An example search has returned 50 entries
’Adą́ą́dą́ą́’ ’íítseedgo bee na’anishí hasht’enáshdlééh.
yesterday 1-pound.P-GO tool 3-1-put.back.I’Ahwééh doo dich’í’ígíí ła’ jóódlą́ą́’.
coffee NEG 3-bitter.NI-NOM some 3-4-drink.O’Áłah ’aleehdi hastiin léi’ t’óó yááłtih yiits’a’.
meeting-at man INDEF just 3-talk.Prog 3-be.heard.I’Ííshją́ą́ ’at’ééd yázhí hooghandę́ę́’ ch’idoogááł.
certainly girl little house-from out-3-walk.F-k’i
bik’ídazhdidoodis
pl-3DO-4dpl-wrap.it.around.it.FChidí léi’ la’ ch’ééh dah diilyeed.
car because surprise in.vain up 3-go.IChidí na’na’í łęęzh yíyooyił.
tractor dirt 3-3-push.ProgDah nóóljííd lágo.
up 2-jump.O don’tdajííshóó’
pl-3DO-4dpl-brush/comb.it.Pdaohshóóh
pl-3DO-2dpl-brush/comb.it.Idazhdoołbish
pl-3DO-4dpl-boil.it.Fdeiilzhóó’
pl-3DO-1dpl-brush/comb.it.Pdeiitł’ó
pl-3DO-1dpl-weave.it.Ididishjeeh
3DO-1-start.fire.Ididínííłkał
3DO-2-start.to.herd.them.(animals).Fdizhdííłjéé’
3DO-4-start.fire.PDíí tł’éé’ t’áá ká dóola dá’ák’eólyeed.
this night NEG bull into.field-3-run.ODoo bił bééhózin da ya’?
neg 3-with 3-know.CI neg QDoo tó tsíídkáá’ dididííkáał da.
NEG water charcoal-on start-3-2-put.OC.F NEGdooshą’ dó’ léi’ --- lá
Díí dibé yázhí yíłtééł.
TOP sheep little 3-2-carry.AnO.ProgGohwééh ła’ shaa níkaah.
coffee some 1-to 2-give.OC.Ihadadoołtééł
pl-3DO-2dpl-carry.him/her.up.out.of.something.Fhadajiłgéésh
pl-3DO-4dpl-cut.it.out.Ihadeeshtééł
3DO-1-carry.him/her.up.out.of.something.Fhadiiltééł
3DO-1dpl-carry.him/her.up.out.of.something.Fjidííłhį́į́’
3DO-4-melt.it.Pjitł’ó
3DO-4-weave.it.IJoe dóó Louise dóó Kii dahataał.
Joe and Louise and Kii pl-3-sing.CIK’os hazlį́į́’ lá t’áá shǫǫ nahodoołtį́į́ł.
cloud 3-become.P EMP just good 3-rain.FClouds have formed. It’s a good thing it will rain.
bookmarkKintahgóó diit’ash.
town-to 1dpl-go.du.ProgNichxǫ' doo ájíléeh da.
stop NEG 3-4-make.I NEGniłbéézh
3DO-2-boil.it.INíwe, bíni'dii ’áyą́!
stop 3-let 3-3-eat.IShá bíighah tsiyaa sédáago, shinááł nida’jiłkǫ́ǫ́’.
sun proportionate tree-under 1-sit.SPN-GO 1-watch.CI pl-4-swim.P
listen
As I sat under the tree, I watched them swim all day long.
bookmark- Si-Perfective Neuter (SPN)find in Navajo Verb Modes
- sédá sitfind in Navajo Verb Modes
- Perfective (P) (yi, ni, si, yi-∅)find in Navajo Verb Modes
- na’ashkǫ́ǫ́’ swimfind in Navajo Verb Modes
- shá bíighah all day, foreverfind in Navajo Adverb Lexicon
- -yaa under, beneath, downfind in Navajo Postposition Lexicon
- location
Shilééchąą’í bił na’nishkaadgo jooł bá ’abíńjíshhałgo yikéé’ náádiilwo’.
1-dog 3-with 1-herd.CI ball 3-for 3-1-bat.R-GO 3-after 3-run.R
listen
When I’m out herding with my dog I bat fly balls for him and he chases them.
bookmark- -ił withfind in Navajo Postposition Lexicon
- accompaniment
- -go verb and subordinating encliticfind in Navajo Adverb Lexicon
- -á for, for the benefit offind in Navajo Postposition Lexicon
- benefactive
- -kéé’ behind, followingfind in Navajo Postposition Lexicon
- Continuative Imperfective (CI)find in Navajo Verb Modes
- na’nishkaad herd, go out herdingfind in Navajo Verb Modes
- Iterative (R)find in Navajo Verb Modes