An example search has returned 50 entries
’Ach’íí’ ła’ deeshį́į́ł.
rolled.intestine some 1-eat.F’Ałk’ésdisí naháłnii’go sitsilí dóó shideezhí ’aheełt’éego bá ’ahá níjaa’.
candy 3-1-buy.P-GO 1-little.brother and 1-little.sister RECP-equal-GO 3-for RECP-for 3-lie.aligned.PlO.NP’Óshą́ą́’ laanaa’ dichin shi’niiłxį́.
1-eat.O wish hunger 1-3-kill.IAsdzą́ą́ yázhí bichidí doondó’ ndi naalnish da.
woman little 3-car not.even but 3-work.P NEGBíni’dii ’awéé’ ałhosh, yee nǫǫsééł.
3-let-stay baby 3-sleep.I 3-by.means.of 3-grow.IBíni’dii si’ą́ t’áádoo baa nánít’íní.
3-let-stay 3-sit.SRO.SPN just.NEG 3-about 2-bother.NICh’aa déyá ńt’éé shichídí bikee’ dilkǫǫh.
travel 1-go past 1-vehicle 3-tires worn.Ch’ééh jiyáán náshdį́į́h ’áádóó tó náshdlį́į́h.
watermelon again-1-eat.R then water again-1-drink.RCh’il t’áadoo yishnizhí t’óó 'ahayóí hanáánáájéé’.
plant NEG 3-1-rip.P-NEG just many 3-again.return.PCh’óóshdą́ą́dą́ą́’ Bilagáanaa Bizaad doo diists’a’ da. K’ad ’éí t’áá shxǫǫ t’áá bee yáshti’.
formerly English neg 1-understand.I neg. Now TOP good.thing barely 3.with 1.speak-I
listen
Before, I didn’t understand English. Now, thankfully, I can speak some.
bookmark- Imperfective (I) (∅, ni, si, yi-∅)find in Navajo Verb Modes
- diists’a hear, understandfind in Navajo Verb Modes
- Imperfective (I) (∅, ni, si, yi-∅)find in Navajo Verb Modes
- yáshti’ speakfind in Navajo Verb Modes
- ch’óóshdą́ą́dą́ą́’ formerly, originallyfind in Navajo Adverb Lexicon
- -ee by means offind in Navajo Postposition Lexicon
- instrumental
daohshóóh
pl-3DO-2dpl-brush/comb.it.Idazhdidoołhįh
pl-3DO-4dpl-melt.it.FDá’ák’ehdi nídahodoohgoł.
cornfield-at pl-3-2-hoe.Fdeiilyį́į́h
pl-3DO-1dpl-melt.it.(snow).Ideiyą́
pl-3DO-3dpl-eat.it.Ididadoołjéé’
pl-3DO-2dpl-start.fire.Pdidazhdiłjeeh
pl-3DO-4dpl-start.fire.Ihadadoołbįįd
pl-3DO-2dpl-fill.something.up.with.it.Pfill something up with it, 2nd person plural
bookmarkhadazhneeshchaad
pl-3DO-4dpl-card.it.(as.in.wool).Pcard it (as in wool), 4th person plural
bookmarkHalah doo bíighah jiztį́į da.
opposite.sibling NEG 3-beside 4-lay.O NEGhayíígeed
3DO-3-dig.it.out.Pjidooyį́į́ł
3DO-4-eat.it.FKintahgóó diit’ash.
town-to 1dpl-go.du.ProgNa’níle’dii tó háníyáá nít’éé’ tóyę́ę ’ásdįįd lá.
dismay water 1-go.P past water-former 3-disappear.P DISCnidadiilyeeł
pl-3DO-1dpl-carry.a.ropelike.thing.around.Fcarry a ropelike thing around, 1st person plural
bookmarknideilé
pl-3DO-3dpl-carry.a.ropelike.thing.around.Icarry a ropelike thing around, 3rd person plural
bookmarkniyą́
3DO-2-eat.it.INizhónígo saad ha’oodzíí’ ’áníléehgo bik’e’íłchí.
nicely word HO-speak.P 3-2-make.I-GO 3-2-write.Iniłhį́į́h
3DO-2-melt.it.(snow).INíwe, bíni'dii ’áyą́!
stop 3-let 3-3-eat.INíwe, doo aghaa’ bee nijinée da!
stop NEG wool 3-with 3-4-play.I NEGShicheii haastihgo łáháda ninálnish.
1-grandfather 3-become.old.P-GO seldom 3-work.RShį́įgo ch’ééh jiyáán yishį́į́h ’áádóó tó lą’í yishdlį́į́h.
summer-GO watermelon 3-1-eat.U and.then water lots 3-1-drink.USitsiitł’óól tsásk’eh bikáá’ dah yishłééh.
Navajo.hair.tie bed 3-on up 3-1-put.SFO.UT’áadoo hosh biih dadoołtaałí.
neg cactus 3-in pl-2dpl-step.O-ÍT’áá ká ’adinoólgháásh.
neg 2-oversleep.OTsinaabąąs bee nida’abąąs yę́ędą́ą́’ shi’dizhchį́.
wagon 3-with pl-3-drive.I past 1-pass-born.P
listen
I was born during the time when wagons were used
bookmark- -ee by means offind in Navajo Postposition Lexicon
- Imperfective (I) (∅, ni, si, yi-∅)find in Navajo Verb Modes
- na’abąąs drivefind in Navajo Verb Modes
- yę́ędą́ą́’ pastfind in Navajo Conjunction Lexicon
- Perfective (P) (yi, ni, si, yi-∅)find in Navajo Verb Modes
- bi’dizhchį́ be bornfind in Navajo Verb Modes
Tsxį́įłgo ni’éé’ biih ni’nééh.
hurry 2-clothes 3-into 2-crawl.ITł’éédą́ą́’ ni’shéłhaazh.
night-past 1-rest.PTł’óo’di kǫ’ diltłi’ bikáa’gi chéch’il ła’ dináádísh’nííł.
outside-at fire 3-burn.NI 3-on-at oak some fire-again-3-1-move.PlO.I
listen
I put some more oak on top of the fire burning outside.
bookmark- Neuter Imperfective (NI)find in Navajo Verb Modes
- diltłi’ burnfind in Navajo Verb Modes
- Imperfective (I) (∅, ni, si, yi-∅)find in Navajo Verb Modes
- dináádish’nííł put more of them into the firefind in Navajo Verb Modes
- tł’óo’di outsidefind in Navajo Adverb Lexicon
- -gi atfind in Navajo Postposition Lexicon