Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Ashkii yázhí éí bimá kingóó yił yi’ash.

boy little TOP 3-mother store-to 3-with 3-walk.du.Prog

’Atiin bąąhgóó doo ch’il ’ahwééh ’ájíléeh da.

road 3-beside-along NEG plant coffee together 3-4-gather.SFO.I NEG

Ch’ééh jiyáán náshdį́į́h ’áádóó tó náshdlį́į́h.

watermelon again-1-eat.R then water again-1-drink.R

Ch’il t’áadoo yishnizhí t’óó 'ahayóí hanáánáájéé’.

plant NEG 3-1-rip.P-NEG just many 3-again.return.P

Chidí bits’ą́ą́’ niiltłago t’óó yíyooyił.

car 3-from 3-stop.P-GO just 3-3-push.Prog

Chidí łizhinígíí doodago łigaaígíí daats’í nahideeshnih?

car black-nom or white-nom perhaps 3-2-buy.F

dadidíníilkał

pl-3DO-1dpl-start.to.herd.them.(animals).F

dajíí’aal

pl-3DO-4dpl-chew.it.P

daołbéézh

pl-3DO-2dpl-boil.it.I

Dichin nínízin ya’?

hungry 2-want.NI Q

diilbish

3DO-1dpl-boil.it.F

Díí hooghan ’álnéehgi bee ła’ niidlį́į’go baa tįįh diikah.

this hogan 3-pass-make.I 3-with one 1dpl-be.NI-GO 3-about achieve 1du-take.on.pl.F
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Díí yihahígíí biyi’, háísh tówónaanígóó ch’aa deeyá?

this year.IGII within who overseas.GOO travel 3-going.F-Q

Doondó’ daatsaah da noolin.

not.even 3-sick.I NEG 3-resemble.NI

dííłhį́į́’

3DO-1-melt.it.P

díłhį́į́h

3DO-2-melt.it.I

Haa'íyee' díí chidí bikééji' adeez'ahí hasht'e diilnííł.

lets.see this pickup.truck 3-1.pl-fix.F

hadadéélbįįd

pl-3DO-1dpl-fill.something.up.with.it.P

hadazhdínóołchał

pl-3DO-4dpl-card.it.(as.in.wool).F

Haidą́ą́’ ’a’áán góne’ naashnish ńt’ę́ę́’ --- doo shił yá’áhoot’éeh da.

winter-past mine.shaft inside 1-work.I past neg 1-with 3-good.N neg

haidínóołchał

3DO-3-card.it.(as.in.wool).F

hááłgizh

3DO-1-cut.it.out.P

jididoołhįh

3DO-4-melt.it.F

jidooyį́į́ł

3DO-4-eat.it.F

K’os hazlį́į́’ t’áá shǫǫ nahodoołtį́į́ł.

cloud 3-become.P EMP just good 3-rain.F

Kénídánííljeehgo, sin łah beehódíítał.

shoe.game-GO song some 2-sing.F

Na’ashǫ́’ii doo baa nijit’į́į́ da.

snake NEG 3-with 4-bother.O NEG
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Na’nishkaadgo nídíshchííyaagi hanáshyį́į́h ńt’éé’ ’iiłhaazh lá, t’ah nít’éé’ shilééchąą’í ch’ééshinísid.

1-herd.I-GO pinetree-under-at 1-rest.I past 1-slept.P DISC all.of.sudden 1-dog 1-woke.up.P

Nichxǫ’ báhádzid.

stop 3-P-be.dangerous
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

nidaohłé

pl-3DO-2dpl-carry.a.ropelike.thing.around.I

nideeshłeeł

3DO-1-carry.a.ropelike.thing.around.F

nideidooleeł

pl-3DO-3dpl-carry.a.ropelike.thing.around.F

nisoolá

3DO-2dpl-carry.a.ropelike.thing.around.P

nisíníłkáá’

3DO-2-investigate.it.P

Níghéí na’ashch’ąą’ígíí doo níil’į́ da.

Over.there painting-ÍGÍÍ NEG 3-2-du.look.I NEG

Níká ’adeeshwoł biniiyé níyá.

2-for 1-run.F 3-purpose.of 1-came.P

Saad biihi’níłí bee neilnish.

word computer 3-with pl-2-du.work.I

Shitsilíké ’éiyáhá nda’ałkǫ́ǫ́’.

1-little.brother-pl TOP 3-pl-swim.IP

Shínaaí shíká ’adoolwoł nisin ńt’éé’ ’áłt’ąą t’áadoo níyáa da.

1-older.brother 1-for 3-run.F 1-want.NI but after.all NEG 3-come.sg.P NEG

Sisłigaií ’ayóo bik’i ni’dzidlaad.

concho.belt very 3-on 4-3-shiny.I

Sitsiitł’óól tsásk’eh bikáá’ dah yishłééh.

Navajo.hair.tie bed 3-on up 3-1-put.SFO.U

T’áadoo ’anit’íní!

neg 2-do.NI-Í

T’áadoo hadahooł’áhí.

neg pl-3s-2dpl-make.noise.NP-Í

T’áá hooshch’į’ déshnish.

suddenly 1-start.work.P

yididínóołkał

3DO-3-start.to.herd.them.(animals).F

yiishjį́į́h

Usitative Mode: 1-become.black.U

yik’íideezdiz

3DO-3-wrap.it.around.it.P

Yiską́ągo díí doo ’íídííłtah da. (K’ad tsxíiłgo ’ííníłta’.)

tomorrow this NEG 3-2-read.F NEG (now quickly 3-2-read.I)

Yiską́ągo Na’nízhoozhídi háadish ’adeeshį́į́ł ninízin?

tomorrow Gallup-at where-Q 2-eat.F 2-want.CI

yí’aal

3DO-1-chew.it.P