Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

ʼAshiiké ’éí ʼatsʼos bee ʼazhish biniiyé chahashʼoh ʼádeidoolííł.

boy-pl TOP feather 3-means-of dance 3-reason shade-house 3-3-pl-build.F

’Adą́ą́dą́ą́’ ’íítseedgo bee na’anishí hasht’enáshdlééh.

yesterday 1-pound.P-GO tool 3-1-put.back.I

’Ashkii yázhí éí bimá kingóó yił yi’ash.

boy little TOP 3-mother store-to 3-with 3-walk.du.Prog

’Éí naanishígíí haa nízahdę́ę́’ binanilnishgo hoolzhiizh?

that work-ÍGÍÍ how 3-long.N-past 3-2-work-GO time.move.P

Ííshją́ą́ shį́į́ díí ’atoo’ béésh bii’ kǫ’í bikáá’ dah séką́.

certainly perhaps this stew stove 3-on up 3-1-put.OC.P

’Óshą́ą́’ laanaa’ dichin shi’niiłxį́.

1-eat.O wish hunger 1-3-kill.I

bik’ídidoohdis

3DO-2dpl-wrap.it.around.it.F

bik’ízhdídis

3DO-4-wrap.it.around.it.I

Ch’aa dé ńt’éé shichídí bikee’ dilkǫǫh.

travel 1-go past 1-vehicle 3-tires worn.

Da’diidį́į́ł.

pl-1dpl-eat-pl.F

daohtł’ó

pl-3DO-2dpl-weave.it.I

deidoołbish

pl-3DO-3dpl-boil.it.F

deiłbéézh

pl-3DO-3dpl-boil.it.I

didołjeeh

3DO-2dpl-start.fire.I

didínéeshkał

3DO-1-start.to.herd.them.(animals).F

Dooládó’ shį́į́ shich’ohoos’ni’ da; ’adą́ą́dą́ą́’ kintah góyaa yishááł ńt’éé’ béeso naadiinígíí ńdiiłtsooz.

wow probably 1-lucky.P yesterday town areal down 1-go.I Past money twenty-NOM 3-sit.FFO.P

dííyį́į́ł

3DO-2-eat.it.F

dííłhį́į́’

3DO-1-melt.it.P

Gohwééh t’áá bizhání ’éí doodaii’ ’abe’ bgo daats’í nínízin?

coffee only TOP or milk 3-with-GO perhaps 3-2-want.NI

Ha’át’íísh nizhé’é nahideeshnih nízin.

what-Q 2-father 3-1-buy.F 3-want.NI

Haaláyéé diitlʼééʼ ʼajiłhwosh.

caution this-night 4-sleep.I

Haashíyee' díí naak'ee sinilí biniitááh t'áá daats'í bee hoot'į́.

try.and.find.out this eyeglasses 3-2-try.IP just maybe 3-with area-pas-see.Prog.N

hadééłbįįd

3DO-1-fill.something.up.with.it.P

haiilgéésh

3DO-1dpl-cut.it.out.I

hainííłchaad

3DO-3-card.it.(as.in.wool).P

hazhnííłchaad

3DO-4-card.it.(as.in.wool).P

háíníłgizh

3DO-2-cut.it.out.P

jiyą́

3DO-4-eat.it.I

Na’nízhoozhídę́ę́’ shíká bił ’oolwoł.

Gallup 1-for 3-with 3-drive.I

Na’nízhoozhígóó chídí doo n dah didoolwoł da.

Gallup-to car NEG 2-with up start-3.drive.F NEG

neidooleeł

3DO-3-carry.a.ropelike.thing.around.F

Nichxǫ' doo ájíléeh da.

stop NEG 3-4-make.I NEG
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

nidasoolá

pl-3DO-2dpl-carry.a.ropelike.thing.around.P

nideiilyé

pl-3DO-1dpl-carry.a.ropelike.thing.around.I

Níwe, doo aghaa’ bee nijinée da!

stop NEG wool 3-with 3-4-play.I NEG
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Níwe, ni’éé’ t’óó bik’i na’ínil

stop 2-clothes just 3-on 3-2-dribble.I
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Shibéézh bik’í’óshch’iid le’ ’éé’ bitahgi yóó’ ’eelts’id.

1-knife 1-find.it.O clothes 3-among 3-move.P

Shí hanii t’éiyá Naasht’ézhí bizaad sh bééhózin.

I contrary only English 3-language 1-with 3-know.P

T’áadoo yaa nidanoht’áhí.

NEG down pl-3-2dpl-put.SRO.I-Í

T’áá ká chidí ba’óó’ááł lágo.

NEG car 3-3-borrow.O LÁGO

Tł’éédą́ą́’ ni’shéłhaazh.

night-past 1-rest.P

Tł’éé’ hodooleeł t'ahádą́ą́’ chizh ła’ ’ahidíłne’.

night 3-become.F before.thus wood some 3-2-chop.I

yiishjį́į́h

Usitative Mode: 1-become.black.U

yiishjį́į́ł

Progressive Mode: 1-become.black.Prog

yishbéézh

3DO-1-boil.it.I

yiłbéézh

3DO-3-boil.it.I

yíshóó’

3DO-1-brush/comb.it.P

yíłhį́į́’

3DO-1-melt.it.(snow).P

ʼDa'azhishgóó, sis łigaii shaʼ díílééł.

dance-to 1-go.F belt silver 1-borrow3-lend.SFO.F

“Níléí dził binaagóó ’ahééh hi’díníilchééł”, ní jiní ma’ii.

yonder.there mountain 3-around-GÓÓ around 2-du-run.F 3-say.P 4-say.P coyote