Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries
’Abe’ yistiní hazhóó’ógo ni’ ninishtłeeh ńt’éé’ nááłhęęsh.
ice.cream carefully stop 3-1-stop.carry.I past 3-fall.P’Ahwééh bee yishdlį́hígíí bikáá’ ’adání bikáá’ dah yish’ááh.
coffee 3-with 3-1-drink.P-NOM table 3-on up 3-1-put.SRO.U
’íísíníłts’ą́ą́’
bee ’ééhóziní
- Perfective (P) (yi, ni, si, yi-∅)find in Navajo Verb Modes
- yishdlą́ drink itfind in Navajo Verb Modeslook up conjugationhide conjugation ▾
- Usitative (U)find in Navajo Verb Modes
- -ee by means offind in Navajo Postposition Lexicon
- instrumental
- -káá’ on, on top offind in Navajo Postposition Lexicon
- location
’Ahwééh doo dich’í’ígíí ła’ jóódlą́ą́’.
coffee NEG 3-bitter.NI-NOM some 3-4-drink.O’Ajóółháásh laanaa.
4-sleep.O wish’Ayóo łį́į́’ shił naalgeed diní, ’ííshją́ą́shį́į́ díí łį́į́chogii bikáá’ dah ńdaah!
very horse 1-with 3-buck.CI 3-2-say.NI lets.see this stallion 3-on up 2-sit.I’ałk’idídą́ą́’
Béégashii báháchxį’go bik’ee neeshchééł.
cattle 3-become.angry.I-GO 3-on.account.of 1-flee.Prog
’íísíníłts’ą́ą́’
bee ’ééhóziní
- Imperfective (I) (∅, ni, si, yi-∅)find in Navajo Verb Modes
- háchį’ become angryfind in Navajo Verb Modes
- -go verb and subordinating encliticfind in Navajo Adverb Lexicon
- -k’ee on account offind in Navajo Postposition Lexicon
- Progressive (Prog)find in Navajo Verb Modes
- neeshchééł flee, run away fromfind in Navajo Verb Modes
Bini’ íídeeshtah doodago ’éiyá yóó’ ’adeeshwoł.
let will-1-school or only away 1-off-run.PBíla’ashdla’ii nishlį́.
3-hand-five-NOM 1-be.NIChidí bits’ą́ą́’ niiltłago t’óó yíyooyił.
car 3-from 3-stop.P-GO just 3-3-push.Prog
’íísíníłts’ą́ą́’
bee ’ééhóziní
- -ts’ą́ą́’ away from, separating from, derived fromfind in Navajo Postposition Lexicon
- Perfective (P) (yi, ni, si, yi-∅)find in Navajo Verb Modes
- niiltłáád stop, stallfind in Navajo Verb Modes
- -go verb and subordinating encliticfind in Navajo Adverb Lexicon
- Progressive (Prog)find in Navajo Verb Modes
Chidí nahideeshnih ndi shibéeso ’ádin.
car 3-1-buy.F but 1-money 3-none.NIChidí ła’ bíká ’í’iishłaa.
car some 3-for 1-order.Pdeidiłhį́į́h
pl-3DO-3dpl-melt.it.Ideishóóh
pl-3DO-3dpl-brush/comb.it.IDichin nínízin ya’?
hungry 2-want.NI Qdideidiłjeeh
pl-3DO-3dpl-start.fire.IDiné nihaikaíígíí nihizaad nideilkaahgo ayóó bił danilį́ ’áko ndi doo ’akót’ée da.
people 1dpl-3-come.pl.P-COMP 1dpl-language pl-3-1-investigate.I-GO very 3-with pl-3-be.NI even so NEG thus-3-be.NI NEGDíísh haa yit’éego ’atiin?
this-Q how 3-be.NI roadDoo hazhó’ó ’adiist’a’ da léi’ t’óó shaa daadloh.
NEG good reflex-1.hear.NI NEG since just me.at pl.3.laugh.Idoo ndi
díłhį́į́h
3DO-2-melt.it.IHa’át’íí baa ’áłah ’aleeh jiní?
what 3-for meeting 4-say.NIHa’át’íí lá nizhé’é yaa naaghá?
what Q 2-father 3-about 3-do.CIhaa nízah nináhálzhishgo shą’
hadaniilchaad
pl-3DO-1dpl-card.it.(as.in.wool).Phadeneeshchaad
pl-3DO-3dpl-card.it.(as.in.wool).Phajiłgéésh
3DO-4-cut.it.out.Ihá’at’é-P.ENCLITIC
Hágoónee’, t’áá ’ákódí shahane’.
well that’s.all 1-storyHáí lá tsinaa’eeł ’áyiilaa?
who Q boat 3-3-make.PJake ’ólta’ bił bóhoneedzą́.
Jake education 3-with 3-possible.NIK’ad cháshk’eh gódę́ę́’į́">yaa tó de ’anool’ąął.
now wash down water up 3-rise.ProgK’idadeelyáá nit’éé’ t’óó daazgan, háálá doo nahałtin da.
1pl-plant.P past just 3pl-dry.SPN, because NEG 3-rain.CI NEG
’íísíníłts’ą́ą́’
bee ’ééhóziní
- Perfective (P) (yi, ni, si, yi-∅)find in Navajo Verb Modes
- k’idishłé plant itfind in Navajo Verb Modes
- ńt’éé’ relates to past timefind in Navajo Adverb Lexicon
- Si-Perfective Neuter (SPN)find in Navajo Verb Modes
- háálá for, becausefind in Navajo Conjunction Lexicon
- doo --- da frame to negativize verbs and phrasesfind in Navajo Adverb Lexicon
- Continuative Imperfective (CI)find in Navajo Verb Modes
nideilé
pl-3DO-3dpl-carry.a.ropelike.thing.around.Inidiilyeeł
3DO-1dpl-carry.a.ropelike.thing.around.Fnijiskáá’
3DO-4-investigate.it.PShá bíighah yáshti’ lá.
sun proportionate 1-talk.I DISCShichidí t’ahdii yá’át’ééh, ’át’ah ’índa ła’ ninááhideeshnih.
1-car still 3-good.NI later one again-3-1-buy.FShighan bich’ą́ą́h łeeshch’ih désas.
1-hogan 3-protect ashes 3-1-strew.PShínaaí łahda bił náhoniidoh.
1-older.brother sometime 3-with 3-become.warm.RShoo, nahachagii t’óó ’ahayóí nihaa nínáá lá; ’áko shį́į́ baa ’ákodanosin dooleeł.
hey.look grasshopper merely many 1pl-to 3-migrate.P mirative then maybe 3-of 2pl-be.aware.NI future
’íísíníłts’ą́ą́’
bee ’ééhóziní
- Perfective (P) (yi, ni, si, yi-∅)find in Navajo Verb Modes
- -aa tofind in Navajo Postposition Lexicon
- ’áko shį́į́ then maybe, then probablyfind in Navajo Conjunction Lexicon
- -aa tofind in Navajo Postposition Lexicon
- Neuter Imperfective (NI)find in Navajo Verb Modes
- ’áhonissin be awarefind in Navajo Verb Modes
T’óó tá’ádeesgizii’ ’ííyą́ą́’.
just 3-reflex-wash.P-CONJ 3-eat.PTó lą’ígo nidlą́ ’áko bee nitah yá’áh’hoot’ééh dooleeł.
water many 3-2-drink.DI so 3-with 2-among pl-3-good.NI future
’íísíníłts’ą́ą́’
bee ’ééhóziní
- Imperfective (I) (∅, ni, si, yi-∅)find in Navajo Verb Modes
- ’áko so, so that, so thenfind in Navajo Conjunction Lexicon
- -ee by means offind in Navajo Postposition Lexicon
- -tah, -taa-, -ta- among, mixingfind in Navajo Postposition Lexicon
- Neuter Imperfective (NI)find in Navajo Verb Modes
- dooleeł futurefind in Navajo Adverb Lexicon
- dooleeł futurefind in Navajo Adverb Lexicon