Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

Abínídą́ą́’ kintahgóó dah didoohkah.

morning-past town-GÓÓ up start-3pl.go.F

’Ashkii bi’éé’ hazhó’ó ’ayíyiishchid dóó ’ólta’ góne’ yah ’ííyá.

boy 3-shirt nicely 3-3-tuck.in.P and school into into 3-go.P

’Ííshją́ą́ ’at’ééd yázhí hooghandę́ę́’ ch’idoogááł.

certainly girl little house-from out-3-walk.F

’Ííyą́ą́dóó bik’ijį’ tsinyaagi nétį́į́ dóó ’iiłhaazh.

1-eat.P and 3-after tree-under-at.spec 1-lie.down.P and 1-sleep.P

'Ólta’góó deínóhkááh.

school-toward pl-2dpl-go.pl.PROG

Ch’ééh jiyáán náshdį́į́h ’áádóó tó náshdlį́į́h.

watermelon again-1-eat.R then water again-1-drink.R

dadidiilyįh

pl-3DO-1dpl-melt.it.F

Dah níljííd!

up 2-jump.I

daoo’aal

pl-3DO-2dpl-chew.it.P

deiilzhóó’

pl-3DO-1dpl-brush/comb.it.P

deiilzhóóh

pl-3DO-1dpl-brush/comb.it.I

Dibé yázhi bimá doo boosáni da, biʼnootsaał.

sheep little 3-mother NEG 3-love.I NEG 3-starve.O

dideididoołjah

pl-3DO-3dpl-start.fire.F

didííłjéé’

3DO-1-start.fire.P

dizhdiłjeeh

3DO-4-start.fire.I

Doo b bééhózin da ya’?

neg 3-with 3-know.CI neg Q

Doo kingóó diit’ash da.

NEG town-to 1dpl-go.du.Prog NEG

Doo tó tsíídkáá’ dididííkáał da.

NEG water charcoal-on start-3-2-put.OC.F NEG

Doondó’ ’awéé’ yicha da.

not.even baby 3-cry.I NEG

dooshą’ --- lá

Dziłgóó ’o’ooldee’ yę́ę ná’ooldah.

mountain-to 3-go.pl.P past 3-return.pl.I

Gohwééh ła’ shaa níkaah.

coffee some 1-to 2-give.OC.I

Ha’át’íí bik’i dah sínídá?

what-Q 3-on up 2-sit.I

hadajiłgéésh

pl-3DO-4dpl-cut.it.out.I

hadanoołchaad

pl-3DO-2dpl-card.it.(as.in.wool).P

hadazhdínóołchał

pl-3DO-4dpl-card.it.(as.in.wool).F

hanołchaad

3DO-2dpl-card.it.(as.in.wool).I

haołgéésh

3DO-2dpl-cut.it.out.I

Haʼdiinééh biniiyé hę́ę́ł bee naagéhé bits'aʼ ʼádinígíí nidoochʼąh.

parade 3-reason pack 3-means-of 3-haul.I 3-box 3-exist.NI-ÍGÍÍ 3-decorate.F

K’aa’ísh tsénaa ’aní’á biyaa doodago daats’í báhátis ’ayiist’oh?

arrow-Q bridge 3-under or perhaps 3-over 3-3-shot.P

Kintah góyaa yishááł ńt’éé’ béeso ńdiiłtsooz

areal-down 1-go.Prog past money 3-1-pick.FFO.P

nideeshłeeł

3DO-1-carry.a.ropelike.thing.around.F

nideiskáá’

pl-3DO-3dpl-investigate.it.P

shiilbéézh

3DO-1dpl-boil.it.P

Shił dó’eeł!

1-with 3-float.O
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

T’ah doo kintahgóó diit’aash da.

not.yet store-to 1du-go.I NEG

T’áá ká ’ooshháásh lágo.

neg 1-go.to.sleep.O LÁGO

T’áá ká chidí ba’óó’ááł lágo.

NEG car 3-3-borrow.O LÁGO

T’iis bąąh nidaohna’.

cottonwood 3-on pl-2dpl-climb.I

T’óó tá’ádeesgizii’ ’ííyą́ą́’.

just 3-reflex-wash.P-CONJ 3-eat.P

T’áadoo hooyání łį́į́’ shidáagi ch’éltáál.

suddenly horse 1-front-at 3-bolt.P

Tó lą’ígo nidlą́ ’áko bee nitah yá’áhoot’ééh dooleeł.

water many 3-2-drink.DI so 3-with 2-among pl-3-good.NI future

Tł’óodi didíłjeeh.

outside 3-2-start.fire.I

Tʼáadoo tʼóó yílnishí.

NEG just 2-work.Prog-í

wohtł’ó

3DO-2dpl-weave.it.I

woshóóh

3DO-2dpl-brush/comb.it.I

Yadiizíníshą’ haa néelt’e’go nínízin?

can-Q how 3.many.N-GO 2-want.NI

yideeshjį́į́ł

Future Mode: 1-become.black.F

yishóóh

3DO-3-brush/comb.it.I

Łį́į́’ bik’i dah ’ashishnííł.

horse 3-on up 3-1-saddle.I