An example search has returned 50 entries
’Adą́ą́dą́ą́’ ’íítseedgo bee na’anishí hasht’enáshdlééh.
yesterday 1-pound.P-GO tool 3-1-put.back.I’Ahbínídą́ą́’ t’áadoo ’ííyą́ą́’góó biniinaa wónáásdóó dichin shi’niiłhį́.
morning-past NEG 1-eat.P-NEG.GO because soon hunger 1-3-kill.P
listen
Because I did not eat this morning I am hungry now.
bookmark- Perfective (P) (yi, ni, si, yi-∅)find in Navajo Verb Modes
- ’ashą́ eatfind in Navajo Verb Modes
- Perfective (P) (yi, ni, si, yi-∅)find in Navajo Verb Modes
- sisxé killfind in Navajo Verb Modes
- ’ahbínídą́ą́’ this morningfind in Navajo Adverb Lexicon
- -niinaa because of, on account offind in Navajo Postposition Lexicon
’Ahwééh náshdlį́į́h áádóó naanishgóó yishááh.
coffee again-1-drink.R then work-toward 1-go.I’Anít’i’ ńtłóo’go biniinaa béégashii t’óó yigháníkah.
fence 3-loose.P-GO 3-because.of cow just 3-through-3-go.pl.P’Aseezį́ binaaltsoos biníkádinishchid.
gossip 3-paper 3-through-1-stick.finger.P’Atsą́ą́’ ła’ jóyą́ą’ le’.
ribs some 4-eat.O desire’Awéé’ bimá bit’ah sitį́.
baby 3-mother 3-undercover 3-lying.SPN’Ayóo łį́į́’ shił naalgeed diní, ’ííshją́ą́shį́į́ díí łį́į́chogii bikáá’ dah ńdaah!
very horse 1-with 3-buck.CI 3-2-say.NI lets.see this stallion 3-on up 2-sit.I’Ałk’idą́ą́’ ’ayóo nahałtin ńt’éé’.
long.ago very areal-rain.I past’Ałk’idídą́ą́’ kin ’áshłaa ńt’éé’ ’éí t’ahdii bii’ shighan.
quite.long.ago house 3-1-make.P past it still 3-in 1-home
listen
Some time ago I built a house and I’m still living in it.
bookmark- ’ałk’idídą́ą́’ quite some time agofind in Navajo Adverb Lexicon
- ńt’éé’ relates to past timefind in Navajo Adverb Lexicon
- ńt’éé’ pastfind in Navajo Conjunction Lexicon
- t’ahdii stillfind in Navajo Adverb Lexicon
- -ii’, yi’ inside of, within, at the interior of a solid objectfind in Navajo Postposition Lexicon
- location
’Áshįįh Bii’ Tóógóó náádísdzáago dziłghą́ą́’ hanáádeesh’nah.
Salt.Lake.City-toward again-1-go.F-GO mountain-back again-1-climb.R’Ólta’góó daats’í deeshááł doodaii’ jooł bee nideeshneeł.
school-toward maybe 1-walk.F or ball 3-with 1-play.FBikáá’ dah ’asdáhí bikáa’gi doodaai’ ni’góó daats’í nishdaah?
chair 3-top-at or floor-on perhaps 1-sit.NIBilagáana kin baa naháłnii’go neeznáá nááhaijį’ bik’é na’iishłée dooleełgo bił ’ahadi’nisht’ą́.
whiteman house 3-from 3-1-buy.P-GO ten years-up.to 3-for 1-pay.Prog FUT-GO 3-with sup-1-agree.PBįįh bináyaa niłchiin ’éí hataałii chodayooł’į́.
deer 3-eye beneath matter that medicineman 3-3 use.ICh’ah ’éí doodaii’ nák’ee sinilí łizhinígíí daats’í nee hólǫ́’?
hat or sunglasses perhaps 2-with 4-exist.NICh’į́į́góó ch’ééh tádííyá.
fail in.vain 1-go.Pdajiłbéézh
pl-3DO-4dpl-boil.it.Idaoohdlą́ą́’
pl-3DO-2dpl-drink.it.Pdayííshóó’
pl-3DO-3dpl-brush/comb.it.Pdidiilyįh
3DO-1dpl-melt.it.Fdidíłjeeh
3DO-2-start.fire.IDiné ła’ nizhónígo kéédahojit’į́ danihó’ní, ’áko ndi doo ’ákót’ée da
People some 1-nice-GO 4-3-reside.NI 3-Pl. 4-think.CIPeople some 1-nice-GO 4-3-reside.NI 3-Pl. 4-think.CI
bookmarkha’át’íí biniyé/ biniinaa
Ha’át’íísh Mary nayiisnii’?
What-Q Mary 3-to.buy.IHaa nízahdę́ę́’ hoołtį́į́ł?
how 3-long-from rain.ProgHaa nízahjį’ hanínáshyįh dooleeł t’áá ’ákwíí jį́?
how 3-long.N-up.to 1-rest.R FUT every dayhaa níłtso
hayííłgizh
3DO-3-cut.it.out.PMary ha’át’íí yinízin?
Mary what 3-3-want.NINaakidi tsin sitą́ądi daats’í kinaaldá bił ’ahééniijéé’.
two mile 3-run.pl.P-at maybe purberty.ceremony 3-with RECIP-1dpl-run.pl.PNaaltsoos bikáá’ na’aníshí bikáa’gi si’ą́.
book desk 3-on-at up 3-lie.SRO.SPNneiilyé
3DO-1dpl-carry.a.ropelike.thing.around.Icarry a ropelike thing around, 1st person dual
bookmarknidoohłeeł
3DO-2dpl-carry.a.ropelike.thing.around.Fcarry a ropelike thing around, 2nd person dual
bookmarknijiskáá’
3DO-4-investigate.it.Pnitł’ó
3DO-2-weave.it.ISha’ałchíní ayóó niłch’í naalkídi deineł’į́ ’áko ndi shí éí shináá bąą adin.
1-children very air 3-move.I 3-3.look.I however I 1-eyes 3-on doesn’t exist.Sháahsita’gi yihę́ęsgo tsin-ts’ósí bee yích’id.
1-point.between.shoulder.blades 3-itch.I-GO stick 3-with 3-1-scratch.PShimá sitsilí bibéésh bee hane’í bits’ą́ą́’ náádii’ą́.
1-mother 1-little.brother 3-cellphone 3-away.from 3-3-return.PTó Haach’i’dę́ę́’ ’ííyisíí naashá.
Tohatchi-from truly 1-go.CITs’aa’ wolyéhę́ę k’ad t’áá ’íiyisíí bídin hóyéé’.
basket 3-call.NI-past now really 3-without HO-lack.NITsinaabąąs bee nida’abąąs yę́ędą́ą́’ shi’dizhchį́.
wagon 3-with pl-3-drive.I past 1-pass-born.P
listen
I was born during the time when wagons were used
bookmark- -ee by means offind in Navajo Postposition Lexicon
- Imperfective (I) (∅, ni, si, yi-∅)find in Navajo Verb Modes
- na’abąąs drivefind in Navajo Verb Modes
- yę́ędą́ą́’ pastfind in Navajo Conjunction Lexicon
- Perfective (P) (yi, ni, si, yi-∅)find in Navajo Verb Modes
- bi’dizhchį́ be bornfind in Navajo Verb Modes