Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Ahbínídą́ą́’ t’áadoo ’ííyą́ą́’góó biniinaa wónáásdóó dichin shi’niiłhį́.

morning-past NEG 1-eat.P-NEG.GO because soon hunger 1-3-kill.P

’Aoo’, shí dó’ t’áá ’ákwíinisin.

yes 1 also just 1-think.so.NI

’Awéé’ dah sidá.

baby up 3-sit.SPN

’Áłchíní hastą́ą́ binidááhaidóó deigo hodees’áago t’áá ’ałtso da’ółta’go yá’át’ééh.

children six 3-year.P-from up areal-extend.NP all pl-3-study.NI-GO 3-good.N

’Ííshją́ą́ ’at’ééd yázhí hooghandę́ę́’ ch’idoogááł.

certainly girl little house-from out-3-walk.F

’Áłah ’aleehgo ch’iyáán ’ádadiilnííł ’áko shį́į́ ’índa diné ndahidookah.

meeting-Comp food 3-1-Pl-make.F CONJ people 3-Pl.will-arrive.F

-naashii

-niit’aa

bik’ídadeediz

pl-3DO-1dpl-wrap.it.around.it.P

bik’ídazhdidoodis

pl-3DO-4dpl-wrap.it.around.it.F

bik’ídóhdis

3DO-2dpl-wrap.it.around.it.I

Chidí daats’í bee hólǫ́ ’éí doodaii’ niísh chidí nee hólǫ́?

car maybe 3-with 4-exist.N TOP or 2-Q car 2-with 4-exist.NI

Chidí kǫ́ǫ́ ndaajeehígíí t’áá ’ániidígo dahodeezlįįd.

car here 3-run.pl.I-COMP just recently pl-3-become.P

Chidí nahideeshnih ndi shibéeso ’ádin.

car 3-1-buy.F but 1-money 3-none.NI

Da’ chidíísh bee hólǫ́ doodaii’ ni daats’í chidí nee hólǫ́?

Q car-Q 3-with 4-exist.NI or 2 maybe car 2-with 4-exist.NI

Da’ Ron saad neiiłkaah?

Q Ron word 3-3-investigate.I

Da’ Ron saad nináánéíłkaah ya’?

Q Ron word 3-3-investigate.I Q

dazhdidoołhįh

pl-3DO-4dpl-melt.it.F

de, deg

Díí jį́ ’áłchíní nááda’ołta’.

this day children again-pl-3-study.R

doo --- da

haa níłtsááz

’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

hadadoołtééł

pl-3DO-2dpl-carry.him/her.up.out.of.something.F

hadadéélbįįd

pl-3DO-1dpl-fill.something.up.with.it.P

hadííníłbįįd

3DO-2-fill.something.up.with.it.P

haiilgizh

3DO-1dpl-cut.it.out.P

hainííłchaad

3DO-3-card.it.(as.in.wool).P

Hastóíí dóó sáanii k’inááda’didlé.

3-men and 3-women planting.again.PL.R

hazhóó’ógo

háadi

Hádą́ą́’sh Mary ’ólta’dę́ę́’ nádzá?

when-past-Q Mary school-from 3-return.P

Háidíígíí lá neidiyoołnih?

which.one-ÍGÍÍ Q 3-3-buy.F

Háíshą’ tsinaa’eeł ’áyiilaa?

who-Q boat 3-3-make.P

Jooł nits’ą́ą́’ nídiish’aah.

ball 2-away.from up-begin-1-lift.I

Kingóó ’anááda’iisdee’.

town-to again-pl-3-go.R

lá

Mary ha’át’íí nayiisnii’?

Mary what 3-3-buy.P

Mósí yázhí bimá yits’ą́ą́’ yóó’ííyá.

kitten 2-mother 3-from away-3-go.P

na’ńle’dii

Neeznáadigóó ’oolkiłgo ’áłah ’aleeh daaní.

ten.at-toward time-GO meeting pl-4-say.NI

Ńléí ’asdzą́ą́ sáníshą’ háí ’át’į́?

there woman old-Q what 3-be.N

Shizhé’é nihwiiłdlaadgo bikéé’ naad’ ’adaashjaah łeh.

1-father 3-3-plow.I-GO 3-behind corn 3Pl-1-drop.I Cust.

Shíká ’anilyeed, Obi-Wan Kenobi.

1-for 2-run.F Obi-Wan Kenob

Táá’ daats’í shinááhaigo Hwéeldi hoolyéégóó sh dah ’adiiná níigo halne’ łeh shicheii.

three maybe 1-year.P-GO Fort.Sumner areal-be.called-toward 1-with start.off 3-migrate.P 3-say.NI-GO

Tó dílchxoshí sits’ą́ą́’ wóódlą́ą́’ lágo.

soda 1-from 3-1-drink.O don’t

Tł’éédą́ą́’ mą’ii léi’ shidááh gónaa ch’élwod.

last-night coyote there 1-before areal-around 3-move-rapidly.P

woo’aal

3DO-2dpl-chew.it.P

woołhį́į́’

3DO-2dpl-melt.it.(snow).P

yidíníłkaad

3DO-3-start.to.herd.them.(animals).I

yik’ídeididoodis

pl-3DO-3dpl-wrap.it.around.it.F