Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Awéé’ dah sidá.

baby up 3-sit.SPN

’Ałk’idídą́ą́’ kin ’áshłaa ńt’éé’ ’éí t’ahdii bii’ shighan.

quite.long.ago house 3-1-make.P past it still 3-in 1-home

’Áłchíní bi’éé’ náádaségis.

children 3-clothes 3-1-wash.R

’Eii łééchą̨ą’í t’áá ’áko taah yilwo’.

that dog immediately water.into 3-run.U
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

’Oółháásh lágo.

2-sleep.O don’t

'Aghaa’ daołgááh.

wool pl-3-2dpl-make.white.I

-di

Bíni’dii ’awáalyaa sitį́.

3-let-stay jail 3-lay.SPN

Bįįh bináyaa niłchiin ’éí hataałii chodayooł’į́.

deer 3-eye beneath matter that medicineman 3-3 use.I

Chidí ’ániidígíí naháłnii’ nít’éé’ bee lą́ą́ shąąh háájil.

car new-ÍGÍÍ One 3-1-buy.P-GO 3-with many 1-on 3-charge.P

Chidí bits’ą́ą́’ niiltłago t’óó yíyooyił.

car 3-from 3-stop.P-GO just 3-3-push.Prog

Chidí daats’í bee hólǫ́ ’éí doodaii’ niísh chidí nee hólǫ́?

car maybe 3-with 4-exist.N TOP or 2-Q car 2-with 4-exist.NI

dadiilyį́į́’

pl-3DO-1dpl-melt.it.P

dajishbéézh

pl-3DO-4dpl-boil.it.P

dajííłhį́į́’

pl-3DO-4dpl-melt.it.(snow).P

Diné nihaikaíígíí nihizaad nideilkaahgo ayóó bił danilį́ ’áko ndi doo ’akót’ée da.

people 1dpl-3-come.pl.P-COMP 1dpl-language pl-3-1-investigate.I-GO very 3-with pl-3-be.NI even so NEG thus-3-be.NI NEG

Díidí háísh bichidí?

this who-Q 3-car

Doo hanii kintahgóó díníyáa da nisin.

NEG contrary town-toward 2-start.go.P NEG 1-think.CI

Doo ndó’ daatsaah noolin da.

NEG but 3-be.sick.I 3-resemble.NP NEG
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Doondó’ ’ółta’ da.

NEG 3-go.school.NI NEG

Gólízhii dégo dasidoo’į́įgo da’oołzhish ni.

Skunk up-GO pl-3-look.I-GO pl-3-dpl-dance.I
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Gólízhii dégo dasidoo’į́įgo da’oołzhish nỉ.

skunk up-GO pl-3-look.I-GO pl-3-dpl-dance.I

Ha’át’éegoshą’ t’áadoo ’azee’ál’į́į́góó nisíníyáa da?

why-Q NEG hospital-to 2-go.sg.P NEG

Ha’át’ííshą’ hastiin dóó ’at’ééd ’áyiilaa?

what-Q man and girl 3-3-make.P

Háadi lá ’ádeiit’į́?

where-at Q pl-3-be

Háísh tsinaa’eeł ’áyiilaa?

who-Q boat 3-3-make.P

Háísh yiską́ągo ’adoogis?

who-Q tomorrow 3-wash.F

háágeed

3DO-1-dig.it.out.P

jidííłhį́į́’

3DO-4-melt.it.P

jííshóó’

3DO-4-brush/comb.it.P

K’ad dibé ch’íi’nííł.

now sheep 3-2-du-take.out.I

Kin Łánídiísh ’éí doodago Bee’eldííldahsinildi daats’í naniná?

Flagstaff-at-Q TOP or Albuquerque-at perhaps 2-go.around.CI

KinŁánídi ’ííníshta’ ńt’éé’ ’áádóó t’áá ’ániidígo ’áadi náánísdzáá ńtéé’ ’ééhosisya’ lá.

Flagstaff-in 1-study.P past and.then just recently there-at 1-return.P past 1-get.hazy.P disc

Mary ha’át’íí lá yinízin?

Mary what Q 3-3-want.NI

Na’nízhoozhídi Naasht’éshí ’Atsá’jí yee nááda’alzhish.

gallup.at Zuni.people eagle-way 3-with again-pl-3-dance.R

Nił hǫ́zhǫ́ǫ́sh doodaii’ doósh nił hózhǫ́ǫ da?

2-with-happy.NI-Q or neg-Q 2-with happy.NI neg

Náhíínááłgo yadiizíní niłjizh.

around-2-go.I-GO can 3-2-crush.Prog

Níwe, tʼáádoo ʼałkʼésdisí niyą́ní.

stop NEG candy 3-2-eat.DI.NEG

Shibéézh bik’í’óshch’iid le’ ’éé’ bitahgi yóó’ ’eelts’id.

1-knife 1-find.it.O clothes 3-among 3-move.P

Shizhé’é nihwiiłdlaadgo bikéé’ naad’ ’adaashjaah łeh.

1-father 3-3-plow.I-GO 3-behind corn 3Pl-1-drop.I Cust.

Shizhé’é ńléí dá’ák’ehdi naayiishgo yish’į́.

1-father there cornfield-at 3-stoop.Prg-GO 3-1-see.Prg

T’áadoo hosh niyą́ní.

T’ÁADOO cactus 3-2-eat.I-Í

T’áá ’ałkéé’ ’azee’ííł’íní bił yah ’adahaadzá.

just one-behind-another doctor 3-with into 1Dist-4-go.I

T’áá ká baa hóshne’

Neg 3-about 1-tell.O

Tónaneesdizígóó bił ’anáá’oolwod.

tuba.city-to 3-with again-3-drive.R

Tsézéí yíyéełgo nidaaz dooleeł

gravel 3-2-haul-GO.I 3-heavy.NI 3-become.F

Tʼáadoo tʼóó yílnishí.

NEG just 2-work.Prog-í

yishdlą́ą́’

3DO-1-drink.it.P

Yiską́ągo shicheii nihaa deeshááł ní.

tomorrow 1-grandfather 1pl-to 1-walk.F 3-say.NI

yí’aal

3DO-1-chew.it.P