Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Ahbínídą́ą́’ ch’ééh niba’ hasht’e’ ’ádííníszin.

morning-Past in.vain 2-wait ready REFL-1-keep.CI

’Ałk’idídą́ą́’ kin ’áshłaa ńt’éé’ ’éí t’ahdii bii’ shighan.

quite.long.ago house 3-1-make.P past it still 3-in 1-home

-í + -jígo

-jigo

-jí + -k’ehgo

-naashii

-tsé

Béégashii yáázh bichá ninish’aah.

calf 3-bunch 3-1-put.I.SRO

bik’ídisoodiz

3DO-2dpl-wrap.it.around.it.P

bíhoosh’aah

1-learn.it.I

Ch’ééh jiyáán náánááshdą́ą́’.

watermelon again-1-eat.R

ch’į́į́góó

Chidí bąąh dah sitání bąąh dah shishtįįh ńt’éé’ ’ił adaagizí doo ’éí da lá.

car license plate 3-1-put. I SSO past Sup-with screw neg that neg Disc.

Chidí nahideeshnih ndi shibéeso ’ádin.

car 3-1-buy.F but 1-money 3-none.NI

Damóo yę́ędą́ą́’ dziłghą́ą́’dę́ę́’ shádí dóó ba’áłchíní bił ’adaashkai.

sunday past-time mountain top.of-from 1-elder.sister and 3-children 3-with downward-1-go.Pl.P

deiłhį́į́h

pl-3DO-3dpl-melt.it.(snow).I

Dibéésh nee hólǫ́?

sheep-Q 2-with 4-exist.NI

didazhdííłjéé’

pl-3DO-4dpl-start.fire.P

Díí dziłígíí shádi’ááh bich’ijígo ’ałkéé’ ’adíítąąd.

this mountain-Comp southward 3-toward-GO one-behind-another 3Pl-scatter.NP

Díí tł’éé’ ’índa hazhó’óó ’iideeshwosh.

this night only.then uninterrupted 1-sleep.F

doo --- ndi

Dooládó’ shį́į́ ’adą́ą́dą́ą́’ shich’ohoos’ni’ da kintah góyaa yishááł ńt’éé’ béeso naadiinígíí ńdiiłtsooz.

wow probably yesterday 1-lucky.P town areal down 1-go.I Past money twenty-NOM 3-sit.FFO.P

Ha’át’éego lá ’íiyisíí ’atiinjį’ ’ańdeeshdááł lá?

how Q main road-up.to 1-back-on-go.F DISC

haashgéésh

3DO-1-cut.it.out.I

hadaniilchaad

pl-3DO-1dpl-card.it.(as.in.wool).P

hadasiigeed

pl-3DO-1dpl-dig.it.out.P

Hak’az ’ayóo bich’į’ sidziil.

cold really 3-towards 1-strength

hazhdínóołchał

3DO-4-card.it.(as.in.wool).F

há’at’é-go

háádę́ę́’

Kǫ’ ’ayóigo bee n’deezdíín ndi doo shiníłdoi da.

fire very 3-with 3-sheds.light.P but NEG 1-3-warm.SPN NEG

Na’azhǫǫshgi díkwíí shį́į́ shaa woobįįh?

hoop.and.pole.game-at how.much 1-to pass-win.I

Na’ná’á biyaa góne’ dóó báhátis ’adiłt’oh.

bridge 3-under below and 3-across 3-3-shoot.P

Neezdáago ’índa yiyííłtsą́.

3-sit.P-Comp only.then 3-3-see.P

nidadiilyeeł

pl-3DO-1dpl-carry.a.ropelike.thing.around.F

nidasoolá

pl-3DO-2dpl-carry.a.ropelike.thing.around.P

nidiilyeeł

3DO-1dpl-carry.a.ropelike.thing.around.F

Ronshą’ saadísh neiiłkaah?

Ron-Q word-Q 3-3-investigate.I

Shidá’í éí t’óó chaha’oh ła’ nijó’aah laanaa ní.

my.uncle TOP just arbor one 4-build.O hope 2-say.P

Shizhé’é ’azee’ál’į́į́ góne’ b yah ’i’ííbą́ą́z.

1-father hospital into 3-with in 3-push.wheel.P

Shí ’éí t’áá naanishdóó kingóó déyá.

I TOP just work-from town-to 1-go.I

t’áá gééd

Táá’ daats’í shinááhaigo Hwéeldi hoolyéégóó sh dah ’adiiná níigo halne’ łeh shicheii.

three maybe 1-year.P-GO Fort.Sumner areal-be.called-toward 1-with start.off 3-migrate.P 3-say.NI-GO

Tsé bikáa’gi béésh dah si’ą́.

rock 3-on-at knife up 3-sit.SNP

Tsinaabąąs bee nida’abąąsgo shi’dizhchį́.

wagon 3-with pl-3-drive.I-GO 1-pass-born.P

Tsinaabąąs bikáá’dę́ę́’ t’áá ’ałkéé’ ’adahaago’ ndeii’néego.

wagon 3-top-from just one-after-another down-1Pl-fall.P 3Pl-play.CI-GO.CI

Tł’éédą́ą́’ mą’ii léi’ shidááh gónaa ch’élwod.

last-night coyote there 1-before areal-around 3-move-rapidly.P

Tł’éédą́ą́’ shį́į́ nida’a’nééhgóó nidadziskai.

last.night perhaps game-to pl-3-3-go.pl.P

wooyą́ą́’

3DO-2dpl-eat.it.P

Ániid iiyą́ą́ ’áko ndi t’ah dichin nisin.

Recently 1-eat.P even then still 3-hungry 1-want.NI