Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries
’áko ndi
CONJ’Ádą́ą́dą́ą́’ásh nishínílnish?
yesterday-Q 2-work.P’Áłah ’aleehgo ch’iyáán ’ádadiilnííł ’áko shį́į́ ’índa diné ndahidookah.
meeting-Comp food 3-1-Pl-make.F CONJ people 3-Pl.will-arrive.F-ba-
-tsi
Ch’aa déyá ńt’éé shichídí bikee’ dilkǫǫh.
travel 1-go past 1-vehicle 3-tires worn.Ch’ééh jiyáán hooghangóó dah dii’ągo shee nikihoníłt.
watermelon home-toward up 3-1-move.SRO.P 1-with area-start-rain.Pdajiyą́
pl-3DO-4dpl-eat.it.Idaołhį́į́h
pl-3DO-2dpl-melt.it.(snow).Ideiłhį́į́h
pl-3DO-3dpl-melt.it.(snow).IDibéésh nee hólǫ́?
sheep-Q 2-with 4-exist.NIdidazhdííłjéé’
pl-3DO-4dpl-start.fire.Pdiididoołjah
3DO-3-start.fire.FDíí haa yit’éego ’atiin?
this how 3-be.NI roadDíí tsin ’ał’oh neel’ą́.
this stick RECIP-less.than 3-reach.NPDził bit’áahgi bįįh haalzheeh.
mountain 3-close.to-at deer 3-3-hunting.CIdíłhį́į́h
3DO-2-melt.it.IHa’át’éegishą’ nich’ah nííní’ą́?
where-at-Q 2-hat 3-2-set.down.SRO.PHa’át’íí neidiyoołnih nínízin?
who 3-3-buy.F 2-think.NIHaa’ísh neezgai?
where-Q 3-hurt.NHatáálgóó déyáago shikélchí t’óó tsxį́į́łgo bił ’ada’shéshiizhgo ńdaséłkad.
ceremony-1-go-Fut-GO 1-moccasin merelyhurry.GO 3-with 3-1-pierce-GO 3-1-sew-PHáágóó lá Bíl doogááł nízin Jáan?
where-toward Q Bill 3-go.sg.F 3-want.CI JohnJáan Mary bił baghan.
John Mary 3-with 3-livejidiłhį́į́h
3DO-4-melt.it.Ijoodlą́ą́’
3DO-4-drink.it.PK’ad shį́į́ deesk’aaz hodooleeł.
now probably cold area-become.FKintah góyaa yishááł ńt’éé’ béeso ńdiiłtsooz
areal-down 1-go.Prog past money 3-1-pick.FFO.PNa’nízhoozhídę́ę́’ shíká bił ’oolwoł.
Gallup-from 1-for 3-with 3-drive.I
’íísíníłts’ą́ą́’
bee ’ééhóziní
- -dę́ę́’ from a general location or point in space or time, also out of, off offind in Navajo Postposition Lexicon
- -ká after, forfind in Navajo Postposition Lexicon
- benefactive
- -ił withfind in Navajo Postposition Lexicon
- Imperfective (I) (∅, ni, si, yi-∅)find in Navajo Verb Modes
- ’oolwoł drivefind in Navajo Verb Modes
Naaki nááhaigo shich’é’é náá’íídeeshtah, ní.
Two year.GO 1-daughter again.school.F said.naashłé
3DO-1-carry.a.ropelike.thing.around.INáhookǫsdę́ę’go níłch’igo ’ayóo deesk’aaz.
north.from-GO breeze-GO very cold.SPNNichidí háadish nííníłbą́ą́z?
2-car where-at-Q 3-2-park.Pnidajilé
pl-3DO-4dpl-carry.a.ropelike.thing.around.Inijilé
3DO-4-carry.a.ropelike.thing.around.INíléí dá’ák’ehdi ła’ joogááł.
there corn.field-at some 4-walk.ProgŃdíshchíí’ yáázhí bąąh hasis’na’go shił yaa ’ádzaa.
pine.tree little 3-on 1-climb.P-GO 1-with down 3-act.P
’íísíníłts’ą́ą́’
bee ’ééhóziní
- -ąąh on, besidefind in Navajo Postposition Lexicon
- -ił withfind in Navajo Postposition Lexicon
- accompaniment
- Perfective (P) (yi, ni, si, yi-∅)find in Navajo Verb Modes
- haash’nééh climb up (on hands and knees)find in Navajo Verb Modes
- Perfective (P) (yi, ni, si, yi-∅)find in Navajo Verb Modes
- ’áshnééh actfind in Navajo Verb Modes
- yaa down, downwardfind in Navajo Adverb Lexicon