Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Ashkii bi’éé’ hazhó’ó ’ayíyiishchid dóó ’ólta’ góne’ yah ’ííyá.

boy 3-shirt nicely 3-3-tuck.in.P and school into into 3-go.P

’Atsį́’ísh ’éí doodaii’ łóó’ísh nínízin?

meat-Q or fish-Q 3-2-want.NI

’Áde’óóyą́ą́’ lágo.

self-2-eat.O don’t

’Ííłta’ dóó ’iiłghaazh.

1-read.P CONJ 1-sleep.P

bik’ídazhdidoodis

pl-3DO-4dpl-wrap.it.around.it.F

bik’ídeediz

3DO-1dpl-wrap.it.around.it.P

bíhoosh’aah

1-learn.it.I

Chidí na’na’í łęęzh yíyooyił.

tractor dirt 3-3-push.Prog

Chidí łizhinígíí doodago łigaaígíí daats’í nahideeshnih?

car black-nom or white-nom perhaps 3-2-buy.F

Da’ ’ałní’ní’ą́ąjį’ tł’óo’di nishínílnish?

Q noon-until outside-at 2-work.P

dajoodlą́ą́’

pl-3DO-4dpl-drink.it.P

dayoodlą́ą́’

pl-3DO-3dpl-drink.it.P

Díí tł’éé’ t’áá ká dóola dá’ák’eólyeed; dádi’nítįįh.

this night NEG bull into.field-3-run.O hope.not 3-2-close.gate.I

Díí yiską́ągo ’íídííłtah.

this tomorrow 3-2-read.F

Doo ’áłah deiidleeh da.

NEG together pl-1dpl-meet.pl.I NEG

Dooshą’ kót’éego áníléeh da lá.

ensure like.this 2-do.I DISC

dííłbish

3DO-2-boil.it.F

Ha’át’íí biniiyé ’ákǫ́ǫ́ díníyá?

what 3-for.purpose there 2-start.go.P

hadaniilchaad

pl-3DO-1dpl-card.it.(as.in.wool).I

hadazhdoołtééł

pl-3DO-4dpl-carry.him/her.up.out.of.something.F

hadeiniłchaad

pl-3DO-3dpl-card.it.(as.in.wool).I

hadoołbįįd

3DO-2dpl-fill.something.up.with.it.P

Haidą́ą́’ ’a’áán góne’ naashnish ńt’éé’ --- doo sh yá’át’éeh da.

winter-past mine.shaft 1-work.I past neg 1-with 3-good.N neg

hayíígeed

3DO-3-dig.it.out.P

Hosh doo jiyą́ą da.

cactus NEG 3-4-eat.DI NEG
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Jáan naalnishísh?

John 3-work.I-Q

K’os hóle’!

cloud 3s-become.O
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Ni daats’í nił bééhózin ’éí doodaii’ nicheii daats’í bił bééhózin?

2 perhaps 2-with 3-know.CI TOP or 2-grandfather perhaps 3-with 3-know.CI

Nichxǫ’ báhádzid.

stop 3-P-be.dangerous
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Nichxǫ' doo ájít’į́į da.

stop NEG 4-act.thus.I NEG

nidajiskáá’

pl-3DO-4dpl-investigate.it.P

nidaohłé

pl-3DO-2dpl-carry.a.ropelike.thing.around.I

Níwe, doo mósí nidziłtseed da!

stop NEG cat 3-4-kill.I NEG
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Níwo’jį’ nídiidááh.

move-to 2-get.up.I

NTUdi hooghannimází góne’ Diné bizaad baa ’iinishta’

NTU-at hogan inside Diné 3-language 3-for 1-read.I

Níwe, tʼáádoo łééchąąʼí nánítałʼí.

stop NEG dog 3-2-kicking.R.NEG

Shił dó’eeł!

1-with 3-float.O
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

T’ah doo naat’áanii naaltsoos ná heidiléeh da.

not.yet leader paper 2-for 3-fill.out.I NEG

T’áadoo hosh biih dadoołtaałí.

neg cactus 3-in pl-2dpl-step.O-Í

T’áadoo naaltsoos dayínółta’í.

neg book pl-3-2dpl-read.I-Í

italic highlight particle_0" aria-label="zaashchíín">T’áadoo ’iishxáshí łį́į́’ tł’oh bá niníłjool.

before 1-sleep.(I)NEG horse for 2-1-give.(P)NCM

Tsinaabąąs bee nida’abąąs yę́ędą́ą́’ shi’dizhchį́.

wagon 3-with pl-3-drive.I past 1-pass-born.P

Tsxį́įłgo łees’áán ’ádíílííł nimásání nihaa yighááh!

quickly tortilla 3-2-make.F 2.poss-mat.grandma-NOM 1.pl-to 3-come.F

Yadiizíníshą’ haa néelt’e’go nínízin?

can-Q how 3.many.N-GO 2-want.NI

yidííłhį́į́’

3DO-3-melt.it.P

yishbéézh

3DO-3-boil.it.P

Yiską́ągo Na’nízhoozhídi, háádish ’adeeshį́į́ł ninízin?

tomorrow Gallup-at where-Q 2-eat.F 2-want.CI

yí’aal

3DO-1-chew.it.P

Łáháda ’ach’íí’ náshdį́į́h.

now.and.then rolled.intestine 1-eat.R

ʼDa'azhishgóó, sis łigaii shaʼ díílééł.

dance-to 1-go.F belt silver 1-borrow3-lend.SFO.F