Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries
ʼAshiiké ’éí ʼatsʼos bee ʼazhish biniiyé chahashʼoh ʼádeidoolííł.
boy-pl TOP feather 3-means-of dance 3-reason shade-house 3-3-pl-build.F’Atsį́’ísh ’éí doodaii’ łóó’ísh nínízin?
meat-Q or fish-Q 3-2-want.NI’Ólta’góó deínóhkááh.
school-toward pl-2dpl-go.pl.PROGbik’ídideesdis
3DO-1-wrap.it.around.it.Fbik’ídidíídis
3DO-2-wrap.it.around.it.Fbik’ízhdeezdiz
3DO-4-wrap.it.around.it.PDamóo yę́ędą́ą́’ Yootóógóó niséyá.
Sunday past Santa.Fe-to 1-go.Pdeeshbish
3DO-1-boil.it.Fdeiilbéézh
pl-3DO-1dpl-boil.it.Ideiitł’ó
pl-3DO-1dpl-weave.it.IDibé bitsį’ doodago béégashii bitsį’ daats’í nínízin?
sheep 3-meat or cow 3-meat possibly 3-2-want.NIdidadiiljeeh
pl-3DO-1dpl-start.fire.Idiidį́į́ł
3DO-1dpl-eat.it.Fdiilyį́į́’
3DO-1dpl-melt.it.PDíí tł’éé’ t’áá ká dóola dá’ák’eólyeed lágo.
this night NEG bull into.field-3-run.O hope.not LÁGODoo nídahiyoołnaah da.
neg pl-3-2dpl-resuscitate.I negdíníilkaad
3DO-1dpl-start.to.herd.them.(animals).IDíí jį́ Nida’iiníísh ’áko shį́į́ nihich’į’ nida’iilyé, ya’?
today Friday then.maybe 1pl-toward 1pl-payment.I QHaahláyéé ’ajiiłhosh.
don’t.dare 4-sleep.Ihadasiigeed
pl-3DO-1dpl-dig.it.out.Phadoołbįįd
3DO-2dpl-fill.something.up.with.it.Phaidínóołchał
3DO-3-card.it.(as.in.wool).Fhazhdééłbįįd
3DO-4-fill.something.up.with.it.PK’ad Na’nízhoozhídi naasháa le’.
now Gallup-at around-1-walk.I hopeneiilyé
3DO-1dpl-carry.a.ropelike.thing.around.Inisoołkáá’
3DO-2dpl-investigate.it.PNizhé’é ha’át’íísh nahideeshnih nízin.
2-father-Q what 3-1-buy.F 3-want.NINíwe, bíni’dii ’áyą́!
stop 3-let 3-3-eat.INíwe, doo mósí nidziłtseed da!
stop NEG cat 3-4-kill.I NEGShe’abe’ sits’ą́ą́’ wóódlą́ą́’ lágo.
1-milk 1-from 3-2-drink.O LÁGOshiilbéézh
3DO-1dpl-boil.it.PShitsilíké ’éiyáhá nda’ałkǫ́ǫ́’.
1-little.brother-pl TOP 3-pl-swim.IPShį́įgo ch’ééh jiyáán yishį́į́h ’áádóó tó lą’í yishdlį́į́h.
summer-GO watermelon 3-1-eat.U and.then water lots 3-1-drink.UT’ah doo la’ tł’oh ła’ baa náánágeeh da.
not.yet DISC hay some 3-for 3-haul.I NEGT’ah nagháíí yę́ędą́ą́’ ’áłchíní nízaadi da’ółta’ nít’ę́ę́’.
still there past children far-at pl-3-read.I pastT’áadoo hosh niyą́ní.
T’ÁADOO cactus 3-2-eat.I-ÍT’áadoo hooyání łį́į́’ shidáagi ch’éltáál.
suddenly horse 1-front-at 3-bolt.PTó lą’ígo nidlą́ ’áko bee nitah yá’áhoot’ééh dooleeł.
water many 3-2-drink.DI so 3-with 2-among pl-3-good.NI future
’íísíníłts’ą́ą́’
bee ’ééhóziní
- T’ahdii ’áhát’íní hoolzhishgi bik’ídáahgi
- ’áko so, so that, so thenfind in Navajo Conjunction Lexicon
- -ee by means of’akéé’ si’ání zanoo’į́ bik’ídáahgi
- -tah, -taa-, -ta- among, mixing’akéé’ si’ání zanoo’į́ bik’ídáahgi
- Neuter Imperfective (NI)’áhát’íní hoolzhishgi bik’ídáahgi
- dooleeł futuresaad ’át’éii zanoo’į́ bik’ídáahgi
Tsxį́įłgo ni’éé’ biih ni’nééh.
hurry 2-clothes 3-into 2-crawl.ITł’óodi didíłjeeh.
outside 3-2-start.fire.ITʼáadoo tʼóó yílnishí.
NEG just 2-work.Prog-íwoshóóh
3DO-2dpl-brush/comb.it.Iyishóóh
3DO-3-brush/comb.it.IYiską́ągo Na’nízhoozhígóó deet’áazhgo haa’í lá ’adiidį́į́ł?
tomorrow Gallup-to 1dpl-go.du.F-GO where Q 1pdl-eat.F
’íísíníłts’ą́ą́’
bee ’ééhóziní
- yiską́ągo tomorrowsaad ’át’éii zanoo’į́ bik’ídáahgi
- -góó to, toward, along, on, with a numeral it indicates a date’akéé’ si’ání zanoo’į́ bik’ídáahgi
- -go verb and subordinating encliticsaad ’át’éii zanoo’į́ bik’ídáahgi
- Náásgóó’áhát’íní hoolzhishgi bik’ídáahgi
- déyá start to go’áhát’íní hoolzhishgi bik’ídáahgi
- haa’í wherefind in Navajo Questions
- lá particle for content questionsfind in Navajo Questions
- Náásgóó’áhát’íní hoolzhishgi bik’ídáahgi
- ’ashą́ eat’áhát’íní hoolzhishgi bik’ídáahgi




