Your search for the Perfective (P) (yi, ni, si, yi-∅) hoolzhishgi
biihidzóhí 50 entries

Shichʼéʼé kinaasdaʼgo bitsiiʼ shá beʼdíítłʼóół tʼáásh ʼáko?

1-daughter 3-reach.puberty.P-GO 3-hair 1-for 3-2-tie.F just-Q okay

’Adą́ą́dą́ą́’ ’íítseedgo bee na’anishí hasht’enáshdlééh.

yesterday 1-pound.P-GO tool 3-1-put.back.I

’Adą́ą́dą́ą́’ shá bíighah kintahdi tádísháahgo shee ’i’íí’ą́.

yesterday sun proportionate town-at 1-go.about.Prog-GO 1-on 3-sun.went.down.P

’Adą́ą́dą́ą́’ísh tł’óo’di nishínílnish?

yesterday-Q outside-at 2-work.P

’Ahbínídą́ą́’ t’áadoo ’ííyą́ą́’góó biniinaa wónáásdóó dichin shi’niiłhį́.

morning-past NEG 1-eat.P-NEG.GO because soon hunger 1-3-kill.P

’Ahbínídą́ą́’ t’áadoo ’ííyą́ą́’góó biniinaa wónáásdóó dichin shi’niiłhį́.

morning-past neg 1-eat.P-GO.NEG 3-because soon hunger 1-3-kill.I

’Ahwééh bee yishdlį́hígíí bikáá’ ’adání bikáá’ dah yish’ááh.

coffee 3-with 3-1-drink.P-NOM table 3-on up 3-1-put.SRO.U

’Ak’éégo ’éí chizh niléí keehaidi ninahdahiigééh nt’éé’.

autumn-GO that wood over.there winter.camp-at pl-3-1-unload.P past

’Ałk’idą́ą́’ ch’iyáán ’ ádayiilaa léi’ ła’ ’ánáádeiilyaa.

long.ago food pl-3-3-make.P Indef. some again-pl-3-1dpl-make.P

’Ałk’idą́ą́’ tóniteel bąąhgóó tádííyáhę́ę bénááshnii’.

long.ago ocean 3-beside-along around-1-past 3-1-remember.P

’Áádóó hainidzaa?

and.then what-3-2-do.P

Bee nahaldzoohí yah ’adíítį́į́ł. Da’ yah 'ííńtą́?

broom in 3-2-bring.F.SSO Q in 3.2.bring.P.SSO

bik’ídadeediz

pl-3DO-1dpl-wrap.it.around.it.P

Ch’ééh déyáago hooghangóó nááshdááł.

in.vain 1-go.sg.P-GO home-to 1-return.Prog

Ch’iyáán ’ííshłaa ’áádóó da’iidą́ą́’.

food 3-1-make.P CONJ 1Pl-eat.P

Daango k’ééda’dilyééh nt’éé’ t’áádoo k’ééda’diilyáa da.

spring-GO 3-plant.R past NEG 3-3-plant.P NEG

dashiilbéézh

pl-3DO-1dpl-boil.it.P

dayííłhį́į́’

pl-3DO-3dpl-melt.it.(snow).P

deidííłhį́į́’

pl-3DO-3dpl-melt.it.P

didadiiljéé’

pl-3DO-1dpl-start.fire.P

didoołjéé’

3DO-2dpl-start.fire.P

hadaoołgizh

pl-3DO-2dpl-cut.it.out.P

hadeidééłbįįd

pl-3DO-3dpl-fill.something.up.with.it.P

hadoołbįįd

3DO-2dpl-fill.something.up.with.it.P

hanííníłchaad

3DO-2-card.it.(as.in.wool).P

hazhnííłchaad

3DO-4-card.it.(as.in.wool).P

K’aa’ísh tsénaa ’aní’á biyaa doodago daats’í báhátis ’ayiist’oh?

arrow-Q bridge 3-under or perhaps 3-over 3-3-shot.P

Mary ha’át’íí nayiisnii’?

Mary what 3-3-buy.P

Na’nishkaadgo nídíshchííyaagi hanáshyį́į́h ńt’éé’ ’iiłhaazh lá, t’ah nít’éé’ shilééchąą’í ch’ééshinísid.

1-herd.I-GO pinetree-under-at 1-rest.I past 1-slept.P DISC all.of.sudden 1-dog 1-woke.up.P

Náńsdzáago t’áá ’íídą́ą́’ ’ííníyą́ą’ dooleeł.

back-1-go.sg.P-GO just already INDEF-2-eat.P FUT
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

neiskáá’

3DO-3-investigate.it.P

nidasiilyá

pl-3DO-1dpl-carry.a.ropelike.thing.around.P

nisoolá

3DO-2dpl-carry.a.ropelike.thing.around.P

Nizhónígo ha’íí’ą́ yę́ędą́ą́’ sxíiłgo da’ségis.

beautiful sunrise past quickly pl-3-1-wash.P

Níká ’adeeshwoł biniiyé níyá.

2-for 1-run.F 3-purpose.of 1-came.P

Shich’ah tsékooh góyaa ’adah b ’ííyol.

1-hat gorge areal-down downward 3-with 3-blow.P

Shitsili tsin ła’ nieidiitą́ii’ łeechą́ą́’ii’ łéi néídiiłhaal.

1-little.brother stick 3-3-pick.up.P-and dog INDEF 3-3-hit.P

Shínaaí shíká ’adoolwoł nisin ńt’éé’ ’áłt’ąą t’áadoo níyáa da.

1-older.brother 1-for 3-run.F 1-want.NI but after.all NEG 3-come.sg.P NEG

shoołbéézh

3DO-2dpl-boil.it.P

Tsinaabąąs bee nida’abąąs yę́ędą́ą́’ shi’dizhchį́.

wagon 3-with pl-3-drive.I past 1-pass-born.P

Tsinaabąąs bee nida’abąąs yę́ędą́ą́’ shi’dizhchį́.

wagon 3-with pl-3-drive.I past 1-pass-born.P

Tł’éédą́ą́’ shį́į́ nida’a’nééhgóó nidadziskai.

last.night perhaps game-to pl-3-3-go.pl.P

woo’aal

3DO-2dpl-chew.it.P

woohdlą́ą́’

3DO-2dpl-drink.it.P

yik’ídéideezdiz

pl-3DO-3dpl-wrap.it.around.it.P

yishbéézh

3DO-3-boil.it.P

Yiską́ągo níléí Tóhajiileehgóó shigáál deizt’i’.

tomorrow.GO over.there Tóhajiileeh-toward 1-physical.being pl-3-path.extend.P

yiyííłhį́į́’

3DO-3-melt.it.(snow).P

yínídlą́ą́’

3DO-2-drink.it.P

Ła’ damóo yę́ędą́ą́’ dah ’iyétł’ónée, k’ad ’ałníí’góó ’eeshtł’óół.

one Sunday past up 3-1-set.P-past now middle-toward 1-weave.Prog