Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

Yadiizíní bigháníshgéésh.

can 3-through-1-cut.open.I

’Ahbínídą́ą́’ t’óó ’ahodiyeeshdláałgo biniinaa ’ólta’di doo hah níyáa da.

morning-past with pretend-1-move.Prog-GO 3-because school-at NEG quickly 1-go.P NEG

’Ałní’ní’ą́ągo tó háálínídi ’ahéédidiit’ash.

noon-GO spring-at refl-1du-meet.F

bik’ídadidoohdis

pl-3DO-2dpl-wrap.it.around.it.F

Bikáá’ dah ’asdáhí bikáa’gi doodaai’ ni’góó daats’í nishdaah?

chair 3-top-at or floor-on perhaps 1-sit.NI

Ch’ah ’éí doodaii’ nák’ee sinilí łizhinígíí daats’í nee hólǫ́’?

hat or sunglasses perhaps 2-with 4-exist.NI

Ch’ééh jidighaahgo, ajółhosh laanaa jinizin łeh.

in.vain 4-walk.I-GO, 4-sleep.O hope 4-want.CI usually

Ch’į́į́góó ch’ééh tádííyá.

fail in.vain 1-go.P

Chidí kǫ́ǫ́ ndaajeehígíí t’áá ’ániidígo dahodeezlįįd.

car here 3-run.pl.I-COMP just recently pl-3-become.P

Chidí nidabinołtłáád.

car pl-3-2dpl-stop.I
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

deiilbéézh

pl-3DO-1dpl-boil.it.I

Dibé doo deeghánígóó ’ałkéé’ ’idíítąądgo hooghanjį’ náákah.

sheep long.way RECP-follow 3-spread.out.NP home-up.to 3-walk.pl.Prog

dishhį́į́h

3DO-1-melt.it.I

Dííshjį́į́góó shizhé’é łáháda b ná’ahiistsééh.

nowadays 1-father seldom 3-with RECP-1-see.R

Díkwíí lá nibeegashii?

how.many-Q 2-cow

Doo ’atiin bąąhgóó ch’il ’ahwééh ’áłah ’ájíléeh da.

NEG road 3-beside-along plant coffee together 3-4-gather.SFO.I NEG

Doo hanii kintahgóó díníyáa da nisin.

NEG contrary town-toward 2-start.go.P NEG 1-think.CI

Doo wółtsį́į́h lágo!

Doo yéé shaa yánłti’go ndiséts’ą́’į́.

NEG fear 1-to 2-talk.DI-GO 2-1-hear.P

díníłkaad

3DO-2-start.to.herd.them.(animals).I

Gohwééh t’áá bizhání ’éí doodaii’ ’abe’ bgo daats’í nínízin?

coffee only TOP or milk perhaps 3-with 3-2-want.NI

Ha’át’éegoshą’ t’áadoo díníyáa da?

why-Q neg 2-go.sg.P NEG

Ha’át’íísh biniinaa nanichxǫ’?

what-Q 3-because 2-pout.CI

haa + Neuter V

hadaniilchaad

pl-3DO-1dpl-card.it.(as.in.wool).P

hadééłbįįd

3DO-1-fill.something.up.with.it.P

haiłgéésh

3DO-3-cut.it.out.I

Hak’az ’ayóo bich’į’ sidziil.

cold really 3-towards 1-strength

háajį’

Háádę́ę́’shą’ tó ndahohheeh?

where-from-Q water pl-3-2-haul.LPB.I

Háí lá ’ałhosh?

who Q 3-sleep.I

Jáan Mary bił baghan.

John Mary 3-with 3-live

jidooyį́į́ł

3DO-4-eat.it.F

Joe dóó Louise dóó Kii dahataał.

Joe and Louise and Kii pl-3-sing.CI

k’adę́ę ... lágo

Kingóó ’anááda’iisdee’.

town-to again-pl-3-go.R

Naʼahóóhai baa nídiikai ʼakó ʼakʼidahiʼniłí bee shí ʼadíílwoł.

rodeo 3-about 1pl-do.F so saddle.blanket 3-with 1-after 2-help.F

ndi

neizlá

3DO-3-carry.a.ropelike.thing.around.P

Nichxǫ' doo ájíníi da.

stop NEG 4-say.thus.NI NEG

Nimá sání bich’į́’ ch’iyáán ła’ dijááh.

2-grandmother 2-to food some start-3-2.take.PlO2.F

Shileechąą’í halǫ́ǫ́ ńt’éé’ są biis.

1-dog have past old.age 3-die.of.P

Shilééch’ąą’í bits’ąą ńdínésht’į́į́’.

1-dog 3-away.from 1-hide.P

T’áá ká chidí ba’óó’ááł lágo.

NEG car 3-3-borrow.O LÁGO

Tsékooh biniit’aají łįį’hoł sizį́į́go binísá.

canyon 3-barring.to.a.point horse 4-with 3-stand.SPN.GO 3-1-caught-up.P

Tsinaabąąs bikáá’dę́ę́’ t’áá ’ałkéé’ ’adahaago’ ndeii’néego.

wagon 3-top-from just one-after-another down-1Pl-fall.P 3Pl-play.CI-GO.CI

yaa

yik’íideezdiz

3DO-3-wrap.it.around.it.P

yishtł’ó

3DO-1-weave.it.I

Yiską́ągo nighanaad késhdę́ę́’į́">di naadeeshááł.

tomorrow 2-home-at 2-to-1-go.F