An example search has returned 50 entries
’Ałk’idą́ą́’ ’ayóo nahałtin ńt’éé’.
long.ago very areal-rain.I past’Áádóó éí haa daadzaa?
and.then TOP what pl-3-do.P’áko ndi
CONJ-niinaa
because of, on account of
bookmarkCh’ééh jiyáán hooghangóó dah dii’ągo shee nikihoníłt.
watermelon home-toward up 3-1-move.SRO.P 1-with area-start-rain.PCh’ééh jiyáán náánááshdą́ą́’.
watermelon again-1-eat.RCh’į́į́góó ch’ééh tádííyá.
fail in.vain 1-go.PChidí bąąh dah sitání bąąh dah shishtįįh ńt’éé’ ’ił adaagizí doo ’éí da lá.
car license plate 3-1-put. I SSO past Sup-with screw neg that neg Disc.Da’ chidíísh bee hólǫ́ doodaii’ ni daats’í chidí nee hólǫ́?
Q car-Q 3-with 4-exist.NI or 2 maybe car 2-with 4-exist.NIdajiłhį́į́h
pl-3DO-4dpl-melt.it.(snow).IDaniel hahgosh hidilníísh?
Daniel when-Q 3-start.work.Idididiiljah
3DO-1dpl-start.fire.Fdiidiłjeeh
3DO-3-start.fire.IDiné ła’ nizhónígo kéédahojit’į́ danihó’ní, ’áko ndi doo ’ákót’ée da
People some 1-nice-GO 4-3-reside.NI 3-Pl. 4-think.CIPeople some 1-nice-GO 4-3-reside.NI 3-Pl. 4-think.CI
bookmarkDíí ’ashkii Bilagáana bizaad shá bíbiyiił’aah.
this boy English 3-language 3-2-teach.IDoochǫǫł ’át’éego ha’éé’ bik’íhizhdizheeh dooleeł.
ridiculous 3-be.NI-GO 4-clothes 4-spit.P FUTDíkwíí lá ninááhai?
how.many Q 2-winterHa’át’éegoshą’ t’áadoo díníyáa da?
why-Q neg 2-go.sg.P NEGhaa níldííl
Haahláyéé ’ajiiłhosh.
don’t.dare 4-sleep.Ihaiilgizh
3DO-1dpl-cut.it.out.Phajííłgizh
3DO-4-cut.it.out.PHastiin éí tsídii ła’ ’adah ’ayídzí’ą́.
man TOP bird INDEF down 3-3-knock.off.SRO.Pjiłhį́į́h
3DO-4-melt.it.(snow).IKwii ’áłah ’aleeh léi’ hasht’e náádahojidlééh.
here together meet since prepare again-pl-area-4-tidy.up.RMary hádą́ą́’sh ’ólta’dę́ę́’ nádzá?
Mary when-past-Q school-from 3-return.PNichidí háadish nííníłbą́ą́z?
2-car where-at-Q 3-2-park.PNichidí háadi-sh nííníłbą́ą́z?
2-car where-at-Q 3-2-park.PNił bééhózinísh ’éí doodaii’ nicheii daats’í bił bééhózin?
2-with 3-know.CI-Q TOP or 2-grandfather perhaps 3-with 3-know.CI
listen
Do you know or does your grandfather know?
bookmark- -ił withfind in Navajo Postposition Lexicon
- accompaniment
- Continuative Imperfective (CI)find in Navajo Verb Modes
- nisin think, wantfind in Navajo Verb Modes
- -ísh enclitic for yes/no questions
- doodaii’ particle or
- daats’í particle for perhaps
- Continuative Imperfective (CI)find in Navajo Verb Modes
- nisin think, wantfind in Navajo Verb Modes
Nił hǫ́zhǫ́ǫ́sh doodaii’ doósh nił hózhǫ́ǫ da?
2-with-happy.NI-Q or neg-Q 2-with happy.NI negAre you happy or not happy?
bookmarkShá bíighah yáshti’ lá.
sun proportionate 1-talk.I DISCShich’ahashkéé léi’ doo bíká ’iishyeed da.
1-3-upset.I since NEG 3-for 1-help.I NEGShichidí t’ahdii yá’át’ééh, ’át’ah ’índa ła’ ninááhideeshnih.
1-car still 3-good.N later one again-3-1-buy.FMy car is stíll good so I won’t buy another one until later.
bookmark