Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Anít’i’ ńtłóo’go biniinaa béégashii t’óó yigháníkah.

fence 3-loose.P-GO 3-because.of cow just 3-through-3-go.pl.P
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

’Áádóó shą’?

and.then Q

’Óshą́ą́’ laanaa’ dichin shi’niiłxį́.

1-eat.O wish hunger 1-3-kill.I

-dę́ę́’

-ghá

Át’ah ’índa shaa náádíídááł.

later 1-to again-2-come.F

bik’ídazhdeezdiz

pl-3DO-4dpl-wrap.it.around.it.P

Bíla’ashdla’ii wolyéii bił dah nahaz’ą́ą́góó t’áá ’ał’ąą bizaad dahólǫ́.

3-fingers-five-NOM 3-be.called-NOM 3-with static areal-3-govern.P-toward just separate 3-language pl

Ch’ééh jiyáán hastiin baa nahashniihgo ch’ééh ’ííł’įįd ’ahbínídą́ą́’.

watermelon man 3-from 3-1-buy.CI-GO tried in.vain 1-act.P morning-past

Chidí bąąh dah sitání bąąh dah shishtįįh ńt’éé’ ’ił adaagizí doo ’éí da lá.

car license plate 3-1-put. I SSO past Sup-with screw neg that neg Disc.

Chidí naat’a’íísh hooghankáá’góó ch’ínísaal ’éí doodaii’ dziłghą́ą́’góó daats’í?

airplane house-over-along over-3-fly.P TOP or mountain-attached-along perhaps

Da’ Ron yiską́ągo saad neidoołkah?

Q Ron tomorrow word 3-3-investigate.F

dadoohsį́į́ł

pl-3DO-2dpl-eat.it.F

daoołhį́į́’

pl-3DO-2dpl-melt.it.(snow).P

dayiigish

pl-3DO-3dpl-make.one.cut.in.it.I

Dá ák’ehdi shizhé’é bił nishishnish j́į́į́dą́ą́. (YM 1968: 598)

Plant.field-at 1-father with 3-1-worked.P today.past

Dá’ák’ehdi t’ah ńt’éé’ t’óó ’ayóigo nahachagii bizhiin yijiłgo yiiłtsą́.

field-at still past many grasshoppers swarm 4-move.along.Prog-GO 3-1-see.P

Deenásts’aa’ sh naaldloosh ńt’éé’ shimá siiłtsą́, yiniinaa násineestsxas.

ram 1-with 3-trot.CI past 1-mother 1-3-see.P 3-because 1-3-whip.P

diidííłjéé’

3DO-3-start.fire.P

Dził bíchį́į́shk’ą́ą́h gódeg hoołtį́į́ł.

mountain 3-nose-against areal-up areal-rain.Prog

Ha’ąądi dibé bighan.

areal-other.side sheep 3-corral

haa néelt’e’

’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

haa nízah nináhálzhishgo shą’

’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

hadasiigeed

pl-3DO-1dpl-dig.it.out.P

hadasoogeed

pl-3DO-2dpl-dig.it.out.P

hadoołtééł

3DO-2dpl-carry.him/her.up.out.of.something.F

Hahgosh Daniel hidilníísh?

when-GO-Q Daniel 3-start.work

hajiłgéésh

3DO-4-cut.it.out.I

haoogeed

3DO-2dpl-dig.it.out.P

hazhdééłbįįd

3DO-4-fill.something.up.with.it.P

háádę́ę́’

Hádą́ą́’sh Mary ’ólta’dę́ę́’ nádzá?

when-past-Q Mary school-from 3-return.P

Jáan naalnishísh?

John 3-work.I-Q

Jáan, nanilnishísh?

John 2-work.I-Q

jidíníłkaad

3DO-4-start.to.herd.them.(animals).I

jitł’ó

3DO-4-weave.it.I

jiłhį́į́h

3DO-4-melt.it.(snow).I

Kǫ’ ’ayóigo bee n’deezdíín ndi doo shiníłdoi da.

fire very 3-with 3-sheds.light.P but NEG 1-3-warm.SPN NEG

Naadą́ą́’ lá haa néelą́ą́’ nida’ak’eh biyi’ góne’?

corn Q how 3.much.N 2-cornfield 3-in there

Naakaii Bito’gi béégashii bee łá’í ’ídlínígíí bee ’anishtah.

mexican water-at cow 3-with one-unify.P-COMP 3-with 1-among.NI

Ná’oolkiłí sits’ą́ą́’ tanáóó’nił lágo!

watch 1-away 3-1-take.apart.O don’t

Nichidí háadish nííníłbą́ą́z?

2-car where-at-Q 3-2-park.P

Shi’éé’ kin bikáá’dóó hadah (or bidah, ’adah) ’ahé’ah.

1-clothes house 3-on-from areal-downward 3-1-toss.FFO.P

Shicheii déidiiłjeeh’ii’, hoozdohgóó nahisiitą́.

1-grandfather 3-3-built.fire.P-and warm-to 3-sit.P

Shicheii t’áá ’íiyisíí hastihgo biniinaa kónááhoot’éhí doo na’ádódlíi da.

1-grandfather very 3-old.N-GO because next.year NEG 3-expect.live.NP NEG 

Shimá sání t’áá shídin ’ííyá.

Shínaaí chidí b dah diilwodgo bizánághah góne’ łeezh ’adzíísi’.

older.brother car 3-with up 3-run.I-GO 3-around areal-in dust 3-trail.P

Tózis biníká dínísh’į́į́’.

bottle 3-through 1-look.X

Łį́į́’ bá ni’níłjoolgo ’índa Kintahgóó diikah.

horse 3-for 2.feed.NCM.P only.then town-GO 3pl.go.F

łáháda