Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Ahwééh doo dich’í’ígíí ła’ jóódlą́ą́’.

coffee NEG 3-bitter.NI-NOM some 3-4-drink.O

’Ahwééh náshdlį́į́h áádóó naanishgóó yishááh.

coffee again-1-drink.R then work-toward 1-go.I

’Ayóo łį́į́’ sh naalgeed diní, ’ííshją́ą́shį́į́ díí łį́į́chogii bikáá’ dah ńdaah!

very horse 1-with 3-buck.CI 3-2-say.NI lets.see this stallion 3-on up 2-sit.I

’Áko ’índa yáníłti’ bidííniid.

after.that 2.talk.I 3-1.told.P

-k’ee

Adaadą́ą́, hééł sinil gone’ hastht’ehooshłaa.

Day.last belongings storage inside 3-1-clean.P

Awéé’ doo ndó’ yidlóoh da.

baby NEG NDO’ 3-cold.I NEG
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Ch’éénísh’į́įgo náá’deeshtł’óół nissin.

out summer.GO 1-again.weave.F 1-desire

Ch’iyáán bá hooghandi béeso bideená naashnish.

food.store-at money 3-in-exchange.for 1-work.CI

Chidí naa’na’í ’ayóo bídin nishłį́.

tractor really 3-without 1-be.NI

Chidí naat’a’íísh hooghankáá’góó ch’ínísaal ’éí doodaii’ dziłghą́ą́’góó daats’í?

airplane house-over-along over-3-fly.P TOP or mountain-attached-along perhaps

Dibé yázhí bitsį’ bíchą́ yídéeshni’.

lamb 3-meat 3-crave 3-addicted.NP

didazhdííłjéé’

pl-3DO-4dpl-start.fire.P

dideididoołjah

pl-3DO-3dpl-start.fire.F

dididoołjah

3DO-2dpl-start.fire.F

Diné bikéyah bikáa’gi łáhágóó ninádahałtį́įh łeh.

Navajo 3-land 3-on-at a.few.places areal-rain.I usually

dizhdínóołkał

3DO-4-start.to.herd.them.(animals).F

Díigi ’át’éego yigááł.

this-similar.to 3-walk.Prog

Díí chąą’ shą’ háádę́ę́’ niníyęęzh?

this manure-Q where-from 3-ooze.P

Díí chizh shá ’ałk’íniishóósh.

this firewood 1-for 3-2-split.I

Díí tsin ’ał’oh neel’ą́.

this stick RECIP-less.than 3-reach.NP

Doo hah shił ’ílwod da léi’ t’áá ’íídą́ą́’ da’oodą́ą́’ lá.

NEG quick me.with 3.drive.P NEG since already 3pl.eat.P discover

Doochǫǫł ’át’éego ha’éé’ bik’íhizhdizheeh dooleeł.

ridiculous 3-be.NI-GO 4-clothes 4-spit.P FUT

doohsį́į́ł

3DO-2dpl-eat.it.F

Ha’át’íí lá hastiin dóó ’at’ééd ’áyiilaa?

what Q man and girl 3-3-make.P

Ha’át’íísh nizhé’é nahideeshnih nízin.

what-Q 2-father 3-1-buy.F 3-want.NI

Ha’át’ííshą’ hastiin dóó ’at’ééd ’áyiilaa?

what-Q man and girl 3-3-make.P

hadaołgéésh

pl-3DO-2dpl-cut.it.out.I

Haidą́ą́’ ’a’áán góne’ nishishnish ńt’éé’ --- doo sh yá’áhoot’éeh da.

winter-past mine.shaft 1-work.P past neg 1-with 3-good.N neg

hanííłchaad

3DO-1-card.it.(as.in.wool).P

há’at’é-go

Háíshą’ tsinaa’eeł ’áyiilaa?

who-Q boat 3-3-make.P

Hoozdo hoolyéedi deesdoi sha’shin. ’Áyaańda (’áyąą) diné bi’éétsoh t’áá gééd ndaakai.

Phoenix areal-called-at hot possibly no.wonder person 3-coat without pl-3-go.pl.P

Jooł ’ahííłhan ’áádóó ’atiin dóó ’anít’i’ báhátis ’eelts’id.

ball 3-1-throw.P and.then road and fence 3-over 3-move.SRO.P

lágo

Mą’iitsoh shik’iilwodgo tsékooh góyaa bidááłgo’.

wolf 1-3-attack-COMP canyon areal-down 3-1-push.P

na’ashkǫ́ǫ́’

1-swim.I

Na’azhǫǫshgi díkwíí shį́į́ shaa woobįįh?

hoop.and.pole.game-at how.much 1-to pass-win.I

Na’nízhoozhígóó deeyá, ya’?

Gallup-toward 2-go.sg.F Q

Naalyéhé hooghandi tł’oh hániikai ńt’éé’ ’áníídí yee’ ’ásdįįd lágo ’áadi niikai.

trading.post-at hay 1dpl-go.pl.P past recently very 3-disappear.P DISC-GO there 1dpl-go.pl.P

nidadiilyeeł

pl-3DO-1dpl-carry.a.ropelike.thing.around.F

nidajizlá

pl-3DO-4dpl-carry.a.ropelike.thing.around.P

nishóóh

3DO-2-brush/comb.it.I

niyą́

3DO-2-eat.it.I

néishjį́į́h

Iterative Mode: 1-become.black.R

Shilį́į́’ tł’aaká’ii dóó shilį́į́’ biyéél bił tsodizin ’íishłaa.

1-appaloosa and 1-horse 3-saddle 3-with prayer 3-1-make.P

Shíká ’anánílwo’ doodago’ t’áadoo shaa nánít’į́ní!

1-after indef-help.R or just-neg 1-about 1-2-bother.NI-neg

Tsxį́įłgo łees’áán ’ánílééh; nimásání nihaa níyá!

quickly tortilla 2-make.I 2-mat.grandma 1.pl-to 3-came.P

Yadiizíníshą’ haa néelt’e’go nínízin?

can-Q how 3.many.N-GO 2-want.NI

yiyiigish

3DO-3-make.one.cut.in.it.I