Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

Ch’éénísh’į́įgo náá’deeshtł’óół nissin.

out summer.GO 1-again.weave.F 1-desire

’Abe’ yistiní hazhóó’ógo ni’ ninishtłeeh ńt’éé’ nááłhęęsh.

ice.cream carefully stop 3-1-stop.carry.I past 3-fall.P

’ayóigo

’ayóo

’ááłk’iis

-sh

bik’ídóhdis

3DO-2dpl-wrap.it.around.it.I

Ch’ééh jiyáán náánááshdą́ą́’.

watermelon again-1-eat.R

Ch’ééh jiyáán náshdį́į́h ’áádóó tó náshdlį́į́h.

watermelon again-1-eat.R then water again-1-drink.R

Chidí bąąh dah sitání bąąh dah shishtįįh ńt’éé’ ’ił adaagizí doo ’éí da lá.

car license plate 3-1-put. I SSO past Sup-with screw neg that neg Disc.

Chidí naat’a’í ’íinilaaígíí háajį’ ninít’a’?

airplane 3-2-make.P-ÍGÍÍ where-up.to 3-fly.P

dajitł’ó

pl-3DO-4dpl-weave.it.I

dego

deidooyį́į́ł

pl-3DO-3dpl-eat.it.F

didazhdidoołjah

pl-3DO-4dpl-start.fire.F

Díigi ’át’éego yigááł.

this-similar.to 3-walk.Prog

Díí chidí ’ayóo dilwo’ ha’ní ’áko ndi doo baa jííníshłíi da.

this car very 3-fast 3-say.P CONJ NEG 3-about 4-1-rely.P NEG

Díí mósí yázhí hooghangóó nááshtééł.

this cat little home-towards 3-1-carry.Prog

Díkwíísh ninááhai?

how.many-Q 2-winter.NI

doo ’ashohodoobéézhgóó

díníilkaad

3DO-1dpl-start.to.herd.them.(animals).I

Gohwééh doo ndi łikan da.

coffee NEG but 3-taste-good.NI NEG

Ha’át’éego lá ’íiyisíí ’atiinjį’ ’ańdeeshdááł lá?

how Q main road-up.to 1-back-on-go.sg.F DISC

Ha’át’íí lá neidiyoołnih lá?

what DISC 3-3-buy.F DISC

hadadéélbįįd

pl-3DO-1dpl-fill.something.up.with.it.P

Haidą́ą́’ ’a’áán góne’ naashnish ńt’éé’ --- doo sh yá’át’éeh da.

winter-past mine.shaft 1-work.I past neg 1-with 3-good.N neg

Haidą́ą́’ shich’ą́ą́h ’ííchííl na’nishkaadgo.

winter-past 1-protect 3-snow.P 3-1-herd.CI-GO

hanoołchaad

3DO-2dpl-card.it.(as.in.wool).P

hanííníłchaad

3DO-2-card.it.(as.in.wool).P

Hastiin dóó ’at’ééd lá ha’át’íí ’áyiilaa?

man and girl Q what 3-3-make.P

Hastiin nééz doondó’ ndi ’alzhish da.

man tall NEG but 3-dance.DI NEG

Hatáálgóó déyáago shikélchí t’óó tsxį́į́łgo bił ’ada’shéshiizhgo ńdaséłkad.

ceremony-1-go-Fut-GO 1-moccasin merelyhurry.GO 3-with 3-1-pierce-GO 3-1-sew-P

Háágóósh díníyá?

where-to-Q 2-go.I

Hádą́ą́’sh Mary ’ólta’dę́ę́’ nádzá?

when-past-Q Mary school-from 3-return.P

Kingóó ’anááda’iisdee’.

town-to again-pl-3-go.R

léi’

Mary bimá sání yá ’ata’ halne’.

Mary 3-grandmother 3-for indef-between 3-talk.DI

nijizlá

3DO-4-carry.a.ropelike.thing.around.P

nisoolá

3DO-2dpl-carry.a.ropelike.thing.around.P

ńt’éé’

Ronísh saad neiiłkaah?

Ron-Q word 3-3-investigate.I

Shá bíighah na’ashkǫ́ǫ́’go yiishjį́į́’ lá.

sun proportionate 1-swim.CI-GO 1-sun.burn.I DISC

Shichá si’ą́ągo ’iiłhaazh.

1-huddle 3-put-SPN-GO 1-sleep.P

Shidibé ’ąą’ dinót’į́į́ł laanaa ch’ééh nisin.

1-sheep expanse 3-increase.O wish in.vain 1-want.CI

Shik’is bił ’ílyeed ’áko shį́į́ da’diidį́į́ł.

1-friend 3-with 3-drive CONJ 1-Pl-eat.F

Shínaaí shich’ą́ą́h naaghá.

1-older.brother 1-protect 3-go.CI

Tsé taah héjaa’go tó ńlínígíí bikáá’ ha’naa shił ni’ílwod.

stone water-into 3-1-put-.P-GO stream 3-on area-across 1-with 3-run.P

Yiską́ągo Na’nízhígóó deet’áazhgo haa’í lá ’adiidį́į́ł?

tomorrow Gallup-to 1dpl-go.du.F-GO where Q 1pdl-eat.F

yíníłhį́į́’

3DO-2-melt.it.(snow).P

Ńló bik’ee hooghan góne’ yah ’aniidzood.

hail 3-on.account.of house areal-in 3-in 1Pl-flee.P