Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries
’Ahbínídą́ą́’ hashbį’go baa nídiisdzá ’ákondi t’áadoo ’áłtso da.
morning-past 1-clear.I-GO 3-for 1-start.P however but not-yet all NEG
’íísíníłts’ą́ą́’
bee ’ééhóziní
- Imperfective (I) (∅, ni, si, yi-∅)find in Navajo Verb Modes
- hashbį’ clear the landfind in Navajo Verb Modes
- Perfective (P) (yi, ni, si, yi-∅)find in Navajo Verb Modes
- ńdiishdááh startfind in Navajo Verb Modes
- ’ahbínídą́ą́’ this morningfind in Navajo Adverb Lexicon
- -dą́ą́’ past timefind in Navajo Postposition Lexicon
- time
- -aa tofind in Navajo Postposition Lexicon
- goal
’Ahwééh ła’ yishdlą́.
coffee some 3-1-drink.I’Ashkii yázhí bee’eldǫǫh yik’ee ’ádadeeznih.
boy little gun 3-on.account.of REFL-3-hurt.P’Azhą́ nízaadi naagháa ndi bídin nishłį́.
even.though 3-be.far.away.NI-at 3-walks even.though 3-in.need.of 1-be.NI’Ałk’idą́ą́’ dahane’ yę́ę bíneeshdlį́įgo yíłta’.
long.ago pl-story past 3-1-admire.I-GO 3-1-read.P-ba-
bik’ízhdídis
3DO-4-wrap.it.around.it.ICh’ééh jiyáán náshdį́į́h ’áádóó tó náshdlį́į́h.
watermelon again-1-eat.R then water again-1-drink.RChidí daats’í bee hólǫ́ ’éí doodaii’ niísh chidí nee hólǫ́?
car maybe 3-with 4-exist.N TOP or 2-Q car 2-with 4-exist.NIDah díníilghaazhísh ’íilnilaa?
fry.bread-Q 3-2-make.Pdajishbéézh
pl-3DO-4dpl-boil.it.Pdeiilbéézh
pl-3DO-1dpl-boil.it.IDiné k’asdą́ą́’ t’áá ’ałtso bichidí dahólǫ́ dííshjį́į́góó.
person nearly everyone 3-car pl-exist.N nowadaysDíigi ’át’éegoósh ’ájiił’įįh?
this-at 3-be-GO-Q SUP-4-do.PDíí chizh shá ’ałk’íniishóósh.
this firewood 1-for 3-2-split.Idoo ndi
Díidí háísh bichidí?
this who-Q 3-cardíníłkaad
3DO-2-start.to.herd.them.(animals).Idííníłhį́į́’
3DO-2-melt.it.Pdííłbish
3DO-2-boil.it.FGah bikéé’ yishwoł.
rabbit 3-following 1-run.ProgHa’át’éegishą’ nich’ah nííní’ą́?
where-at-Q 2-hat 3-2-set.down.SRO.PHa’át’íísh nizhé’é yaa naaghá?
what-Q 2-father 3-about 3-do.CIHa’ąądi dibé bighan.
areal-other.side sheep 3-corralHaahláyéé ch’íjíghááh.
don’t.dare out-4-come.Ihadaniilchaad
pl-3DO-1dpl-card.it.(as.in.wool).Phadazhneeshchaad
pl-3DO-4dpl-card.it.(as.in.wool).PHaidą́ą́’ ’a’áán góne’ nishishnish ńt’éé’ --- doo shił yá’áhoot’éeh da.
winter-past mine.shaft 1-work.P past neg 1-with 3-good.N neg
’íísíníłts’ą́ą́’
bee ’ééhóziní
- -dą́ą́’ past timefind in Navajo Postposition Lexicon
- -ne’ behindfind in Navajo Postposition Lexicon
- Perfective (P) (yi, ni, si, yi-∅)find in Navajo Verb Modes
- naashnish workfind in Navajo Verb Modes
- -ił withfind in Navajo Postposition Lexicon
- ńt’éé’ relates to past timefind in Navajo Adverb Lexicon
- doo --- da frame to negativize verbs and phrasesfind in Navajo Adverb Lexicon
Hastiin éí tsídii ła’ ’adah ’ayídzí’ą́.
man TOP bird INDEF down 3-3-knock.off.SRO.PHastiin nééz doondó’ ndi ’alzhish da.
man tall NEG but 3-dance.DI NEGháá-P.ENCLITIC
Hodíina’go bááh dootł’izhí deeshį́į́ł dóó ’ahwéé bił ła’ deeshdlį́į́ł.
after.a.while-GO bread blue 3-1-eat.F and coffee 3-with some 3-1-drink.Fjishbéézh
3DO-4-boil.it.PMary yíká hoolne’.
Mary 3-for 3-call.Pneidooleeł
3DO-3-carry.a.ropelike.thing.around.Fneilé
3DO-3-carry.a.ropelike.thing.around.INichidí háadish nííníłbą́ą́z?
2-car where-at-Q 3-2-park.Pnisiilyá
3DO-1dpl-carry.a.ropelike.thing.around.PNizhónígo ha’íí’ą́ yę́ędą́ą́’ sxíiłgo da’ségis.
beautiful sunrise past quickly pl-3-1-wash.PNíléí dá’ák’ehdi ła’ joogááł.
there corn.field-at some 4-walk.ProgSáanii ’éétsoh bi’oh ’ádaníłtso.
women coat 3-less.than indef-Pl-3.size.NShá bíighah tsiyaa sédáago, shinááł nida’jiłkǫ́ǫ́’.
sun proportionate tree-under 1-sit.SPN-GO 1-watch.CI pl-4-swim.P
’íísíníłts’ą́ą́’
bee ’ééhóziní
- Si-Perfective Neuter (SPN)find in Navajo Verb Modes
- sédá sitfind in Navajo Verb Modes
- Perfective (P) (yi, ni, si, yi-∅)find in Navajo Verb Modes
- na’ashkǫ́ǫ́’ swimfind in Navajo Verb Modes
- shá bíighah all day, foreverfind in Navajo Adverb Lexicon
- -yaa under, beneath, downfind in Navajo Postposition Lexicon
- location