Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Ashiiké yázhí ła’ chidí yikáá’dę́ę́’ ’adah ’adoogoh.

boys little INDEF car 3-on-from down 3-fall.F

’ayóí

’Ayóo łį́į́’ sh naalgeed diní, ’ííshją́ą́shį́į́ díí łį́į́chogii bikáá’ dah ńdaah!

very horse 1-with 3-buck.CI 3-2-say.NI lets.see this stallion 3-on up 2-sit.I

’Eii łééchą̨ą’í t’áá ’áko taah yilwo’.

that dog immediately water.into 3-run.U
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

-ní

Asdzą́ą́ yázhí bichidí doondó’ naalnish da.

woman little 3-car not.even but 3-work.P NEG

Bee ’atiní ’éí doo ’ashohodoobéézhgóó bee ’azk’az.

freezer TOP extremely 3-with 3-cold.SPN

Ch’ééh déyá léi’ t’óó hanáshyį́į́h.

try 1.go.P since just 1.rest.I

Chidí t’ą́ą́’ nináníłbą́ą́z.

car just 3-1-reparked.R

Da’iidą́ągo sitsilí bilééchąą yázhí náneeskaadí ła’ yá yiidiyiisdláád dóó yaa yiizhjaa’.

1Pl-eat.I-GO 1-brother 3-puppy tortilla some 3-tear.P and 3-to 3-3-give.P

dadíníilkaad

pl-3DO-1dpl-start.to.herd.them.(animals).I

Dibé hólǫ́ǫgo ła’ níjół’ah laanaa.

sheep exist-GO some 4-butcher.O hope

Dibé tóógóó dínóshkaad.

sheep water-toward 3-1-start.herd.O

didadołjeeh

pl-3DO-2dpl-start.fire.I

Diné k’asdą́ą́’ t’áá ’ałtso bichidí dahólǫ́ dííshjį́į́góó.

person nearly everyone 3-car pl-exist.N nowadays

Diné ła’ nizhónígo kéédahojit’į́ danihó’ní, ’áko ndi doo ’ákót’ée da

People some 1-nice-GO 4-3-reside.NI 3-Pl. 4-think.CI

Díí yihahígíí biyi’, háísh tówónaanígóó ch’aa deeyá?

this year.IGII within who overseas.GOO travel 3-going.F-Q

Díísh haa yit’éego ’atiin?

this-Q how 3-be.NI road

Ha’át’íí lá nizhé’é yaa naaghá?

what Q 2-father 3-about 3-do.CI

hadadínóołchał

pl-3DO-2dpl-card.it.(as.in.wool).F

hadasiigeed

pl-3DO-1dpl-dig.it.out.P

hadeeshtééł

3DO-1-carry.him/her.up.out.of.something.F

hadíníilchał

3DO-1dpl-card.it.(as.in.wool).F

hah

Jake ’ólta’ b bóhoneedzą́.

Jake education 3-with 3-possible.NI

Jáan naalnishísh?

John 3-work.I-Q

Joołísh ’atiin tsé’naa ’ahííníłhan doodaii’ daats’í ’anít’i’ báhátis ’ahííníłhan?

ball-Q road across 3-2-throw.P or perhjaps fence 3-over 3-2-throw.P

jííłhį́į́’

3DO-4-melt.it.(snow).P

Kintahdę́ę́’ łį́į́’ sh nááldlosh.

town-from horse 1-with 3-run.CI

Na’nishkaadgo nídíshchííyaagi hanáshyį́į́h ńt’éé’ ’iiłhaazh lá, t’ah nít’éé’ shilééchąą’í ch’ééshinísid.

1-herd.I-GO pinetree-under-at 1-rest.I past 1-slept.P DISC all.of.sudden 1-dog 1-woke.up.P

naa

naohłé

3DO-2dpl-carry.a.ropelike.thing.around.I

Ne’eshłééh. T’áá ká nóólk’oł.

2-1-copy.I 2-blink.O

Nidlóóhísh doodaii’ doo daats’í nidlóoh da?

2-cold.I-Q or neg perhaps 2-cold.I neg

nidííleeł

3DO-2-carry.a.ropelike.thing.around.F

Shilééch’ąą’í hats’ąą ńdóosht’į́į́ł laanaa nízin yę́ę bik’íníyá.

1-dog areal-away.from 1-hide.O wishful 3-want past 3-1-find.P

Shíká ’anánílwo’ doodaii’ t’áadoo shaa nánít’íní.

1-for 3-run.R or just-neg 1-to 2-1-bother.I

Shį́į́dą́ą́’ łé’é yázhí shee hazlį́į́’.

summer-past pony 1-with 3-become.P

T’áá ’aaníígóó shił hodoonih bíniiká na’ídíshkid.

truth 1-with 3-tell.O 3-against 3-1-question. I

t’óó

Tł’éédą́ą́, yá’át’ééhgo iiłhaaz. Night.last good.GO 1-sleep.P

Night.last good.GO 1-sleep.P

Tł’óodiísh t’ah ’áłchíní nidaané?

outside-Q still children pl-3-play.I

wohsą́

3DO-2dpl-eat.it.I

Yadiizíní bigháníshgéésh.

can 3-through-1-cut.open.I

yidííłhį́į́’

3DO-3-melt.it.P

yik’íididis

3DO-3-wrap.it.around.it.I

Yiską́ągoósh ’adeestsił nínízingo bee na’anishí hasht’enilééh?

tomorrow-Q 1-make.F 2-want.NI-GO tool 3-2-prepare.I

Yóó’ ’anáshyeed.

away 1-run.I

łah

łahda