Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Ahwééh náánááshdlą́ą́’.

coffee again-1-drink.R

’Ak’ah ła’ dishhį́įhgo baa naashá.

lard some 3-1-melt.I 3-to 1-go.CI

’Asdzą́ą́ Báhóózhóní yinishyée dooleeł.

woman happy 1-called.NI FUT

’Aseezį́ binaaltsoos biníkádinishchid.

gossip 3-paper 3-through-1-stick.finger.P

’Ashą́ą́ nít’ę́ę́’ t’áadoo hooyání shaa ’ílwod.

1-eat.Prog past suddenly 1-for 3-drive.P

’áko shį́į́

CONJ

’Eii łééchą̨ą’í t’áá ’áko taah yilwo’.

that dog immediately water.into 3-run.U
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

-dááh

-diníná

-yah

Béégashii yáázh ła’ shibee’í’diidłííd bik’i niní’ą́.

calf one 1-cattle.brand 3-on 3-1-put.NP

Béésh bii’ kǫ’í bizooł dego deez’á.

stove 3-pipe up 3-extend.SPN

Chidí daats’í bee hólǫ́ ’éí doodaii’ niísh chidí nee hólǫ́?

car maybe 3-with 4-exist.N TOP or 2-Q car 2-with 4-exist.NI

Chidí t’ą́ą́’ nináníłbą́ą́z.

car just 3-1-reparked.R

Da’ shééhonísin?

Q 1-2-know.NI

dadiilyį́į́h

pl-3DO-1dpl-melt.it.I

dajiigish

pl-3DO-4dpl-make.one.cut.in.it.I

Daniel hahgosh hidilníísh?

Daniel when-Q 3-start.work.I

dayoodlą́ą́’

pl-3DO-3dpl-drink.it.P

deididínóołkał

pl-3DO-3dpl-start.to.herd.them.(animals).F

Díí yihahígíí biyi’, háísh tówónaanígóó ch’aa deeyá?

this year.IGII within who overseas.GOO travel 3-going.F-Q

Gohwééh haa néeląą’ nee hólǫ́?

coffee how 3-much.N 2-with 4-exist.NI

Ha’át’éegosh náníldzid?

why-Q 2-fear.I

haa nízahdę́ę́’ hoolzhiizh

’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

hadazhdoołtééł

pl-3DO-4dpl-carry.him/her.up.out.of.something.F

hazhnííłchaad

3DO-4-card.it.(as.in.wool).P

Háadi niyaa hazlį́į́’?

where-at 2-under area-grow.P

hágoónee’

k’asdą́ą́’

Na’nízhoozhígóó deeyá, ya’?

Gallup-toward 2-go.sg.F Q

Naalyéhé bá hooghandi t’ah doo dá’deelkaałdą́ą́’ nisingo na’ńle’dii tsį́į́ł shiisxį́ (siisxį́).

trading.post-at just NEG 3-PASS-close.I-past 1-think.N-GO dismay speed 1-3-kill.P

neizlá

3DO-3-carry.a.ropelike.thing.around.P

nidasiilkáá’

pl-3DO-1dpl-investigate.it.P

nisélá

3DO-1-carry.a.ropelike.thing.around.P

Ńléí ’asdzą́ą́ sáníshą’ háí ’át’į́?

there woman old-Q what 3-be.N

Shicheii t’áá ’íiyisíí hastihgo biniinaa kónááhoot’éhí doo na’ádódlíi da.

1-grandfather very 3-old.N-GO because next.year NEG 3-expect.live.NP NEG 

Shilééch’ąą’í hats’ąą ńdóosht’į́į́ł laanaa nízin yę́ę bik’íníyá.

1-dog areal-away.from 1-hide.O wishful 3-want past 3-1-find.P

Shilééchąą’í yázhí shikéé’ yildlosh ńt’éé’ hashtł’ish yiih yildloozh.

1-dog little 1-behind 3-walk.Prog past mud 3-into 3-walk.P

Shimósí yázhí tsin yąąh dah sidáago hádésh’na’ ńt’éé’ ’áłt’ąą hadanáálwod.

1-cat little tree 3-on up 3-sit.SPN-GO 1-climb.P but after.all 3-run.down.P

Shiníbaal doo tó biníkáogeeh le’ ’át’éégóó ’íishłaa.

1-tent NEG water 3-through-3-flow.O proof.against-NEG 3-1-make.P

Shínaaí shikétł’á ’iiyilgo łį́į́’ bikáá’ hasis’na’.

1-older.brother 1-foot-bottom 3-3-boost.P-GO horse 3-top up-1-crawl.P

shoołbéézh

3DO-2dpl-boil.it.P

shíníłbéézh

3DO-2-boil.it.P

T’áá ch’ééh ’ásht’į́įgo bįįh biyaaghah ’eelwod.

just in.vain 1-act.NI-GO deer 3-around.corner 3- run.away.P

T’óó tá’ádeesgizii’ ’ííyą́ą́’.

just 3-reflex-wash.P-CONJ 3-eat.P

Tsxį́įłgo łees’áán ádíílííł; nimásání nihaa yíghááh!

quickly tortilla 2-make.F 2.poss-mat.grandma-NOM 1.pl-to 3-come.F

Yéego ’ííníłta’, shi’awéé’, ’áko nizhónígo ni’dííłtah.

really 2-study.NI 1-baby so well 2-graduate.F

yiidą́

3DO-1dpl-eat.it.I

yik’ídéididis

pl-3DO-3dpl-wrap.it.around.it.I

Ąąh háá’á wolyéii k’ad doo ’asht’é’égóó bik’ee ntsinisdzá.

debt 3-extend.NP 3-be.called.NI now extremely 3-on.account.of 1-???? YÁ