Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Ahwééh náshdlį́į́h áádóó naanishgóó yishááh.

coffee again-1-drink.R then work-toward 1-go.I

’Ałah ’aleehgóó deesháál nínízinísh doodago béésh nitsíkeesí daats’í bee nidoonááł ’éí doodago t’áá hooghanídi daats’í KTNN yídíiłts’iił?

meeting-to 1-go-F 3-2 want.NI-Q or computer possibly 2-watch.F or just home-at possibly KTNN 3-2-listen.F

’Ałk’idą́ą́’ dahane’ yę́ę k’ad ’índa baa nídahane’.

past pl-3.tell.story.I old now until.now 3-for pl-3.tell.story.I

’Ałk’idą́ą́’ Naayéé’ Neizghání ha’a’aahjigo ’atsiniltł’ish bił dah yizdéél jiní.

long.ago Monster Slayer east-to lightning 3-with up 3-move.SFO.P 4-say

’Áádę́ę́’ nánísdzáago łį́į́’ bá nida’deeshjoł.

from.there 1-return.P-GO horse 3-for pl-1-set.out.NCM.F

’Ąąh háá’á wolyéii k’ad doo ’asht’é’égóó bik’ee ntsinisdzá.

credit 3-call.P now neg extremely.neg 3-on-account-of overwhelm.P

-ee

-ne’

-t’ááh

bik’ídideesdis

3DO-1-wrap.it.around.it.F

Bilagáana ła’ níhit’ááh dookah jiní.

Anglo some 1Pl-close.to 3-go.Pl.F 4-say.NI

Bilagáana ła’ níhit’ááh dookah jiní.

Anglo some 1Pl-close.to 3-go.Pl.F 4-say.NI

Ch’ah ’éí doodaii’ nák’ee sinilí łizhinígíí daats’í nee hólǫ́’?

hat or sunglasses perhaps 2-with 4-exist.NI

Chidí bitiin ’ałts’ą́ą́hjí ’ańt’i’.

Chidí kǫ́ǫ́ ndaajeehígíí t’áá ’ániidígo dahodeezlįįd.

car here 3-run.pl.I-COMP just recently pl-3-become.P

Chidí nahideeshnih ndi shibéeso ’ádin.

car 3-1-buy.F but 1-money 3-none.NI

dajiigish

pl-3DO-4dpl-make.one.cut.in.it.I

deigo

deiidą́ą́’

pl-3DO-1dpl-eat.it.P

deiilbéézh

pl-3DO-1dpl-boil.it.I

deiłbéézh

pl-3DO-3dpl-boil.it.I

deiłhį́į́h

pl-3DO-3dpl-melt.it.(snow).I

dididoołjah

3DO-2dpl-start.fire.F

Díí chizh shá ’ałk’íniishóósh.

this firewood 1-for 3-2-split.I

Doo ndó’ daatsaah noolin da.

NEG but 3-be.sick.I 3-resemble.NP NEG
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Doo t’áá k’ad chidí na’ní’ą́ą da.

NEG just now vehicle 2-3-1-lend.P NEG

dooshą’ --- lá

Dził bíchį́į́shk’ą́ą́h gódeg hoołtį́į́ł.

mountain 3-nose-against areal-up areal-rain.Prog

haashgéésh

3DO-1-cut.it.out.I

hadadíníilchał

pl-3DO-1dpl-card.it.(as.in.wool).F

hadaniilchaad

pl-3DO-1dpl-card.it.(as.in.wool).I

hádą́ą́’

Hádą́ą́’sh Mary ’ólta’dę́ę́’ nádzá?

when-past-Q Mary school-from 3-return.P

Háíshą’ tsinaa’eeł ’áyiilaa?

who-Q boat 3-3-make.P

jishbéézh

3DO-4-boil.it.P

Jį́į́dą́ą́’ t’óó k’asídą́ą́’ nihee nahóółtą́.

today just very.nearly 1dpl-with areal-rain.P

Kintah góyaa yishááł ńt’éé’ béeso ńdiiłtsooz

areal-down 1-go.Prog past money 3-1-pick.FFO.P

Naadą́ą́’ lá haa néelą́ą́’ nida’ak’eh biyi’ góne’?

corn Q how 3.much.N 2-cornfield 3-in there

Nichidí háadish nííníłbą́ą́z?

2-car where-at-Q 3-2-park.P

Nidlóóhísh ’éí doodago doo daats’í nidlóoh da?

2-cold.X-Q TOP or NEG perhaps 2-cold.X-Q NEG

Ńdíshchíí’ yáázhí bąąh hasis’na’go shił yaa ’ádzaa.

pine.tree little 3-on 1-climb.P-GO 1-with down 3-act.P

Shicheii t’áá ’íiyisíí hastihgo biniinaa kónááhoot’éhí doo na’ádódlíi da.

1-grandfather very 3-old.N-GO because next.year NEG 3-expect.live.NP NEG 

Shiníbaal doo tó biníkáogeeh le’ ’át’éégóó ’íishłaa.

1-tent NEG water 3-through-3-flow.O proof.against-NEG 3-1-make.P

Shiyáázh nih ’oołbąs dooleeł.

1-son 1pl-with 3-drive.Prog will.be

T’áá hooshch’į’ déshnish.

suddenly 1-start.work.P

Tooh ńlínigíí t’óó bááłk’iis yisháałgo shee ’i’íí’ą́.

river merely 3-alongside 1-walk.Prog 1-with evening time

Yas Niłt’ees bini góne’ yas dajiłhį́į́h.

January 3-in 3-into snow Pl.4-melt.I

yik’íididis

3DO-3-wrap.it.around.it.I

Yiłką́ą́dą́ą́’ n’diish’na áádóó ’olta’goo dah diiyá. (YM 1987:764)

Dawn.last 1-got.up and school.GOO off.to 1-walk.P

Łahda sibéeso (shibéeso) ’ádin łeh.

sometimes 1-money 3-not.exist.NI usually