Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

Yadiizíní bigháníshgéésh.

can 3-through-1-cut.open.I

ʼÁłah ʼaleehdi ʼamá bééhániih daats'í bá dazhniiyą́ą́? ʼÁko daatsʼí nímasii łaʼ ʼakǫ́ǫ́ dííkááł.

meeting-at mother 3-remember perhaps 3-for 4-pl-eat.F potatoes perhaps some there 3-2-take.F

’Ashą́ą́ nít’ę́ę́’ t’áadoo hooyání shaa ’ílwod.

1-eat.Prog past suddenly 1-for 3-drive.P

’Atsiniltł’ish dóó tó dayókeedígíí baa ’áłah ’aleeh lá.

electricity and water pl-3-request.I-NOM 3-for meeting DISC

’Áádóó háajigo dah diníyá?

and.then which.way-GO start.off 2-go.I

’Áko ’índa yáníłti’ bidííniid.

after.that 2.talk.I 3-1.told.P

’Áshįįh Bii’ Tóógóó náádísdzáago dziłghą́ą́’ hanáádeesh’nah.

Salt.Lake.City-toward again-1-go.F-GO mountain-back again-1-climb.R

’Áłchíní hazhóʼí bik’i yíldził.

children careful 3-for 2-support.Prog

-diníná

Ayóó biká ’anáshwo’.

often 3-for 1-help.R

bik’ídidoohdis

3DO-2dpl-wrap.it.around.it.F

Ch’iyáán t’óó ’ahayóí ndi tó ’ádin.

food lots but water 3-none.NI

ch’į́į́góó

ch’óóshdą́ą́dą́ą́’

Chidí naat’a’íísh hooghankáá’góó ch’ínísaal ’éí doodaii’ dziłghą́ą́’góó daats’í?

airplane house-over-along over-3-fly.P TOP or mountain-attached-along perhaps

dadidíníilkał

pl-3DO-1dpl-start.to.herd.them.(animals).F

Damóogo ’áłah ’aleeh ’áko ’áadi nihaadíínááł.

Sunday 3-gather 3-be so there-at 1-Pl-to-2-arrive.F

daoohgish

pl-3DO-2dpl-make.one.cut.in.it.I

Dibé yázhí ła’ yóó’ ’ííyáá ńt’ę́ę́’ tsiyi’di bik’íníyá.

lamb one away 3-go.P past forest-at 3-find.it.P

didoołjéé’

3DO-2dpl-start.fire.P

Díí ’abíní dibé tóógóó neeshkał.

this morning sheep water-to 3-1-herd.Prog

Doo yéé shaa yánłti’go ndiséts’ą́’į́.

NEG fear 1-to 2-talk.DI-GO 2-1-hear.P

Ha’a’aahgo doo jiztįį da, johonaa’ai hwił ołtáh jíní.

sunrise-GO NEG 4-lay.O NEG, sun 4-with count 4-say.I

Ha’át’íí biniiyé shą́ą́h ńdídááh?

what 3-because 1-passing.by 2-go.I

Ha’át’íísh hastiin dóó ’at’ééd ’áyiilaa?

what-Q man and girl 3-3-make.P

Haa níníłnééz?

what 2-tall.relatively.NI

hadííníłbįįd

3DO-2-fill.something.up.with.it.P

hajíígeed

3DO-4-dig.it.out.P

Há’át’íísh hastiin dóó ’at’ééd ’áyiilaa?

what-Q man and girl 3-3-make.P

Háadi lá łį́į́’ naakai?

where-at Q horse 3dpl-walk.I

Háí lá Naatsis’áángóó náádeesdzá?

who-Q discover Navajo.Mountain.GOO again-3-go.F

Háí shą’ ’ałhosh?

who Q 3-sleep.I

Háíshą’ tsinaa’eeł ’áyiilaa lá?

who-Q boat 3-3-make.P DISC

Hooghan bikáá’ dah si’áánígíí biyah danii’áago ’ádíílį́į́ł ’áko hooghan doo ałhiinídoołdas da.

hogan 3-on up 3-sit.SPN-ÍGÍÍ 3-under pl-3-extend.NP-GO 3-2-make.F so hogan NEG RECIP-3-collapse.F NEG

jidííłhį́į́’

3DO-4-melt.it.P

K’ad shį́į́ deesk’aaz hodooleeł.

now probably cold area-become.F

Kintah góyaa yishááł ńt’éé’ béeso ńdiiłtsooz

areal-down 1-go.Prog past money 3-1-pick.FFO.P

Mary ha’át’íí lá yinízin?

Mary what Q 3-3-want.NI

Níwo’jį’ nídiidááh.

move-to 2-get.up.I

Náhíínááłgo yadiizíní niłjizh.

around-2-go.I-GO can 3-2-crush.Prog

Shínaaí tł’éédą́ą́’ hááhgóóshį́į́ Bilagáanak’ehjí bitsąąh yáłti’.

1-brother night-last somehow English 3-sleep 3-talk.P

Siláo yik’ee noochééł.

police account 3-flee.Prog

Sitsiitł’óól tsásk’eh bikáá’ dah yishłééh.

Navajo.hair.tie bed 3-on up 3-1-put.SFO.U

T’áadoo ’anit’íní!

neg 2-do.NI-Í

T’áá ’aaníígóó shił hodoonih bíniiká na’ídíshkid.

truth 1-with 3-tell.O 3-against 3-1-question. I

T’áá ká ’ooshháásh lágo.

neg 1-go.to.sleep.O LÁGO

T’áá ká ’ooshháásh.

neg 1-go.to.sleep.O

Tó tsíídkáá’ didíkaah.

water charcoal-on start-3-2-put.I.OC

Tsinaabąąs bikáádę́ę́’ ’adaashááh nt’éé shitł’aakał ’íízǫ́ǫ́z.

wagon 3-from downward-1-go.I past 1-skirt 3o-1-tear.P

yishdlą́ą́’

3DO-1-drink.it.P