Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Ahbínídą́ą́’ t’áadoo ’ííyą́ą́’góó biniinaa wónáásdóó sitsiits’iin díínii’.

morning-past neg 1-eat.P-GO.NEG because soon 1-head 3-ache.P

’Ahbínígo ch’éshááh ’áádóó sodiszįįh.

morning-GO 1-go.out.U and.then 1-pray.U

’Ahwééh ła’ wóshdlą́ą́’.

coffee some 3-1-drink.O

’Awéé’ bimá bit’ah sitį́.

baby 3-mother 3-undercover 3-lying.SPN

’Ayóo łį́į́’ sh naalgeed diní, ’ííshją́ą́shį́į́ díí łį́į́chogii bikáá’ dah ńdaah.

very horse 1-with 3-buck.CI 3-2-say.NI lets.see this stallion 3-on up 2-sit.I

’áádóó

CONJ

’Áshįįh Bii’ Tóodi níyáago dził bąąh hanáádeesh’nah.

Salt.Lake.City-at 1-go.P-GO mountain 3-on again-1-climb.R

’Átséétł’éédą́ą́’ lą’í nahoołtą́.

before-last.night many around-3-rain.P

’áyąą, ’áyaańda

-áátis

-ee

-k’eh

-ne’

Bich’ijí nishłį́.

3-toward-side 1-be.NI

Bįįh bináyaa niłchiin ’éí hataałii chodayooł’į́.

deer 3-eye beneath matter that medicineman 3-3 use.I

Ch’ééh jiyáán hooghangóó dah dii’ągo shee nikihoníłt.

watermelon home-toward up 3-1-move.SRO.P 1-with area-start-rain.P

Ch’iyáán ’ííshłaa ’áádóó da’iidą́ą́’.

food 3-1-make.P CONJ 1Pl-eat.P

Chidí naat’a’í nihił dah diit’a’.

airplane 1dpl-with up 3-fly.P

Chidíłtsooí bidááh síńzį́į dooleeł.

car-yellow-REL 3-for 2-stand.SPN FUT
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Chidí k’adę́ę yichxǫǫh lágo naháłnii’.

car almost 3-fall-apart.I altered 3-1-buy.P

daoohgish

pl-3DO-2dpl-make.one.cut.in.it.I

Dibé bighan báátis dah yiishte’.

Sheep corral 3-over up 1-climb.P

didazhdidoołjah

pl-3DO-4dpl-start.fire.F

Díí mósí yázhí hooghangóó nááshtééł.

this cat little home-towards 3-1-carry.Prog

Díí tł’óół tsin bik’ídísdis.

this rope stick 3-on-3-1-wrap.I

Díkwíísh ninááhai?

how.many-Q 2-winter.NI

Doo deighánígóó łeeyi’ ’azhnígeed.

NEG far ground-inside 3-4-dig.P

díníilkaad

3DO-1dpl-start.to.herd.them.(animals).I

ha’át’éégóó

hadajizgeed

pl-3DO-4dpl-dig.it.out.P

haoołgizh

3DO-2dpl-cut.it.out.P

Jooł ’ahííłhan ’áádóó ’atiin dóó ’anít’i’ báhátis ’eelts’id.

ball 3-1-throw.P and.then road and fence 3-over 3-move.SRO.P

Ląʼí Náhóółago hodookʼááłígíí yaa kódzaa dooleeł

much 3-rain-GO.O 3-fire.I-IGII 3-down to.happen.NI 3-become.F

Mosi ałtsi’si ndi nidaaz.

cat small but 3-heavy.NI

Nahóółtą́ągo tł’óo’di dizhdółjeeh le’ nízin shicheii.

it.rained-GO outside.at 4-build.fire.O wish 3-3.want.CI my.grandfather

Náshdóí yę́ę noonéełgo wónáásdóó k’adę́ę ’ádįįh jiní.

wildcat former 3-die.off.Prog-GO soon nearly 3-extinct.I 4-say.NI

Neel’ą́ą le’.

term-3-reach.up.to.NI LE’
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Nizhe’é haash wolyé?

2-father what-Q 3-call.NI

Nizhónígo ha’íí’ą́ yę́ędą́ą́’ sxíiłgo da’ségis.

beautiful sunrise past quickly pl-3-1-wash.P

Sam ’ádił yálti’.

Sam reflx-with 3-talk.DI

Shidá'í, nilį́į́’ sha’níłteeh.

1-maternal.uncle 2-horse 1-to-3-2-lend.AnO.I
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Shilį́į́’ doo dah didíłdąsh da.

1-horse NEG up start-3-2.jerk.F NEG

Shiyáázh niʼíłtááh. Bá daʼdiidííł; ʼákohgo chʼiyáán ʼálʼį́įgi shiká ʼadoojah.

1-son 3-graduate.I 3-for 1pl-eat.F so-then food indef-make-at 1-after 3pl-help.F

Shizhé’é bitsą́ądi haashį́į́ yidzaago tł’óó’góó yik’ee naalyiish.

1-father 3-stomach-at something 3-happen.P-GO outside-toward 3-on.account.of 2-bend/stoop.CI

Shíká ’anilyeed.

1-for 2-run.I

shéłbéézh

3DO-1-boil.it.P

T’áá ká dibe łá yóó’ oónííł

Neg sheep some 2-lose.O

Tsin níbaal yíyah ’ada’atsih.

post tent 3-under 3-3-set posts.I

yíłhį́į́’

3DO-1-melt.it.(snow).P

łahgo