Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries
’Aadę́ę́’ hoołtį́į́ł.
there-from 3s-rain.Prog’Adeesdíilgo dibé sits’ą́ą́’ dah diijéé’.
3-thunder.P-GO sheep 1-away-from start-3-run.Pl.P’Ahbínídą́ą́’ ch’ééh niba’ hasht’e’ ’ádííníszin.
morning-Past in.vain 2-wait ready REFL-1-keep.CI’ałdó’
’Ałk’idą́ą́’ Diné bikéyah bikáa’gi łį́į́’ bichąą bíighahgo tł’oh deíl’áá ńt’éé’ jiní.
long.ago Navajo.land 3-upon-at horse 3-belly sufficient-GO Pl-3-extend.out.of.sight.SNP hearsay’Áłtsé nééł’į́į́’ ’áko ’índa ’ííyą́ą́’.
first 1-look.P after.that 1.eat.P-ba-
Béeso bá hooghandi béeso ch’ééh ’adííníshkeed.
money 3-for house-at money in.vain 1-ask.Ibik’ídideesdis
3DO-1-wrap.it.around.it.FCh’óóshdą́ą́dą́ą́’ shichidí naaki. K’ad ’éí t’ááłá’i.́
formerly 1-car two now it oneChidí kǫ́ǫ́ ndaajeehígíí t’áá ’ániidígo dahodeezlįįd.
car here 3-run.pl.I-COMP just recently pl-3-become.Pdajííłhį́į́’
pl-3DO-4dpl-melt.it.(snow).PDeenásts’aa’ shił naaldloosh ńt’éé’ shimá siiłtsą́, yiniinaa násineestsxas.
ram 1-with 3-trot.CI past 1-mother 1-3-see.P 3-because 1-3-whip.Pdeiłhį́į́h
pl-3DO-3dpl-melt.it.(snow).Idoo deighánígóó
Doo hah shił ’ílwod da léi’ t’áá ’íídą́ą́’ da’oodą́ą́’ lá.
NEG quick me.with 3.drive.P NEG since already 3pl.eat.P discoverDíí jį́ Nida’iiníísh ’áko shį́į́ nihich’į’ nida’iilyé, ya’?
today Friday then.maybe 1pl-toward 1pl-payment.I QHa’át’éegishą’ nich’ah nííní’ą́?
where-at-Q 2-hat 3-2-set.down.SRO.Phaahláyéé
hadadéélbįįd
pl-3DO-1dpl-fill.something.up.with.it.Phadajiłgéésh
pl-3DO-4dpl-cut.it.out.Ihadanoołchaad
pl-3DO-2dpl-card.it.(as.in.wool).Phadazhdééłbįįd
pl-3DO-4dpl-fill.something.up.with.it.Phadeizgeed
pl-3DO-3dpl-dig.it.out.Phajiłgéésh
3DO-4-cut.it.out.Ihaoołgizh
3DO-2dpl-cut.it.out.Pháajį’go
Háágóó lá Bíl doogááł nízin Jáan?
where-toward Q Bill 3-go.sg.F 3-want.CI JohnNa’azhǫǫshgi díkwíí shį́į́ shaa woobįįh?
hoop.and.pole.game-at how.much 1-to pass-win.Ineiskáá’
3DO-3-investigate.it.PNichidí háadish nííníłbą́ą́z?
2-car where-at-Q 3-2-park.PNíléidi t’áá bahat’aadí shábitł’óól noolzhee’.
There-at just clear-NOM sun.3.rays 3-rays.INíléígóó díní’į́į́’ shidíiniidgo ’áádóó ’áajigo déé’į́į́’.
over.there-toward 2-look.I 1-3-say.P-GO and.then that.way-toward 1-look.Pnéishjį́į́h
Iterative Mode: 1-become.black.RSáanii ’éétsoh bi’oh ’ádaníłtso.
women coat 3-less.than indef-Pl-3.size.NShichidí t’ahdii yá’át’ééh, ’át’ah ’índa ła’ ninááhideeshnih.
1-car still 3-good.N later one again-3-1-buy.Fshiilbéézh
3DO-1dpl-boil.it.PShilééch’ąą’í hats’ąą ńdóosht’į́į́ł laanaa nízin yę́ę bik’íníyá.
1-dog areal-away.from 1-hide.O wishful 3-want past 3-1-find.PShí ’éí t’áá naanishdóó kingóó déyá.
I TOP just work-from town-to 1-go.I
’íísíníłts’ą́ą́’
bee ’ééhóziní
- Imperfective (I) (∅, ni, si, yi-∅)find in Navajo Verb Modes
- déyá gofind in Navajo Verb Modes
- -dóó from a specific location or point in space or timefind in Navajo Postposition Lexicon
- location
- -góó to, toward, along, on, with a numeral it indicates a datefind in Navajo Postposition Lexicon
- goal