Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’áko ’índa

CONJ

-de

-ghá

-ii’, yi’

-níká

-tsąąh

Át’ah ’índa shaa náádíídááł.

later 1-to again-2-come.F

bik’ídeediz

3DO-1dpl-wrap.it.around.it.P

bik’ídídis

3DO-2-wrap.it.around.it.I

Bini’ íídeeshtah doodago ’éiyá yóó’ ’adeeshwoł.

let will-1-school or only away 1-off-run.P

Chidí naa’na’í ’ayóo bídin nishłį́.

tractor really 3-without 1-be.NI

Chidíísh bee hólǫ́ doodaii’ ni daats’í chidí nee hólǫ́?

car-Q 3-with 4-exist.NI or you perhaps car 2-with 4-exist.NI

dajiłbéézh

pl-3DO-4dpl-boil.it.I

Damóogo ’áłah ’aleeh ’áko ’áadi nihaadíínááł.

Sunday 3-gather 3-be so there-at 1-Pl-to-2-arrive.F

dazhdiłhį́į́h

pl-3DO-4dpl-melt.it.I

dazhdííłhį́į́’

pl-3DO-4dpl-melt.it.P

Dibé bighan báátis dah yiishte’.

Sheep corral 3-over up 1-climb.P

didadidoołjah

pl-3DO-2dpl-start.fire.F

Dííshjį́į́góó shizhé’é łáháda b ná’ahiistsééh.

nowadays 1-father seldom 3-with RECP-1-see.R

doo ’ashohodéébéézhgóó

Doo choshijooł’į́į́’ le’ ’át’éégóó sh hóyéé’.

NEG 3-1-make.use.O proof.against-NEG 1-with lazy.NI

Doo hah shił ’ílwod da léi’ t’áá ’íídą́ą́’ da’oodą́ą́’ lá.

NEG quick me.with 3.drive.P NEG since already 3pl.eat.P discover

díníshkaad

3DO-1-start.to.herd.them.(animals).I

Ha’a’aahjíísh ’éí doodago ’e’e’aahjíísh nighan?

east-from-Q 2-home TOP or west-from-Q 2-home

ha’át’éégóó

Ha’át’íí biniiyé shą́ą́h ńdídááh?

what 3-because 1-passing.by 2-go.I

Ha’át’íísh neidiyoołnih nínízin?

who-Q 3-3-buy.F 2-think.NI

Haa’í lá neezgai?

where Q 3-hurt.N

hadazhdínóołchał

pl-3DO-4dpl-card.it.(as.in.wool).F

Hágoónee’, t’áá ’ákódí shahane’.

well that’s.all 1-story

Háágóósh díníyá?

where-to-Q 2-go.I

Kii łį́į́’ yizloh léi’ yí’diiłííd.

Kii horse 3-3-rope.SP CONJ 3-3-brand.I

Na’azhǫǫshgi díkwíí shį́į́ shaa woobįįh?

hoop.and.pole.game-at how.much 1-to pass-win.I

Nichidí háadishą’ nííníłbą́ą́z

2-car where-at-Q 3-2-park.P

nijizlá

3DO-4-carry.a.ropelike.thing.around.P

Ńdíshchíí’ yáázhí bąąh hasis’na’go shił yaa ’ádzaa.

pine.tree little 3-on 1-climb.P-GO 1-with down 3-act.P

Shá bíighah na’ashkǫ́ǫ́’go yiishjį́į́’ lá.

sun proportionate 1-swim.CI-GO 1-sun.burn.I DISC

Sháahsita’gi yihę́ęsgo tsin-ts’ósí bee yích’id.

1-point.between.shoulder.blades 3-itch.I-GO stick 3-with 3-1-scratch.P

Shichá si’ą́ągo ’iiłhaazh.

1-huddle 3-put-SPN-GO 1-sleep.P

Shilééch’ąą’í hats’ąą ńdóosht’į́į́ł laanaa nízin yę́ę bik’íníyá.

1-dog areal-away.from 1-hide.O wishful 3-want past 3-1-find.P

Shilééchąą’í yázhí táa’go tsásk’eh yiyaa ’ahííjéé’.

1-dog small three-comp bed 3-under 3-lie.pl.NP

Shí t’óó ’ááłk’iis yisháałgo shizhé’é tsékooh gódeg ha’asbą́ą́z.

1 merely SUP-alongside 1-go.Prog-GO 1-father canyon areal-up up-3-drive.P

Shínaaí chidí b dah diilwodgo bizánághah góne’ łeezh ’adzíísi’.

older.brother car 3-with up 3-run.I-GO 3-around areal-in dust 3-trail.P

Tsinaabąąs t’éiyá bee ch’aa nida’asdee’ ha’níigo dahane’.

wagon only 3-it travel pl-3-go.P 3-say-GO.NI pl-3-tell.P

Tł’óo’di kǫ’ diltłi’ bikáa’gi chéch’il ła’ dináádísh’nííł.

outside-at fire 3-burn.NI 3-on-at oak some fire-again-3-1-move.PlO.I

Yiską́ągoósh ’adeestsił nínízingo bee na’anishí hasht’enilééh?

tomorrow-Q 1-make.F 2-want.NI-GO tool 3-2-prepare.I

yiłbéézh

3DO-3-boil.it.I

yíníshóó’

3DO-2-brush/comb.it.P

yíłhį́į́’

3DO-1-melt.it.(snow).P

Łį́į́’ bik’i na’ashnííł.

horse 3-on 3-1-unsaddle.I