An example search has returned 50 entries

’Adeesdíilgo dibé sits’ą́ą́’ dah diijéé’.

3-thunder.P-GO sheep 1-away.from start-3-run.Pl.P

listenloadingplayingSpeaker: Dana DesideriolistenloadingplayingSpeaker: Natalie R. Desiderio

When thunder rumbled the sheep stampeded on me, ran away from me.

’Ahbínígo ch’éshááh ’áádóó sodiszįįh.

morning-GO 1-go.out.U and.then 1-pray.U

’Ajóółháásh laanaa.

4-sleep.O wish

’Ałk’idą́ą́’ Diné bikéyah bikáa’gi łį́į́’ bichąą bíighahgo tł’oh deíl’áá ńt’éé’ jiní.

long.ago Navajo.land 3-upon-at horse 3-belly sufficient-GO Pl-3-extend.out.of.sight.SNP hearsay
listenloadingplaying

They say that long ago the grass in the Navajo country was as high as a horse’s belly.

-jí

-naashii

bik’ídadohdis

pl-3DO-2dpl-wrap.it.around.it.I

Britain bikéyahą́ą t’áá ’ałtso ’ahíi’nilgo kéyah United States wolyéhígíí bilááh ’áníłtsxo ńt’éé’.

Britain 3-land just all 3-combine.P-GO land United States 3-call.NI-COMP 3- greater size past.NI

Ch’ééh jiyáán náshdį́į́h ’áádóó tó náshdlį́į́h.

watermelon again-1-eat.R then water again-1-drink.R

Chidí bąąh dah sitání bąąh dah shishtįįh ńt’éé’ ’ił adaagizí doo ’éí da lá.

car license plate 3-1-put. I SSO past Sup-with screw neg that neg Disc.
listenloadingplaying

I started to put the license plate on my car when I found out I had the wrong kind of nut and bolt (or screws).

Chidí naat’a’í nihił dah diit’a’.

airplane 1dpl-with up 3-fly.P

Da’ dibé nee hólǫ́?

Q sheep 2-with 3-exist.NI
listenloadingplaying

Do you have sheep?

dadiilyį́į́h

pl-3DO-1dpl-melt.it.I

dajoodlą́ą́’

pl-3DO-4dpl-drink.it.P

deiidą́

pl-3DO-1dpl-eat.it.I

deitł’ó

pl-3DO-3dpl-weave.it.I

deiyííyą́ą́’

pl-3DO-3dpl-eat.it.P

didoołhįh

3DO-2dpl-melt.it.F

Díí chąą’ shą’ háádę́ę́’ niníyęęzh?

this manure-Q where-from 3-ooze.P

Díkwíísh ninááhai?

how.many-Q 2-winter.NI
listenloadingplaying

How old are you?

Doo hanii kintahgóó díníyáa da nisin.

NEG contrary town-toward 2-start.go.P NEG 1-think.CI

doodago

CONJ

dołhį́į́h

3DO-2dpl-melt.it.I

Gohwééh t’áá bizhání ’éí doodaii’ ’abe’ bgo daats’í nínízin?

coffee only TOP or milk 3-with-GO perhaps 3-2-want.NI

Ha’a’aahjíísh ’éí doodago ’e’e’aahjíísh nighan?

east-from-Q 2-home TOP or west-from-Q 2-home

haahláyéé

haidoołtééł

3DO-3-carry.him/her.up.out.of.something.F

haniłgéésh

3DO-2-cut.it.out.I

hanííłchaad

3DO-1-card.it.(as.in.wool).P

Háadi lá ’ádeiit’į́?

where-at Q pl-3-be

Háíshą’ tsinaa’eeł ’áyiilaa?

who-Q boat 3-3-make.P

listenloadingplayingSpeaker: Tyler TinhornlistenloadingplayingSpeaker: Tyler Tinhorn

Who made a boat?

hááłgizh

3DO-1-cut.it.out.P

jiłbéézh

3DO-4-boil.it.I

K’aa’ísh ’aní’á biyaa doodago daats’í báhátis ’ayiist’oh?

arrow-Q bridge 3-under or perhaps 3-over 3-3-shot.P

Kin Łánídi daats’í ’éí doodago Bee’eldííldahsinildiísh naniná?

Flagstaff-at perhaps or Albuquerque-at-Q 2-go.around.CI

Mary ha’át’íí lá yinízin?

Mary what Q 3-3-want.NI

Naalyéhé bá hooghandi tł’oh hániikai ńt’éé’ ’áníídí yee’ ’ásdįįd lágo ’áadi niikai.

trading.post-at hay 1dpl-go.pl.P past recently very 3-disappear.P DISC-GO there 1dpl-go.pl.P
listenloadingplaying

We went to the trading post after hay only to find that the supply had just run out.

Nidlóóhísh doodaii’ doo daats’í nidlóoh da?

2-cold.I-Q or neg perhaps 2-cold.I neg
listenloadingplaying

Are you cold or not?

Nisneez sélį́į’go shicheii nahałáhági ’át’éego nahashłáa doo nisin.

1-tall.NI 1-become.P-GO 1-grandfather 3-perform.ceremony.CI-similar.to 1-perform.ceremony.CI future 3-want.NI
listenloadingplaying

When I get big I want to conduct ceremonies just like my grandfather.

Ńdíshchíí’ yáázhí bąąh hasis’na’go shił yaa ’ádzaa.

pine.tree little 3-on 1-climb.P-GO 1-with down 3-act.P

Shilééch’ąą’í bits’ąą ńdínésht’į́į́’.

1-dog 3-away.from 1-hide.P

Shimá sání t’áá shídin ’ííyá.

listenloadingplaying

My grandmother went away without me.

Tł’ée’go shibee ni’dildlaadí bóhosésa’go ch’ééh ’ádináhweessił.

night-GO 1-flashlight 3-1-miss.P-GO in.vain reflex-around-1-grope.Prog
listenloadingplaying

When I missed my flashlight at night I groped around myself.

Tł’éédą́ą́’ ni’shéłhaazh.

night-past 1-rest.P

wooshjį́į́h

1-become black, get sunburned.O

yah

in, inside (a spacious chamber, as a room, burrow, cavern, building, mouth)

yishtł’ó

3DO-1-weave.it.I

Yiską́ągo shicheii nihaa deeshááł ní.

tomorrow 1-grandfather 1pl-to 1-walk.F 3-say.NI