Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Abe’ yistiní hazhóó’ógo ni’ ninishtłeeh ńt’éé’ nááłhęęsh.

ice.cream carefully stop 3-1-stop.carry.I past 3-fall.P

’Abe’ yistiní hazhóó’ógo ni’ ninishtłeeh ńt’éé’ nááłhęęsh.

ice.cream carefully stop 3-1-stop.carry.I past 3-fall.P

’Ach’ą́ nisin ndi shidíbé nído’ahígíí ’ádin.

meat.hunger 1-want.NI but 1-sheep 4-butcher.F 3-1.none.NI

’Ahbínídą́ą́’ hashbį’go baa nídiisdzá ’ákondi t’áadoo ’áłtso da.

morning-past 1-clear.I-GO 3-for 1-start.P however but not-yet all NEG

’áko shį́į́ ’índa

CONJ

’Áłchíní bi’éé’ náádaségis.

children 3-clothes 3-1-wash.R

’áłt’ąą

’Áłtsé biba’ dooleeł ’áko shį́į́ ’índa nihił dah adidoolwoł.

first 3.for will until then only 1.with start 3-drive.F

-k’eh

Asdzą́ą́ yázhí bichidí doondó’ ndi naalnish da.

woman little 3-car not.even but 3-work.P NEG

Béésh bee hane’é b nááshbał.

phone 3-with 1-whirl.Prog

Bichidí yichǫ’ yę́ędą́ą́’ ’ashkii t’áani’ nálwod.

3-vehicle 3-P-ruin past boy on.foot 3-P-return

Bilagáana ła’ níhit’ááh dookah jiní.

Anglo some 1Pl-close.to 3-go.Pl.F 4-say.NI

Chidí ’anáshdlééh, háálá doo naalnish da.

car 3-1-repair.I because NEG 3-work.I NEG

Chidí t’ą́ą́’ nináníłbą́ą́z.

car just 3-1-reparked.R

Da’ ’ałní’ní’ą́ąjį’ tł’óo’di nishínílnish?

Q noon-until outside-at 2-work.P

Da’ Cubadę́ę́’ tsinaa’eeł nił ní’éél?

Q Cuba-from boat 2-with 3-float.P

Da’ shééhonísin?

Q 1-2-know.NI

dazhdiłhį́į́h

pl-3DO-4dpl-melt.it.I

didoołjéé’

3DO-2dpl-start.fire.P

Díísh haa yit’éego ’atiin?

this-Q how 3-be.NI road

Dlǫ́ǫ́’ ’a’ą́ą́dę́ę́’ hanoolne’ dóó naneesne’.

prairie.dog hole-from stick.head.up.out.P and 3-look.around.P

Doo ’ííłta’go biniinaa t’áá ’ałtsojį’ t’áá shídin hazlį́į́’.

neg 1-go.to.school.P-GO 3-because every-up.to just 1-without 1-become.P

doodaii’

or

díłhį́į́h

3DO-2-melt.it.I

Ha’ąądi dibé bighan.

areal-other.side sheep 3-corral

Haa néelą́ą́’ nidá’ák’eh?

how 3-much.N 2-cornfield

hadanoołchaad

pl-3DO-2dpl-card.it.(as.in.wool).P

haidoołtééł

3DO-3-carry.him/her.up.out.of.something.F

Háadi niyaa hazlį́į́’?

where-at 2-under area-grow.P

Joe dóó Louise dóó Kii dahataał.

Joe and Louise and Kii pl-3-sing.CI

léi’

Mary łį́į́’ b yá’át’ééh.

Mary horse 3-with 3-good.NI

Mósí yázhí bimá yits’ą́ą́’ yóó’ííyá.

kitten 2-mother 3-from away-3-go.P

Na’nízhoozhígóó nihił ’adeeswod ’áko shį́į́ ’adiidį́į́ł chidí nihá ’ánálnéehgo.

Gallup-to 1-with INDEF-drive.P then maybe 1-dual-eat.F car 1-for 3-fix.I-GO

neilé

3DO-3-carry.a.ropelike.thing.around.I

Nił hǫ́zhǫ́ǫ́sh doodaii’ doósh nił hózhǫ́ǫ da?

2-with-happy.NI-Q or neg-Q 2-with happy.NI neg

Shichá si’ą́ągo ’iiłhaazh.

1-huddle 3-put-SPN-GO 1-sleep.P

Shidá’í éí t’óó chaha’oh ła’ nijó’aah laanaa ní.

my.uncle TOP just arbor one 4-build.O hope 2-say.P

Shilééchąą’í bikéé’ yishááł.

my.dog 3-following 1-go.Prog

Sitsiitł’óól tsásk’eh bikáá’ dah yishłééh.

Navajo.hair.tie bed 3-on up 3-1-put.SFO.U

T’áá hazhóó’ógo yisháałgo biniinaa shaa ’adiildee’.

just carefully 1-walk.Prog-GO 3-because 1-for PASS-left.behind.P

Tóbąąhgóó yishtł’ééł.

river-toward 1-run.Prog

Tsinaabąąs bee nida’abąąs yę́ędą́ą́’ shi’dizhchį́.

wagon 3-with pl-3-drive.I past 1-pass-born.P

wołbéézh

3DO-2dpl-boil.it.I

yishóóh

3DO-3-brush/comb.it.I

Yiską́ągo Bee’eldííldahsinilgóó ’adeesdee’.

tomorrow Albuquerque-to 4-PL.underway.F

Yílk’idę́ę́’ télii ła’ ’adah náádáałgo yiiltsą́.

hill-from donkey INDEF down 3-return.Prog 3-1du-see.P

Yóó’ ’anáshyeed.

away 1-run.I

łah