’íní.

stop NEG 3-about 2-bother.I-Í

nidiilyeeł

3DO-1dpl-carry.a.ropelike.thing.around.F

Nilį́į́’ de’lóós.

2-horse here 3-2-lead.I

Nizhé’é ha’át’íísh nahideeshnih nízin.

2-father-Q what 3-1-buy.F 3-want.NI

Nizhónígo saad ha’oodzíí’ ’áníléehgo bik’e’íłchí.

nicely word HO-speak.P 3-2-make.I-GO 3-2-write.I

Níwe, doo mósí nidziłtseed da!

stop NEG cat 3-4-kill.I NEG
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

She’abe’ sits’ą́ą́’ wóódlą́ą́’ lágo.

1-milk 1-from 3-2-drink.O LÁGO

Shichidí t’ahdii yá’át’ééh, ’át’ah ’índa ła’ ninááhideeshnih.

1-car still 3-good.N later one again-3-1-buy.F

Shíká ’anilyeed.

1-for 2-run.I

T’áá ká ’ooshháásh lágo.

neg 1-go.to.sleep.O LÁGO

Tsxį́įłgo łees’áán ádíílííł; nimásání nihaa yíghááh!

quickly tortilla 2-make.F 2.poss-mat.grandma-NOM 1.pl-to 3-come.F

Tł’óodi didíłjeeh.

outside 3-2-start.fire.I

yidooyį́į́ł

3DO-3-eat.it.F

Łį́į́’ bik’i na’ashnííł.

horse 3-on 3-1-unsaddle.I