An example search has returned 50 entries
’Ak’ah ła’ dishhį́įhgo baa naashá.
lard some 3-1-melt.I 3-to 1-go.CI
listen
I am busy melting some lard.
bookmark- Imperfective (I) (∅, ni, si, yi-∅)find in Navajo Verb Modes
- dishhį́įh melt itfind in Navajo Verb Modes
- -go verb and subordinating encliticfind in Navajo Adverb Lexicon
- -aa tofind in Navajo Postposition Lexicon
- Continuative Imperfective (CI)find in Navajo Verb Modes
- naashá go aboutfind in Navajo Verb Modes
’adah
’Adeesdíilgo dibé sits’ą́ą́’ dah diijéé’.
3-thunder.P-GO sheep 1-away.from start-3-run.Pl.P’Azhą́ hasistih ndi ’ayóo ’eesh’į́.
even.though 1-be.old.P even.though very 3-1-see.Prog’Ałk’idą́ą́’ ch’iyáán ’ ádayiilaa léi’ ła’ ’ánáádeiilyaa.
long.ago food pl-3-3-make.P Indef. some again-pl-3-1dpl-make.P’Áádę́ę́’ nánísdzáago łį́į́’ bá nida’deeshjoł.
from.there 1-return.P-GO horse 3-for pl-1-set.out.NCM.F
listen
When I come back from there, I am going to feed the horses.
bookmark- Perfective (P) (yi, ni, si, yi-∅)find in Navajo Verb Modes
- náníshdááh returnfind in Navajo Verb Modes
- Future (F)find in Navajo Verb Modes
- ndaashjooł set piles outfind in Navajo Verb Modes
- -dę́ę́’ from a general location or point in space or time, also out of, off offind in Navajo Postposition Lexicon
’Áádóó ch’íníyá nít’ę́ę́’ shik’ijiijéé’.
and.then out-1-go.P past 1-on-4-attack.pl.P’Áádóó haa hóót’įįd?
and.then how ho-happened.P-á
for, for the benefit of
bookmark-nah
-ni
-yaa
Adaadą́ą́, hééł sinil gone’ hastht’ehooshłaa.
Day.last belongings storage inside 3-1-clean.PCh’iyáán ’ííshłaa ’áádóó da’iidą́ą́’.
food 3-1-make.P CONJ 1Pl-eat.PCh’íníyáá nít’ę́ę́’ t’áá hooshch’į’ łééchąą’í shich’į’ ch’élwod.
out-1-go.P past suddenly 1-to dog out-3-come.P
listen
When I went out, all of a sudden a dog came out to me.
bookmark- Perfective (P) (yi, ni, si, yi-∅)find in Navajo Verb Modes
- ch’éghááh go outfind in Navajo Verb Modes
- t’áá hoosch’į’ suddenlyfind in Navajo Adverb Lexicon
- -ch’į’ to, towardfind in Navajo Postposition Lexicon
- Perfective (P) (yi, ni, si, yi-∅)find in Navajo Verb Modes
- ch’élyeed run outfind in Navajo Verb Modes
Ch’į́į́góó ch’ééh tádííyá.
fail in.vain 1-go.PI went everywhere (looking for something but without success).
bookmarkChidíísh bee hólǫ́ doodaii’ ni daats’í chidí nee hólǫ́?
car-Q 3-with 4-exist.NI or you perhaps car 2-with 4-exist.NIDoes s/he have a car or do you have a car?
bookmarkdajitł’ó
pl-3DO-4dpl-weave.it.IDamóo yę́ędą́ą́’ dziłghą́ą́’dę́ę́’ shádí dóó ba’áłchíní bił ’adaashkai.
sunday past-time mountain top.of-from 1-elder.sister and 3-children 3-with downward-1-go.Pl.PDá’ák’ehdi t’ah ńt’éé’ t’óó ’ayóigo nahachagii bizhiin yijiłgo yiiłtsą́.
field-at still past many grasshoppers swarm 4-move.along.Prog-GO 3-1-see.Pdidadiiljéé’
pl-3DO-1dpl-start.fire.Pdoo ’ashohodoobéézhgóó
Doo deighánígóó łeeyi’ ’azhnígeed.
NEG far ground-inside 3-4-dig.PDoozhǫǫgo da’ííłta’ígíí t’éiyá yá’át’éehgo naanish bá dahólǫ́.
satisfactory pl-3-study.P-NOM only 3-good.N-GO work 3-for pl-3-exist.NIha’naa (Ib. tsé’naa)
haa yit’é (hait’é), haa yit’éego (hait’éego)
hadoołtééł
3DO-2dpl-carry.him/her.up.out.of.something.Fcarry him/her up out of something, 2nd person dual
bookmarkhaiilgéésh
3DO-1dpl-cut.it.out.Ihá’at’é-P.ENCLITIC
where. The expressions formed with ’há’at’é-’ either appear with a postpositional enclitic (also with the subordinating complementizer ’-go’, which we listed separately)
bookmark