Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

Shichʼéʼé kinaasdaʼgo bitsiiʼ shá beʼdíítłʼóół tʼáásh ʼáko?

1-daughter 3-reach.puberty.P-GO 3-hair 1-for 3-2-tie.F just-Q okay

ʼAdaʼniigeh, nihíká ʼadoohjah.

3pl-marry.F 1dpl-after 2dpl-run.pl.F

ʼAshiiké chahaʼoh ʼádeidoolííł, ʼatsʼos bee ʼazhish biniiyé.

boy-pl shade-house 3-3-pl-build.F feather 3-means-of dance 3-reason

’Ahbínídą́ą́’ ch’ééh niba’ hasht’e’ ’ádííníszin.

morning-Past in.vain 2-wait ready REFL-1-keep.CI

’Ííyą́ą́dóó bik’ijį’ tsinyaagi nétį́į́ dóó ’iiłhaazh.

1-eat.P and 3-after tree-under-at.spec 1-lie.down.P and 1-sleep.P

’Ádą́ą́dą́ą́’ásh nishínílnish?

yesterday-Q 2-work.P

-ba’

-ni

bik’ízhdeezdiz

3DO-4-wrap.it.around.it.P

Bilagáana bizaad bił nantł’a.

English language 3-with 3-difficult.NI

Bíni’dii ’awéé’ ałhosh, yee nǫǫsééł.

3-let-stay baby 3-sleep.I 3-by.means.of 3-grow.I

Bįįh b da’doółdǫǫh.

deer 3-with pl-2dpl-shoot.O

Ch’óóshdą́ą́dą́ą́’ Diné Bizaad naalkaah doo baa ’áhonissin da. K’ad ’éí t’áá shxǫǫd bik’i’diitą́.

formerly Navajo language research NEG 3-about 1-aware.CI NEG | now TOP at.least 3-of-1-understand.P

Da’ ’áájí ’ałdó’ ’áłah ’azlį́į́’?

Q that-side also meeting 1-happen.P

Dah díníilghaazhísh ’íilnilaa?

fry.bread-Q 3-2-make.P

Dichin nínízin ya’?

hungry 2-want.NI Q

Diné bikéyah bikáa’gi ndahonidzood yę́ędą́ą́’ Naatsis’áán hoolyégóó niha’áłchíní bił ’adahineet’į́į́’.

Navajo 3-land 3-on-at pl-areal-3-flee.pl.P past Navajo.Mountain areal-be.called.NI-to 1pl-children 3-with pl-1dpl-sneak.off.P

Díigi ’át’éego yigááł.

this-similar.to 3-walk.Prog

Díigi ’át’éegoósh ’ájiił’įįh?

this-at 3-be-GO-Q SUP-4-do.P

díkwíí

Dlǫ́ǫ́’ ’akǫ́ǫ́ náájilwod.

Prairie Dog LOC-there It. 4-2-run.I
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Ha’át’éegoshą’ ’ayóo náníldzid?

why-Q very 2-fear.I

Ha’át’íísh baa hane’?

What Q 3-for be.told.CI

hadaołgéésh

pl-3DO-2dpl-cut.it.out.I

haiłgéésh

3DO-3-cut.it.out.I

hajiłgéésh

3DO-4-cut.it.out.I

hanííłchaad

3DO-1-card.it.(as.in.wool).P

Hastiin éí tsídii ła’ ’adah ’ayídzí’ą́.

man TOP bird INDEF down 3-3-knock.off.SRO.P

há’at’é-go

háá-P.ENCLITIC

Háísh yiską́ągo ’adoogis?

who-Q tomorrow 3-wash.F

jididoołhįh

3DO-4-melt.it.F

jiłhį́į́h

3DO-4-melt.it.(snow).I

Kintah góyaa yishááł ńt’éé’ béeso ńdiiłtsooz

areal-down 1-go.Prog past money 3-1-pick.FFO.P

Kwii nináá’nísh’aah.

here again-3-1-place.R

Ląʼí nahółtą́ągo t’éiyá hodookʼááłígíí yaa hódoonííł.

much 3-rain.O-GO only areal-fire.I-IGII down HO-happen.F

Na’nishkaadgo nídíshchííyaagi hanáshyį́į́h ńt’éé’ ’iiłhaazh lá, t’ah nít’éé’ shilééchąą’í ch’ééshinísid.

1-herd.I-GO pinetree-under-at 1-rest.I past 1-slept.P DISC all.of.sudden 1-dog 1-woke.up.P

neilé

3DO-3-carry.a.ropelike.thing.around.I

Níwe, tʼáádoo ʼałkʼésdisí niyą́ní.

stop NEG candy 3-2-eat.DI.NEG

Shimá nitsii’ yiilch’ííł áádóó bíni’ t’áá ’ákót’ée dooleeł.

1-mom 2-hair 3-2-curl.I and.then let.be just it.is will.be.F

Shiye’ éí naaki béeso yideená chidí yésį́.

1-son TOP two money 3-exchange.for car 3-stand.SPN

Shį́į́dą́ą́’ na’niiłkaadgo t’áá ’áháníjį’ ’adeeshch’iłgo bik’ee deelyiz.

T’ahdoo ’ashdladí ’aleeh da.

NEG five-at happen NEG

T’áá ká ’adah ajógeeh (lágo)

Neg down 4-fall.O

Ts’ídá ’iishxáashgo shiyáázh bił ná’ílwod.

about 1-to.sleep 1-son with 3-drove.in.again.R

Tsxį́įłgo łees’áán ádíílííł; nimásání nihaa yíghááh!

quickly tortilla 2-make.F 2.poss-mat.grandma-NOM 1.pl-to 3-come.F

woohgish

3DO-2dpl-make.one.cut.in.it.I

wooyą́ą́’

3DO-2dpl-eat.it.P

yidoołbish

3DO-3-boil.it.F

Ániid iiyą́ą́ ’áko ndi t’ah dichin nisin.

Recently 1-eat.P even then still 3-hungry 1-want.NI