Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Ach’íí’ ła’ deeshį́į́ł.

rolled.intestine some 1-eat.F

’Ashkii yázhí éí bimá kingóó yił yi’ash.

boy little TOP 3-mother store-to 3-with 3-walk.du.Prog

’Azhą́ deesk’aaz ndi t’áá ’ákwíí jį́ na’nishkaad.

even. though 3-cold.SPN but just every day 1-herd CI

’Azhą́ shibéeso hólǫ́ǫ ndi t’áadoo ła’ baa nínil da.

even.though 1-money 3-exist.NI even.though NEG some 3-to 3-1-give.PlO1.P NEG

’Ádihodideesht’ih sha’shin nisingo t’áadoo ’atah haasdzíi’ da.

RFLX-1-get.into.trouble.F perhaps 1-think.CI-GO NEG among 1-say.P NEG

’áyąą

’índa

-de

-deená

-gha

-ił

Asdzání ní’jookąąhgo kintahdi nijighá.

woman-NOM Rep-3a-beg.I-GOtown-at about-3a-walk.I

Asdzą́ą́ yázhí bichidí doondó’ ndi naalnish da.

woman little 3-car not.even but 3-work.P NEG

bik’ídazhdeezdiz

pl-3DO-4dpl-wrap.it.around.it.P

bik’ídazhdidis

pl-3DO-4dpl-wrap.it.around.it.I

Ch’ééh déyá léi’ t’óó hanáshyį́į́h.

try 1.go.P since just 1.rest.I

Chidí kǫ́ǫ́ ndaajeehígíí t’áá ’ániidígo dahodeezlįįd.

car here 3-run.pl.I-COMP just recently pl-3-become.P

Chidíísh bee hólǫ́ doodaii’ ni daats’í chidí nee hólǫ́?

car-Q 3-with 4-exist.NI or 2 maybe car 2-with 4-exist.NI

Da’ shééhonísin?

Q 1-2-know.NI

deiilyį́į́h

pl-3DO-1dpl-melt.it.(snow).I

deiit’aal

pl-3DO-1dpl-chew.it.P

Dichin nínízin ya’?

hungry 2-want.NI Q

Dlǫ́ǫ́’ ba’áán góne’ yahadeeshnii’go dlǫ́’áyázhí shishhash.

prairie.dog 3-hole into down1-3.to.reach.out.hand prairie.dog-little 1-bite.P

dííyį́į́ł

3DO-2-eat.it.F

Ha’át’éegoshą’ t’áadoo díníyáa da?

why-Q neg 2-go.sg.P NEG

haa níłnééz

’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

hadajizgeed

pl-3DO-4dpl-dig.it.out.P

hadazhdínóołchał

pl-3DO-4dpl-card.it.(as.in.wool).F

hadiiltééł

3DO-1dpl-carry.him/her.up.out.of.something.F

Háíshą’ tsinaa’eeł ’áyiilaa lá?

who-Q boat 3-3-make.P DISC

jiyą́

3DO-4-eat.it.I

joodlą́ą́’

3DO-4-drink.it.P

jíí’aal

3DO-4-chew.it.P

k’ad

Kii łį́į́’ yizloh léi’ yí’diiłííd.

Kii horse 3-3-rope.SP CONJ 3-3-brand.I

Kintah góyaa yishááł ńt’éé’ béeso ńdiiłtsooz

areal-down 1-go.Prog past money 3-1-pick.FFO.P

Na’nishkaadgo nídíshchííyaagi hanáshyį́į́h ńt’éé’ ’iiłhaazh lá, t’ah nít’éé’ shilééchąą’í ch’ééshinísid.

1-herd.I-GO pinetree-under-at 1-rest.I past 1-slept.P DISC all.of.sudden 1-dog 1-woke.up.P

Nichidí háadish nííníłbą́ą́z?

2-car where-at-Q 3-2-park.P

Nichidí lá háadi nííníłbą́ą́z?

2-car-Q where-at 3-2-park.P

nisoolá

3DO-2dpl-carry.a.ropelike.thing.around.P

niséłkáá’

3DO-1-investigate.it.P

shiilbéézh

3DO-1dpl-boil.it.P

Shíká ’anilyeed, Obi-Wan Kenobi.

1-for 2-run.F Obi-Wan Kenob

Shį́į́dą́ą́’ łé’é yázhí shee hazlį́į́’.

summer-past pony 1-with 3-become.P

Sitsóóké da’ółta’go t’óó bik’iisdził.

1-grandchildren pl-school-GO just 3-1-support.Prog

T’ah ’ałk’idídą́ą́’ ’éí Diné tát’áá góyaa kéédahat’íinii t’éiyá díí tábąąhgóó bidáda’ak’eh naaznil ńt’éé’.

still quite.long.ago the people water-near areal-down pl-3-reside.NI-NOM only this water-edge-toward farm 3-lie.PlO.SPN past

Yas naanáásmasgo wónáásdóó ’ayóó ’áníłtsxo silį́į́.

snow 3-1-roll.around.Prog soon more large 3-become.P

Yiską́ągo shicheii nihaa deeshááł ní.

tomorrow 1-grandfather 1pl-to 1-walk.F 3-say.NI

yiyííshóó’

3DO-3-brush/comb.it.P

Łééchąą’í ’ałch’į’ yiil’aad.

dog RECIP-toward 3-1du-sic.P