Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Ahbínídą́ą́’ t’áadoo ’ííyą́ą́’góó biniinaa wónáásdóó sitsiits’iin diniih.

morning-past neg 1-eat.P-GO.NEG because soon 1-head 3-ache.CI

’Anít’i’ ńtłóo’go biniinaa béégashii t’óó yigháníkah.

fence 3-loose.P-GO 3-because.of cow just 3-through-3-go.pl.P
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

’ayóo

’Ałk’idą́ą́’ dahane’ yę́ę bíneeshdlį́įgo yíłta’.

long.ago pl-story past 3-1-admire.I-GO 3-1-read.P

’Óshą́ą́’ laanaa’ dichin shi’niiłxį́.

1-eat.O wish hunger 1-3-kill.I

-ąąh

-dę́ę́’

bik’ídadeediz

pl-3DO-1dpl-wrap.it.around.it.P

bik’ízhdidoodis

3DO-4-wrap.it.around.it.F

daats’í

Dibé bighan báátis dah yiishte’.

Sheep corral 3-over up 1-climb.P

Dibé dził binániidi da’ałchozh.

sheep mountain 3-slope-at Pl-3-graze.CI

Dibé yázhí bitsį’ bíchą́ yídéeshni’.

lamb 3-meat 3-crave 3-addicted.NP

Dichin nínízin ya’?

hungry 2-want.NI Q

didazhdííłjéé’

pl-3DO-4dpl-start.fire.P

dideididoołjah

pl-3DO-3dpl-start.fire.F

diididoołjah

3DO-3-start.fire.F

Díidí háísh bichidí?

this who-Q 3-car

Díí mósí yázhí hooghangóó nááshtééł.

this cat little home-towards 3-1-carry.Prog

Díísh haa yit’éego ’atiin?

this-Q how 3-be.NI road

doo deighánígóó

Doo hah shił ’ílwod da léi’ t’áá ’íídą́ą́’ da’oodą́ą́’ lá.

NEG quick me.with 3.drive.P NEG since already 3pl.eat.P discover

Ha’át’íí baa ’áłah ’aleeh jiní?

what 3-for meeting 4-say.NI

ha’naa (Ib. tsé’naa)

haa nóoshóní

’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

hadazhdééłbįįd

pl-3DO-4dpl-fill.something.up.with.it.P

hanoołchaad

3DO-2dpl-card.it.(as.in.wool).P

haoogeed

3DO-2dpl-dig.it.out.P

Hastiin Nééz doo ’asht’é’égóó nihibéégashii yá doolnih.

Mr. Long extremely 1pl-cow 3-for 3-annoy.Prog

Jooł nits’ą́ą́’ nídiish’aah.

ball 2-away.from up-begin-1-lift.I

jííyą́ą́’

3DO-4-eat.it.P

k’ad

k’asídą́ą́’

Kin bighą́ą́’dę́ę́’ hadah ’adzííłhaal ndi t’áadoo ’ádadénih da.

house 3-to-from down 1-tumble.P but NEG RFLX-1-hurt.P NEG

Kwe’é k’ad łe’esh’aah.

here now earth-1-put.into.I.SRO

Mósí yázhí chizhtah yiyah yilwod.

kitten woodpile.among 3-under 3-run.P

Nahółtą́ą́’ laanaa t’óó daniidzin.

rain hope just pl-3pl-want.O

Nizhónígo ha’íí’ą́ yę́ędą́ą́’ sxíiłgo da’ségis.

beautiful sunrise past quickly pl-3-1-wash.P

niłhį́į́h

3DO-2-melt.it.(snow).I

Shi’dizhchį́į́ yęędą́ą́’ ’éí tsinaabąąs dahólǫ́ nt’éé.

1-pass-born.P past TOP wagon 3-with pl-3-drive.I pl-be.NI past

Shich’é’é bi’éé’ bá ’áshłéehgo naat’ą́hí hááłgizh.

1-daughter 3-clothes 3-for 3-1-make-I 1-GO fabric I-cut.P

Shidibé ’ąą’ dinót’į́į́ł laanaa ch’ééh nisin.

1-sheep expanse 3-increase.O wish in.vain 1-want.CI

Shimá sitsilí bibéésh bee hane’í bits’ą́ą́’ náádii’ą́.

1-mother 1-little.brother 3-cellphone 3-away.from 3-3-return.P

Shínaaí łahda b náhoniidoh.

1-older.brother sometime 3-with 3-become.warm.R

Sitsóí éí ’ashiiké nidaanéego ’atah nijóne’ laanaa nízin.

my.grandson TOP boy pl-3pl-play.I-GO join 4-play.O hope 3-3.want.CI

T’áá kintahdi ’ííyą́ą́’ nidi náá’áshdą́.

just town-at 1-eat.P but 3-1eat.R

T’óó tá’ádeesgizii’ ’ííyą́ą́’.

just 3-reflex-wash.P-CONJ 3-eat.P

yideeshjį́į́ł

Future Mode: 1-become.black.F

yishhį́į́h

3DO-1-melt.it.(snow).I

yínídlą́ą́’

3DO-2-drink.it.P