Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Aseezį́ binaaltsoos biníkádinishchid.

gossip 3-paper 3-through-1-stick.finger.P

’Ayóo deesk’aazgo beeldléí ditánígíí biih násh’nah.

very cold-GO blanket 3-thick.NI-ÍGÍÍ 3-into 1-crawl.R

’Áádóó níléíjigo daaníigo t’óó ’áajigo shił dah ’adiilwod.

and.then over.there-toward pl-3-say.I-GO just that.way-toward 1-with start.off 3-drive.P

’Áłtsé biba’ dooleeł ’áko shį́į́ ’índa nihił dah adidoolwoł.

first 3.for will until then only 1.with start 3-drive.F

-ą́ą́h

Ch’óóshdą́ą́dą́ą́’ Diné Bizaad t’éiyá bee yádeilti’ nít’ę́ę́’.

formerly Navajo language only 3-with pl-3-speak.I past

Chidí sits’ą́ą́’ hashtł’ish yiih yilwodgo t’áá ch’į́į́góó ch’ééh ’ííł’įįd.

car 1-away mud 3-into 3-go.P-GO just fail in.vain 3-1-act.P

Chidíísh bee hólǫ́ ’éí doodago ni daats’í ła’ nee hólǫ́?

car-Q 3-with 4-exist.N TOP or 2 maybe one 2-with 4-exist.NI

Chidíísh bee hólǫ́ doodaii’ ni daats’í chidí nee hólǫ́?

car-Q 3-with 4-exist.NI or you perhaps car 2-with 4-exist.NI

Da’ chidíísh bee hólǫ́ doodaii’ ni daats’í chidí nee hólǫ́?

Q car-Q 3-with 4-exist.NI or 2 maybe car 2-with 4-exist.NI

dadidínóołkał

pl-3DO-2dpl-start.to.herd.them.(animals).F

deiidą́

pl-3DO-1dpl-eat.it.I

deiilyį́į́’

pl-3DO-1dpl-melt.it.(snow).P

didadiiljeeh

pl-3DO-1dpl-start.fire.I

Díí tł’éé’ ’iidííłhosh.

this night 2-sleep.F

Doo t’áá k’ad bá’ólta’í sélį́į’ da.

NEG just now teacher 1-be.SPN NEG

Dziłdę́ę́’ hoołtį́į́ł ńt’éé’ t’áá nihich’į’jį’ ’ásdįįd.

mountain-from areal-rain.Prg past just 1pl-toward-up.to 3-disappear.P

Ha’át’éegosh náníldzid?

why-Q 2-fear.I

Ha’át’éegoshą’ t’áadoo díníyáa da?

why-Q neg 2-go.sg.P NEG

Ha’át’íísh neidiyoołnih nínízin?

who-Q 3-3-buy.F 2-think.NI

hadadínóołchał

pl-3DO-2dpl-card.it.(as.in.wool).F

hadeiłgéésh

pl-3DO-3dpl-cut.it.out.I

Hastiin sání léi’ ’áłchíní bił yanáa’áago yił nahalne’.

man old INDEF children 3-with 3-pile.NI-COMP 3-with 3-tell.CI

hazhóó’ógo

Háadi lá ’ádeiit’į́?

where-at Q pl-3-be

Hádą́ą́’sh Mary ’ólta’dę́ę́’ nádzá?

when-past-Q Mary school-from 3-return.P

Háidíígíí lá neidiyoołnih?

which.one-ÍGÍÍ Q 3-3-buy.F

KinŁánídi ’ííníshta’ ńt’éé’ ’áádóó t’áá ’ániidígo ’áadi náánísdzáá ńtéé’ ’ééhosisya’ lá.

Flagstaff-in 1-study.P past and.then just recently there-at 1-return.P past 1-get.hazy.P disc

Kwii ’áłah ’aleeh léi’ hasht’e náádahojidlééh.

here together meet since prepare again-pl-area-4-tidy.up.R

le’ ’át’éégóó

Mosi ałts’si ndi nidaaz.

cat small but 3-heavy.NI

Mósí yázhí chizhtah yiyah yílwod.

kitten woodpile.among 3-under 3-run.P

Naaki yiską́ągo Na’nízhoozhígóó shił ’adeeswod.

two yesterday Gallup-to 1-with 1-drive.F

neilé

3DO-3-carry.a.ropelike.thing.around.I

nidajizlá

pl-3DO-4dpl-carry.a.ropelike.thing.around.P

Nimá yázhí bighangóó díílwoł dóó ’áájí ’awéé’ baa ’áhólyą́dooleeł.

2-auntie 3-house-toward 2-run.F and there-at baby 3-to 2-care.CI FUT

Shik’is bił ’ílyeed ’áko shį́į́ da’diidį́į́ł.

1-friend 3-with 3-drive CONJ 1-Pl-eat.F

Shiyáázh Damóogo ’índa ’áádę́ę́’ nídeesdzá

1-son Sunday.GO will.be from 2-returning.F

Shí t’óó ’ááłk’iis yisháałgo shizhé’é tsékooh gódeg ha’asbą́ą́z.

1 merely SUP-alongside 1-go.Prog-GO 1-father canyon areal-up up-3-drive.P

Tsé nitsaa ’áko nidaaz.

stone 3-big CONJ 3-heavy

yaa

yę́ędą́ą́’

yidíníłkaad

3DO-3-start.to.herd.them.(animals).I

yik’ídéideezdiz

pl-3DO-3dpl-wrap.it.around.it.P

yishbéézh

3DO-3-boil.it.P

Yiską́ągo níléí Tóhajiileehgóó shigáál deizt’i’.

tomorrow.GO over.there Tóhajiileeh-toward 1-physical.being pl-3-path.extend.P

yitł’ó

3DO-3-weave.it.I

yiyííłhį́į́’

3DO-3-melt.it.(snow).P

Yóó’ ’anáháshyeed.

away SER-1-run.R

Ániid iiyą́ą́ ’áko ndi t’ah dichin nisin.

Recently 1-eat.P even then still 3-hungry 1-want.NI