An example search has returned 50 entries
Ch’ééh déyáago hooghangóó nááshdááł.
in.vain 1-go.sg.P-GO home-to 1-return.Prog
listen
I am tired and I’m on my way home.
bookmark- Perfective (P) (yi, ni, si, yi-∅)find in Navajo Verb Modes
- -go verb and subordinating encliticfind in Navajo Adverb Lexicon
- -góó to, toward, along, on, with a numeral it indicates a datefind in Navajo Postposition Lexicon
- Progressive (Prog)find in Navajo Verb Modes
- nááshdááł return, go backfind in Navajo Verb Modes
’Ashkii chizh dáádílkał yiníkáiyiníłhan.
boy firewood door 3-through-3-3-throw.P’Atsiniltł’ish dóó tó dayókeedígíí baa ’áłah ’aleeh lá.
electricity and water pl-3-request.I-NOM 3-for meeting DISC’Ałk’idą́ą́’ ’ayóo nahałtin ńt’éé’.
long.ago very areal-rain.I past’Ałk’idą́ą́’ Naayéé’ Neizghání ha’a’aahjigo ’atsiniltł’ish bił dah yizdéél jiní.
long.ago Monster Slayer east-to lightning 3-with up 3-move.SFO.P 4-say’áko shį́į́ ’índa
CONJ’Áłtsé da’ííyą́ą́’ ’áko shį́į́ ’índa hooghandi nákai.
first 3.eat.P until then only home.at 3.pl.return.P’Íídeeshwosh daats’í doodaii’ saad naalkaah bindeeshnish.
1-sleep.F maybe or word research 3-1-work.F-ch’ą́ą́h
-k’eh + -jí
in a language e.g. diné k’ehjí ’in Navajo’
bookmarkChidí bitoo’ hadi’dííłbį́į́łgo ’índa Na’azhǫǫshgóó diikah.
car 3-fuel 3.fill.up-GO.P only.then casino-GOO 3pl.go.FChidí daats’í bee hólǫ́ doodaii’ niísh chidí nee hólǫ́?
car maybe 3-with 4-exist.N or 2-Q car 2-with 4-exist.NIChidí naat’a’í nihił dah diit’a’.
airplane 1dpl-with up 3-fly.PChidí naat’a’íísh hooghankáá’góó ch’ínísaal ’éí doodaii’ dziłghą́ą́’góó daats’í?
airplane house-over-along over-3-fly.P TOP or mountain-attached-along perhapsChizh ła’ ’ahidíłkaał ’áko ’índa nich’į’ n’deeshłééł.
firewood some 2-chop CONJ 2-to 1-pay.FDibé bitsį’ doodago béégashii bitsį’ daats’í nínízin?
sheep 3-meat or cow 3-meat possibly 3-2-want.NIDibé dził binaashii nanishkaad.
sheep hill 3-across.from 3-1-herd.CIDichin nínízin ya’?
hungry 2-want.NI Qdizhdííłjéé’
3DO-4-start.fire.PDíí tł’óół tsin bik’ídísdis.
this rope stick 3-on-3-1-wrap.IDzi’izí bikee’ náásxis nít’éé’ bił daalkaałí baa’íí’á.
bicycle 3-tire 3-3-turn.Prog past nail 3-into-3-extend.NPDíí jį́ Nida’iiníísh ’áko shį́į́ nihich’į’ nida’iilyé, ya’?
today Friday then.maybe 1pl-toward 1pl-payment.I QHa’át’éegosh náníldzid?
why-Q 2-fear.IHa’át’íísh Mary nayiisnii’?
What-Q Mary 3-to.buy.IHak’az ’ayóo bich’į’ sidziil.
cold really 3-towards 1-strengthHáadi niyaa hazlį́į́’?
where-at 2-under area-grow.Pháagi
Hádą́ą́’sh Mary ’ólta’dę́ę́’ nádzá?
when-past-Q Mary school-from 3-return.PHónáhoot’éhí ’índa ch’aa deeshááł nissin.
next.year until travel will.go.F 1-desire.I’m thinking about traveling until next year.
bookmarkháágeed
3DO-1-dig.it.out.PJáan naalnishísh?
John 3-work.I-QK’ad cháshk’eh góyaa tó de ’anool’ąął.
now wash down water up 3-rise.ProgKin Łánídiísh ’éí doodago Bee’eldííldahsinildi daats’í naniná?
Flagstaff-at-Q TOP or Albuquerque-at perhaps 2-go.around.CIKwe’éshą’ haa nízah nináhálzhishgo nináháltį́į́h?
here-Q how 3-long.N-up.to time.move.R-GO rain.RMósí yázhí bimá yits’ą́ą́’ yóó’ííyá.
kitten 2-mother 3-from away-3-go.PNichidí háadish nííníłbą́ą́z?
2-car where-at-Q 3-2-park.PNichidí háadi-sh nííníłbą́ą́z?
2-car where-at-Q 3-2-park.Pnisiilyá
3DO-1dpl-carry.a.ropelike.thing.around.Pcarry a ropelike thing around, 1st person dual
bookmarkNił hǫ́zhǫ́ǫ́sh doodaii’ doósh nił hózhǫ́ǫ da?
2-with-happy.NI-Q or neg-Q 2-with happy.NI negAre you happy or not happy?
bookmark