Your search for the speech act Command, affirmative
has returned 50 entries
’Ahbínígo gohwééh dííłbish.
morning-GO coffee 3-2-boil.F’Ałk’idą́ą́’ ye’iitsoh lei’ jiní “łeeh nideeshbish.”
long.ago giant INDEF 4-say.P ground-into 2-1.roast.F’Áłahji’ tó dilchxoshí síníł’ą́ą dooleeł.
always water popping-Í 3-2-keep.SPN will.be.F’Áłchíní hazhóʼí bik’i yíldził.
children careful 3-for 2-support.ProgBíni’dii ’awáalyaa sitį́.
3-let-stay jail 3-lay.SPNBíni’dii ’awéé’ ałhosh, yee nǫǫsééł.
3-let-stay baby 3-sleep.I 3-by.means.of 3-grow.ICh’ééh jidighaahgo, ajółhosh laanaa jinizin łeh.
in.vain 4-walk.I-GO, 4-sleep.O hope 4-want.CI usuallyChaha’oh biyaagi ni’dííłbąs.
shade.house 3-under-at 2-drive.FChidí nidabinołtłáád.
car pl-3-2dpl-stop.IDah díníilghaazh ’áshįįh bik’ídíínił.
fry.bread salt 3-on-3-2-sprinkle.PlO.FDibé yah ánáádanołkaad!
sheep inside semelit-pl-2pl-gather.IDíí tł’éé’ t’áá ká dóola dá’ák’eólyeed lágo, dádiʼnítįįh.
this night NEG bull into.field-3-run.O hope.not 3-2-close.gate.I
listen
Don’t let the bull get into the field tonight, so close the gate.
bookmark- Command, negative
- Optative with t’áá ká and lágo
- t’áá ká don’tfind in Navajo Adverb Lexicon
- lágo negative particle used with the optative modefind in Navajo Adverb Lexicon
- Optative (O)find in Navajo Verb Modes
- Command, affirmative
- Imperfective
- Imperfective (I) (∅, ni, si, yi-∅)find in Navajo Verb Modes
Díí tł’éé’ t’áá ká dóola dá’ák’eólyeed; dádi’nítįįh.
this night NEG bull into.field-3-run.O hope.not 3-2-close.gate.IDíí yiską́ągo ’íídííłtah.
this tomorrow 3-2-read.FDíí dibé yázhí yíłtééł.
TOP sheep little 3-2-carry.AnO.ProgDíí tł’óół yílééł.
this rope 3-2-carry.SFO.ProgHada’niłhosh le’!
up-pl-3-3-bubble.up.CI LE’Hazhóʼí sínídá. Tʼáadoo naaní’dííldisí.
careful 2-sit.I NEG again-2-wander.Prog-íHáát’i’ le’!
up-3-extend.P LE’Hózhó’ógo baa nitsínkeesgo níni’ bá na’iłt’oh.
3-harmonious.I-GO 3-toward 2-think.I-GO 2-mind 3-for 2-smoke.IJáan biʼdizhchínéejįʼ ʼanááhoolzhiizh. Tįʼ bá daʼdiidįį́ł.
John 2-birth-up-to again-area-arrive.P let's.go 3-for pl-2-eat.FKwii sínídáa dooleeł.
here 2-sit.SPN will.be.FNaaltsoos yiníshta’go shíni’ shaa ’áyiilaa.
book 3-1-read.I-GO 1-mind 1-for 3-3-make.PNaʼahóóhai baa nídiikai ʼakó ʼakʼidahiʼniłí bee shíká ʼadíílwoł.
rodeo 3-about 1pl-do.pl.F so saddle.blanket 3-with 1-after 2-help.FNaʼazhǫǫshgóó dooʼáazhgo nihikééʼ ʼiih deeshwoł.
casino-GÓÓ 2du-go.F-GO 2pl-behind 3-into 1-run.FNi’éé’ náníłkad.
2-clothes 3-2-sew.INizhónígo saad ha’oodzíí’ ’áníléehgo bik’e’íłchí.
nicely word HO-speak.P 3-2-make.I-GO 3-2-write.INizhéʼé nilą́ąjįʼ yigáałgo bikééʼ yilwoł.
2-father 2-in.front-to 3-walk.Prog-GO 3-behind 2-run.Prog
listen
Run along behind your father as he walks ahead of you.
bookmark- Command, affirmative
- Progressive
- -go verb and subordinating encliticfind in Navajo Adverb Lexicon
- -jį́’ up to, as far asfind in Navajo Postposition Lexicon
- -kéé’ behind, followingfind in Navajo Postposition Lexicon
- Progressive (Prog)find in Navajo Verb Modes
- yishwoł run alongfind in Navajo Verb Modes
Níwe, k’ídíítih!
stop 3-2-break.SSO.INíwo’jį’ nídiidááh.
move-to 2-get.up.IShił dó’eeł!
1-with 3-float.OT’iis bąąh nidaohna’.
cottonwood 3-on pl-2dpl-climb.ITį’ ninádeiilnish.
let’s.go again-pl-1dpl-work.RTó tsíídkáá’ dididííkááł.
water charcoal-on start-3-2-put.OC.FTsxį́įłgo ni’éé’ biih ni’nééh.
hurry 2-clothes 3-into 2-crawl.ITʼáadoo baa nitsinikeesí, tʼóó ’íízoh.
NEG 3-about 2-think.I just 2-write.ProgʼAwéé chʼídeeldloʼ; chʼiyáán bá ʼádaʼdoołííł dóó bá niʼdaʼdoonih.
baby 3-laugh.P food 3-for pl-3-2dpl-prepare.F and 3-for pl-3-2dpl-distribute.F“Chizh ła’ nahílááh”, hałní jíní.
firewood some 2-gather.I 4-say.P 4-say.P“Níléí dził binaagóó ’ahééh hi’díníilchééł”, ní jiní ma’ii.
yonder.there mountain 3-around-GÓÓ around 2-du-run.F 3-say.P 4-say.P coyote“We’ll run around yonder mountain”, Coyote said, they say.
bookmark