Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’adah

’Adą́ą́dą́ą́’ shá bíighah ’atah ’adishdiłgo ’i’íí’ą́.

yesterday 1-for 3-passing down 1-play.stick.dice.RI-GO evening

’Ahbínídą́ą́’ ch’ééh niba’ hasht’e’ ’ádííníszin.

morning-Past in.vain 2-wait ready REFL-1-keep.CI

’Amásání léi’ dibé yázhí yootééł.

grandmother INDEF sheep little 3-3-carry.AnO.Prog

’Ashkii yázhí bee’eldǫǫh yik’ee ’ádadeeznih.

boy little gun 3-on.account.of REFL-3-hurt.P

’Ashkiísh ’at’ééd yiyiiłtsą́?

boy-Q girl 3-3-see.P

’Atsį́’ísh ’éí doodaii’ łóó’ísh nínízin?

meat-Q or fish-Q 3-2-want.NI

’Ałk’idą́ą́’ shimá b na’nishkaadgo ’aghaa’ yisdizígíí dibé yázhí yichíihgo yizénéíłt’ih.

long ago 1-mother 3-with SUP-1-herd.I-GO wool 3-spin.P-ígíí lamb 3-birth.P-GO 3-neck-around-3-tie.P

-’oh

-ba’

-ghá

-íighah

-jí + -k’ehgo

-ne’

-tsi

Bááh łikanígíí ła’ nisin háálá ayóo łikan.

bread 3-be.sweet.NI.NOM some 3-1-want.NI because very 3-be.sweet.NI

Beehaz’áanii biaad késhdę́ę́’į́">k’ehgo baa hwiiníst’įįd.

laws 3-according-to-GO 3-about 3-discuss.P

Béégashii yáázh bichá ninish’aah.

calf 3-bunch 3-1-put.I.SRO

Ch’ééh jiyáán náánááshdą́ą́’.

watermelon again-1-eat.R

Chidí bąąh dah sitání bąąh dah shishtįįh ńt’éé’ ’ił adaagizí doo ’éí da lá.

car license plate 3-1-put. I SSO past Sup-with screw neg that neg Disc.

dadoołhį́į́’

pl-3DO-2dpl-melt.it.P

dajííyą́ą́’

pl-3DO-4dpl-eat.it.P

Damóo yę́ędą́ą́’ Yootóógóó niséyá.

Sunday past Santa.Fe-to 1-go.P

dazhdiłhį́į́h

pl-3DO-4dpl-melt.it.I

deidíníłkaad

pl-3DO-3dpl-start.to.herd.them.(animals).I

didadiiljeeh

pl-3DO-1dpl-start.fire.I

diidííłjéé’

3DO-3-start.fire.P

Díidí háísh bichidí?

this who-Q 3-car

Doo choshijooł’į́į́’ le’ ’át’éégóó sh hóyéé’.

NEG 3-1-make.use.O proof.against-NEG 1-with lazy.NI

Doo hanii kintahgóó díníyáa da nisin.

NEG contrary town-toward 2-start.go.P NEG 1-think.CI

dó’ --- -ísh łí

ha’naa (Ib. tsé’naa)

hadadínóołchał

pl-3DO-2dpl-card.it.(as.in.wool).F

haiilgizh

3DO-1dpl-cut.it.out.P

háajį’

Háí lá yiską́ągo Tónaneesdizígóó bił ’adeeswod

who discovery tomorrow.GO Tuba.City.GOO with 3-drive.F-Q

Mary ha’át’íí nayiisnii’?

Mary what 3-3-buy.P

Naakidi ’oolkiłgo ’áko ’índa ’áajigo dah diiyá.

two.at time-GO after.that. towards.GO start 1.go.I

Neezdáago ’índa yiyííłtsą́.

3-sit.P-Comp only.then 3-3-see.P

niyą́

3DO-2-eat.it.I

Nił hǫ́zhǫ́ǫ́sh doodaii’ doósh nił hózhǫ́ǫ da?

2-with-happy.NI-Q or neg-Q 2-with happy.NI neg

Ronísh saad neiiłkaah?

Ron-Q word 3-3-investigate.I

Shicheii bighangóó yishááł.

1-grandfather house-toward 1-go.Prog

Shiye’ éí naaki béeso yideená chidí yésį́.

1-son TOP two money 3-exchange.for car 3-stand.SPN

Tł’éédą́á’ dibé ch’íníjéé’ yiists’ą́ą́’ ’áádóó t’óó ńléí tsé deez’áhí bizánághah góne’ ’ahosoolts’ą́ą́’.

last.night sheep out-3-run-Pl.P 3-sound.P and then merely there rock point 3-around areal-in out-are

Tł’éédą́ą́’ ńléí dził bine’jí ’adildííl yiits’a’ ni’.

night-past there mountain 3-behind-way thunder 3-sound.P recall

woołhį́į́’

3DO-2dpl-melt.it.(snow).P

yik’íididis

3DO-3-wrap.it.around.it.I

yik’íididoodis

3DO-3-wrap.it.around.it.F

yiłhį́į́h

3DO-3-melt.it.(snow).I