An example search has returned 50 entries

’Adą́ą́dą́ą́’ ná’iyéláá’ nít’éé’ nídasésdo.

Yesterday SUP-1-pick.P past 1-sore.SP
listenloadingplaying

I picked pinyon yesterday and I got sore (physically) as a result.

’Ajótł’óół laanaa nissin ndi ’aghaa’ shee ’ádin.

4-weave.O hope 3-1-want.CI but wool 3-1-with.me 3-none.NI

’Ak’éégo ’éí chizh niléí keehaidi ninahdahiigééh nt’éé’.

autumn-GO that wood over.there winter.camp-at pl-3-1-unload.P past

’Azhą́ hasistih ndi ’ayóo ’eesh’į́.

even.though 1-be.old.P even.though very 3-1-see.Prog

’Azhą́ shibéeso hólǫ́ǫ ndi t’áadoo ła’ baa nínil da.

even.though 1-money 3-exist.NI even.though NEG some 3-to 3-1-give.PlO1.P NEG

’Azhą́ ts’aa’ nizhóní ndi ’áłts’íísí.

even.though basket 3-be.pretty.NI even.though 3-be.small.NI
listenloadingplaying

Even though the basket is pretty, it is small.

’Azhą́ ts’aa’ nízhóní ndi ’áłts’íísí.

even.though basket 3-be.pretty.NI even.though 3-be.small.NI
listenloadingplaying

Even though the basket is pretty, it is small.

’Ałah ’aleehgóó deesháál nínízinísh doodago béésh nitsíkeesí daats’í bee nidoonááł ’éí doodago t’áá hooghanídi daats’í KTNN yídíiłts’iił?

meeting-to 1-go-F 3-2 want.NI-Q or computer possibly 2-watch.F or just home-at possibly KTNN 3-2-listen.F

’Ałk’idą́ą́’ tł’oh naadą́ą́’ dant’į́įhgo łį́į́’ doodaii’ béégashii da há hadahwiił’éés ńt’éé’.

long.ago grass corn 3-ripen.I-GO horse or cow etc. 4-for 3-stomp.I past

’Áádóó ch’íníyá nít’ę́ę́’ shik’ijiijéé’.

and.then out-1-go.P past 1-on-4-attack.pl.P
listenloadingplaying

And then I went out, and they attacked me.

’Áádóó níléíjigo daaníigo t’óó ’áajigo sh dah ’adiilwod.

and.then over.there-toward pl-3-say.I-GO just that.way-toward 1-with start.off 3-drive.P
listenloadingplaying

And then they said to go that way, so I just drove that way.

’áko ’índa

CONJ
listenloadingplaying

when, then

’áko shį́į́ ’índa

CONJ

’Áłtsé biba’ dooleeł ’áko shį́į́ ’índa nihił dah adidoolwoł.

first 3.for will until then only 1.with start 3-drive.F

Ániid ’iiyą́ą́’áko ndi t’ah dichin nisin.

recently 1-eat.P even then still 3-hungry 1-want.NI

-ii’

CONJ
listenloadingplaying

and, and thereupon

Át’ah ’índa shaa náádíídááł.

later 1-to again-2-come.F

Chidí binaashnish yę́ę ’áádóó t’óó ni’ kwíishłaa.

vehicle 3-1-work.CI past and.then just stop 1-stop.P
listenloadingplaying

I was working on the vehicle and then I just let it be.

Dichinísh doodaii’ dibáá’ísh jinízin?

hunger-Q or thirst-Q 3-4-want.NI

Diné bikéyah bikáa’gi ndahonidzood yę́ędą́ą́’ Naatsis’áán hoolyégóó niha’áłchíní bił ’adahineet’į́į́’.

Navajo 3-land 3-on-at pl-areal-3-flee.pl.P past Navajo.Mountain areal-be.called.NI-to 1pl-children 3-with pl-1dpl-sneak.off.P

Diné nishłį́ndi Bilaagana bizaad t’éí bee yáshti’.

Navajo 1-be.NI but English language only 3-with 1-speak.I

Dlǫ́ǫ́’ ’a’ą́ą́dę́ę́’ hanoolne’ dóó naneesne’.

prairie.dog hole-from stick.head.up.out.P and 3-look.around.P

Doo ńdeeshdááł da, háálá kwii doo shił yá’áhoot’éeh da.

NEG 1-return.F NEG because here NEG 1-with 3-good.NI NEG

doodago

CONJ
listenloadingplaying

or

dóó

CONJ
listenloadingplaying

and, and then

háálá

because
listenloadingplaying

for, because

Hííłch’į’go ’íinda ta’iideeshnih.

evening.GO until 1-mix.dough.F
listenloadingplaying

I will mix the dough towards evening.

Hooghan ’adeeshłííł ndi tsineheeshjíí’ shee ’ádin.

hogan 1-build.F but lumber 1-with 3-none.NI

Joe dóó Louise dóó Kii dahataał.

Joe and Louise and Kii pl-3-sing.CI

K’idadeelyáá nit’éé’ t’óó daazgan, háálá doo nahałtin da.

1pl-plant.P past just 3pl-dry.SPN, because NEG 3-rain.CI NEG

Kin bighą́ą́’dę́ę́’ hadah ’adzííłhaal ndi t’áadoo ’ádadénih da.

house 3-to-from down 1-tumble.P but NEG RFLX-1-hurt.P NEG

Naakidi ’oolkiłgo ’áko ’índa ’áajigo dah diiyá.

two.at time-GO after.that. towards.GO start 1.go.I
listenloadingplaying

After 2 o’clock I started to go that way.

Naʼahóóhai baa nídiikai ʼakó ʼakʼidahiʼniłí bee shí ʼadíílwoł.

rodeo 3-about 1pl-do.pl.F so saddle.blanket 3-with 1-after 2-help.F

Nidlóóhísh doodaii’ dooísh nidlóoh da?

2-cold.I-Q or NEG-Q 2-cold.I-Q NEG

Nídeezidgo ’índa hoł ní’deeswod.

month-GO only.then 4-with 2-drive.back.F

Shidá’í látsíní ’áyiilaa’ii’ yaa bił hoozhǫǫhgo bima yaa yinítą́.

1-uncle bracelet 3-make.P-and 3-3-happy.I 3-mother 3-3-give.P

Shimá dóó shizhé’é bił dibé dóó tł’ízí ta’nda’díígish nt’éé’.

1-mom and 1-dad 3-with sheep and goats 3-pl.shear.I past

Shitsili tsin ła’ nieidiitą́ii’ łeechą́ą́’ii’ łéi néídiiłhaal.

1-little.brother stick 3-3-pick.up.P-and dog INDEF 3-3-hit.P

Shiyáázh Damóogo ’índa ’áádę́ę́’ nídeesdzá

1-son Sunday.GO will.be from 2-returning.F

Shį́įgo ’ahbínígo ’ashdladi dóó ’ałníi’go k’adę́ę ha’a’aah łeh.

summer-GO morning-GO five-at and half-GO almost 3-sunrise.I usually
listenloadingplaying

At five thirty in the summer time the sun is about to come up.

Shí Kinłánígóó shiłayóó ’ánízáád ’áko ndi sitsóí ’éí bił ’áyídí.

I Denver to 1-with 3-far.NI but 1-grandsongranddaughter 3-with nearby

T’óó tá’ádeesgizii’ ’ííyą́ą́’.

just 3-reflex-wash.P-CONJ 3-eat.P

Tsé binahjį’ kídíníikeeł dóó háádiilyįh.

rock 3-against 1du-sit.F and 1du-rest.F
listenloadingplaying

Let’s sit down against the rock and rest.

Tsé nitsaa ’áko nidaaz.

stone 3-big CONJ 3-heavy
listenloadingplaying

The stone is big so it is heavy.

Tsé’áándę́ę́’ dóó tsédáajį’ ninish’na’.

cave-from and cliff-to 1-crawl.P

Tsinaabąąs bee nida’abąąs yę́ędą́ą́’ shi’dizhchį́.

wagon 3-with pl-3-drive.I past 1-pass-born.P

Yah ’anáníshkaad ’áko shį́į́ ’índa da’iidiilwosh.

into 1.herd.I until then only 1dpl.sleep.F
listenloadingplaying

I will herd them in, only then we will go to sleep.

Yéego ’ííníłta’, she’awéé’, ’áko nizhónígo ni’dííłtah.

really 2-study.NI 1-baby so well 2-graduate.F
listenloadingplaying

Give education your best, my child, so that you can graduate.

Yiłką́ą́dą́ą́’ n’diish’na áádóó ’olta’goo dah diiyá.

Dawn.last 1-got.up and school.GOO off.to 1-walk.P
listenloadingplaying

At dawn, I got up and took off for school.

Ła’ damóo yę́ędą́ą́’ dah ’iyétł’ónée, k’ad ’ałníí’góó ’eeshtł’óół.

one Sunday past up 3-1-set.P-past now middle-toward 1-weave.Prog