Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries
’Ahwééh ła’ yishdlą́.
coffee some 3-1-drink.I’Atsiniltł’ish dóó tó dayókeedígíí baa ’áłah ’aleeh lá.
electricity and water pl-3-request.I-NOM 3-for meeting DISC’Awééh kweʼé ninishteeh, adaʼoogeeh.
baby here 3-carry.AnO.I 3-fall.OBéésh hataałí t’áádoo de nídíłki’í.
radio NEG up 2-volume.turn.I-Íbik’ídidíídis
3DO-2-wrap.it.around.it.FBįįh bił da’doółdǫǫh.
deer 3-with pl-2dpl-shoot.OCh’iyáán ’ádaasdįįdgo kingóó ła’ hááshááł.
food pl-3-run.out.P-GO store-to some area-1-go.get.Prog
’íísíníłts’ą́ą́’
bee ’ééhóziní
- Perfective (P) (yi, ni, si, yi-∅)find in Navajo Verb Modes
- ’ádįįh dwindle, become extinctfind in Navajo Verb Modes
- -go verb and subordinating encliticfind in Navajo Adverb Lexicon
- -góó to, toward, along, on, with a numeral it indicates a datefind in Navajo Postposition Lexicon
- Progressive (Prog)find in Navajo Verb Modes
- hááshááł go along after itfind in Navajo Verb Modes
Chidí nahideeshnih ndi shibéeso ’ádin.
car 3-1-buy.F but 1-money 3-none.NIdadiilyį́į́h
pl-3DO-1dpl-melt.it.IDah nóóljííd lágo.
up 2-jump.O don’tdajiigish
pl-3DO-4dpl-make.one.cut.in.it.IDibé ła’ yóó’ ’íínilgo k’adę́ę ’e’e’aahgo ch’ééh bíká naanááshwoł.
sheep some away 3-1-lose.P-GO almost evening in.vain 3-after 1-run.around.Pdidazhdiłjeeh
pl-3DO-4dpl-start.fire.Ididiiljeeh
3DO-1dpl-start.fire.Idiidiłjeeh
3DO-3-start.fire.IDoo ’áłah diidleeł da.
NEG together pl-1dpl-meet.pl.F NEGDoo bił bééhózin da ya’?
neg 3-with 3-know.CI neg QDoo hanii ni ’ałdó’ nilį́į́’ bik’i dah ’íníił da.
NEG contrary 2 also 2-horse 3-on up saddle 3-2-put.PlO.I NEGDziłgóó ’o’ooldee’ yę́ę ná’ooldah.
mountain-to 3-go.pl.P past 3-return.pl.Idííníłhį́į́’
3DO-2-melt.it.PGohwééh nayiisnii’ídiísh bił bééhózin?
coffee 3-3-buy.P-at-Q 3-with 3-know.NI
’íísíníłts’ą́ą́’
bee ’ééhóziní
- Perfective (P) (yi, ni, si, yi-∅)find in Navajo Verb Modes
- nahashniih buy, sellfind in Navajo Verb Modes
- -ísh enclitic for yes/no questionsfind in Navajo Questions
- -di atfind in Navajo Postposition Lexicon
- location
- -ił withfind in Navajo Postposition Lexicon
- Neuter Imperfective (NI)find in Navajo Verb Modes
- bééhózin there is knowledgefind in Navajo Verb Modes
Gohwééh t’áá bizhání ’éí doodaii’ ’abe’ biłgo daats’í nínízin?
coffee only TOP or milk perhaps 3-with 3-2-want.NIHa’át’íísh neidiyoołnih nínízin?
who-Q 3-3-buy.F 2-think.NIhadajiłgéésh
pl-3DO-4dpl-cut.it.out.Ihadaniilchaad
pl-3DO-1dpl-card.it.(as.in.wool).Ihadiiltééł
3DO-1dpl-carry.him/her.up.out.of.something.Fhadííłtééł
3DO-2-carry.him/her.up.out.of.something.FHalah doo bííghah jiztį́į da.
opposite.sibling NEG 3-beside 4-lay.O NEGháínígeed
3DO-2-dig.it.out.PK’ad ’ałníí’góó ’eeshtł’óół doo yę́ę ła’ damóo yę́ędą́ą́’ t’áadoo ’asétł’ǫ́ǫ da.
now half-toward 1-weave.Prog future past one Sunday when.past NEG 1-weave.P NEG
’íísíníłts’ą́ą́’
bee ’ééhóziní
- Progressive (Prog)find in Navajo Verb Modes
- ’ashtł’ó weavefind in Navajo Verb Modes
- Perfective (P) (yi, ni, si, yi-∅)find in Navajo Verb Modes
- ’ashtł’ó weavefind in Navajo Verb Modes
- k’ad nowfind in Navajo Adverb Lexicon
- -góó to, toward, along, on, with a numeral it indicates a datefind in Navajo Postposition Lexicon
- goal
- -dą́ą́’ past timefind in Navajo Postposition Lexicon
- time
- yę́ędą́ą́’ pastfind in Navajo Conjunction Lexicon
K’ad shicheii bíká ’iishyeed.
now 1-grandfather 3-for 1-run.INa’nízhoozhígóó deeyá, ya’?
Gallup-toward 2-go.sg.F Qneidooleeł
3DO-3-carry.a.ropelike.thing.around.FNichxǫ' doo ájít’į́į da.
stop NEG 4-act.thus.I NEGNida’iilyéego ’áłt’ąą yiską́ągo ’índa yínááł doo.
pass.pay.I-go after.all tomorrow only.then 2-come.Prog future
’íísíníłts’ą́ą́’
bee ’ééhóziní
- Imperfective (I) (∅, ni, si, yi-∅)find in Navajo Verb Modes
- -go verb and subordinating encliticfind in Navajo Adverb Lexicon
- ’áłt’ąą after all, in spite of unfortunatelyfind in Navajo Particle Lexicon
- yiską́ągo tomorrowfind in Navajo Adverb Lexicon
- ’índa and only thenfind in Navajo Conjunction Lexicon
- Progressive (Prog)find in Navajo Verb Modes
- doo, dooleeł futurefind in Navajo Particle Lexicon