An example search has returned 50 entries
’Ahbínídą́ą́’ t’áadoo ’ííyą́ą́’góó biniinaa wónáásdóó dichin shi’niiłhį́.
morning-past neg 1-eat.P-GO.NEG 3-because soon hunger 1-3-kill.I
listen
I did not eat this morning, so I am hungry now.
bookmark- Perfective (P) (yi, ni, si, yi-∅)find in Navajo Verb Modes
- ’ashą́ eatfind in Navajo Verb Modes
- Imperfective (I) (∅, ni, si, yi-∅)find in Navajo Verb Modes
- sisxé killfind in Navajo Verb Modes
- ’ahbínídą́ą́’ this morningfind in Navajo Adverb Lexicon
- wónáásdóó soon, finallyfind in Navajo Adverb Lexicon
- -niinaa because of, on account offind in Navajo Postposition Lexicon
’Ak’éégo ’éí chizh niléí keehaidi ninahdahiigééh nt’éé’.
autumn-GO that wood over.there winter.camp-at pl-3-1-unload.P past
listen
In the past, we used to haul wood to the winter camp.
bookmark- -go verb and subordinating encliticfind in Navajo Adverb Lexicon
- -di atfind in Navajo Postposition Lexicon
- Perfective (P) (yi, ni, si, yi-∅)find in Navajo Verb Modes
- nahashheeh unloadfind in Navajo Verb Modes
- ńt’éé’ pastfind in Navajo Conjunction Lexicon
- ńt’éé’ relates to past timefind in Navajo Adverb Lexicon
...217;Azhą́ ts’aa’ nízhóní ndi ’áłts’íísí.
even.though basket 3-be.pretty.NI even.though 3-be.small.NIEven though the basket is pretty, it is small.
bookmark’Átséétł’éédą́ą́’ lą’í nahoołtą́.
before-last.night many around-3-rain.P-góó
to, toward, along, on, with a numeral it indicates a date
bookmark-íighah
-kéé’
-ta’
Asdzání ní’jookąąhgo kintahdi nijighá.
woman-NOM Rep-3a-beg.I-GOtown-at about-3a-walk.IBéégashii yáázh bichá ninish’aah.
calf 3-bunch 3-1-put.I.SROCh’iyáán t’óó ’ahayóí ndi tó ’ádin.
food lots but water 3-none.NIChidí bitoo’ hadi’dííłbį́į́łgo ’índa Na’azhǫǫshgóó diikah.
car 3-fuel 3.fill.up-GO.P only.then casino-GOO 3pl.go.FChidí na’na’í łęęzh yíyooyił.
tractor dirt 3-3-push.ProgChidí naat’a’íísh hooghan yikáá’góó ch’éta’ ’éí doodago daats’í dził yąąhgóó ch’ét’a’?
airplane-Q house 3-over-along 3-fly.P TOP or perhaps mountain 3-over-along 3-fly.PDa’ k’ad daats’í ch’iyáán ’áníléehgo ná ’adazh’niiyą́ą́’?
Q now perhaps food 2-make.I-GO 2-for feast.happendaoohdlą́ą́’
pl-3DO-2dpl-drink.it.Pdeiidą́
pl-3DO-1dpl-eat.it.IDibé tóógóó dínóshkaad.
sheep water-toward 3-1-start.herd.Odidínóołkał
3DO-2dpl-start.to.herd.them.(animals).Fstart to herd them (animals), 2nd person dual
bookmarkdidíłjeeh
3DO-2-start.fire.Idizhdínóołkał
3DO-4-start.to.herd.them.(animals).Fstart to herd them (animals), 4th person
bookmarkDlǫ́ǫ́’ ba’áán góne’ yah ’adeeshnii’go dlǫ́’áyázhí shishhash.
prairie.dog 3-hole into down1-3.to.reach.out.hand prairie.dog-little 1-bite.PDoo ńdeeshdááł da, háálá kwii doo shił yá’áhoot’éeh da.
NEG 1-return.F NEG because here NEG 1-with 3-good.NI NEGDził bíchį́į́shk’ą́ą́h gódeg hoołtį́į́ł.
mountain 3-nose-against areal-up areal-rain.ProgGah bikéé’ yishwoł.
rabbit 3-following 1-run.ProgHa’át’éegoshą’ ’ayóo náníldzid?
why-Q very 2-fear.IHastiin sání léi’ ’áłchíní bił yanáa’áago yił nahalne’.
man old INDEF children 3-with 3-pile.NI-COMP 3-with 3-tell.CIHííłch’į’go ’íinda ta’iideeshnih.
evening.GO until 1-mix.dough.FJáanísh naalnish?
John-Q 3-work.IKin Łánídi daats’í ’éí doodago Bee’eldííldahsinildiísh naniná?
Flagstaff-at perhaps or Albuquerque-at-Q 2-go.around.CIKintahdę́ę́’ łį́į́’ shił nááldlosh.
town-from horse 1-with 3-run.CINa’nízhoozhídę́ę́’ shíká bił ’oolwoł.
Gallup-from 1-for 3-with 3-drive.I
listen
S/he is driving from Gallup to get me.
bookmark- -dę́ę́’ from a general location or point in space or time, also out of, off offind in Navajo Postposition Lexicon
- -ká after, forfind in Navajo Postposition Lexicon
- benefactive
- -ił withfind in Navajo Postposition Lexicon
- Imperfective (I) (∅, ni, si, yi-∅)find in Navajo Verb Modes
- ’oolwoł drivefind in Navajo Verb Modes
Naakidi tsin sitą́ądi daats’í kinaaldá bił ’ahééniijéé’.
two mile 3-run.pl.P-at maybe purberty.ceremony 3-with RECIP-1dpl-run.pl.PNaashnéego jooł báátis yímááz.
1-play-go.CI ball over 3-roll.Pnaashłé
3DO-1-carry.a.ropelike.thing.around.Icarry a ropelike thing around, 1st person singular
bookmarknaohłé
3DO-2dpl-carry.a.ropelike.thing.around.Icarry a ropelike thing around, 2nd person dual
bookmark