A’ich
[[ʔaʔint͡ʃ]]
pronombre
you (singular)
(Spanish) tú / vos / usted (singular)
bookmark
A’o’
[[ʔaʔ.’oʔ]]
pronombre
we (inclusivo)
(Spanish) nosotros (inclusivo)
bookmark
Ab’l
[[ʔaʛ]]
pronombre interrogativo
who
(Spanish) ¿quién?
bookmark
Ajlaj
[[ʔχ.’laχ]]
sustantivo
a type of oboe
(Spanish) chirimía
bookmark
Alo’mj
[[ʔa.’loʔmχ]]
sustantivo
deer
(Spanish) ciervo
bookmark
Am
[[ʔam]]
sustantivo
spider
(Spanish) araña
bookmark
Amaq’
[[ʔamaq]]
sustantivo
town
(Spanish) Pueblo
bookmark
Anq’b’il
[[ʔanʛ.’ɓil]]
verbo intransitivo
live
(Spanish) vivir
bookmark
Ax jun e’l
[[ʔaʂ χun eʔl]]
adverbio de tiempo
long ago
(Spanish) hace mucho tiempo
bookmark
B’an q’ab’
[[ɓan ʛaɓ]]
sustantivo
right
(Spanish) derecho
bookmark
B’uchuj xjalil
[[ɓu.’t͡ʃuχ ʂ.’χal] ]
sustantivo siempre poseido
ethnic group
(Spanish) grupo étnico
bookmark
Chalajsal
[[[t͡ʃa.’laχ.’sal]]
verbo intransitivo
be happy
(Spanish) ser feliz
bookmark
Itz’inj
[[ʔit͡s’inχ]]
sustantivo inalienable
younger brother
(Spanish) hermano menor
bookmark
Itz’layon
[[ʔi.t͡s’.’lajon]]
verbo
To hold a wake for
(Spanish) Velarlo
bookmark
Itzikj
[[ʔit͡sikχ]]
sustantivo inalienable
elder brother
(Spanish) hermano mayor
bookmark
Iwi te tx’ya’n k’onti’l woqelan
[[ʔwiʔ te t͡ʂ’.’jaʔn k’ontiʔl woqe.’lan]]
frase
yesterday the dog did not run
(Spanish) ayer el perro no corrió
bookmark
Ja’
[[χaʔ]]
Adverbio de lugar
where
(Spanish) donde
bookmark
Janik’b’a’
[[χa.’nik’ʛaʔ]]
adverbio de tiempo
when
(Spanish) cuando
bookmark
Junabi’
[[χu.’naɓiʔ]]
adverbio de tiempo
last year
(Spanish) el año pasado
bookmark
Junjunaq
[[χun.’χunaq]]
número
one by one
(Spanish) uno por uno,
bookmark
K’ayb’il
[[k’aj.’ɓil]]
sustantivo
Market
(Spanish) Mercado
bookmark
K’oloj
[[k’oloχ]]
adverbio
group -
(Spanish) grupo-
bookmark
K’onti’l te’
[[k’on.’tiʔl teʔ]]
frase
dull
(Spanish) sin filo
bookmark
Kansan
[[kan.’san]]
verbo transitivo
kill
(Spanish) matar
bookmark
Ky’i la’j
[kʲ’ilaʔ]]
número
a lot
(Spanish) mucho, bastante-
bookmark
Ky’ila’j
[[[kʲ’i.’laʔχ] ]
número
several
(Spanish) varios-
bookmark
Kyan aj titzik tat
[[kʲan aχ tit͡sik tat]]
sustantivo inalienable
father’s elder brother
(Spanish) tio (el hermano mayor de su padre)
bookmark
Kyaq’il
[[kʲaqil]]
sustantivo relacional
all
(Spanish) todos
bookmark
Kyaqil
[[kʲaqil]]
número
all, everything
(Spanish) todo-
bookmark
Kye tx’ya’n k’onti’l nkye oqelan
[[kʲe t͡ʂ’.’jaʔn k’on.’tiʔl nkʲe oqe.’lan] ]
frase
the dogs are not running
(Spanish) los perros no corren (estan corriendo)
bookmark
Kye xjal
[[kʲe ʂ.’χal]]
sustantivo
people
(Spanish) personas
bookmark
Lajuj kab’e’
[[laχuχ ka.’ɓeʔ]]
número
twelve
(Spanish) doce
bookmark
Mankunsal
[[man.’kun.’sal]]
verbo transitivo
dig
(Spanish) cavar
bookmark
Nlay alon
[[nlaj ʔa.’lon] ]
adverbio de negación
not
(Spanish) no (futuro)
bookmark
Ok i’l, q’ojin
[[ʔO.’k iʔl ʛo.’χin] ]
verbo transitivo
fight
(Spanish) luchar / pelear
bookmark
Oqelan
[[ʔo.’qelan]]
verbo intransitivo
run
(Spanish) correr
bookmark
Otzqilon
[[ot͡s.’qilon]]
sustantivo
wiseman
(Spanish) sabio
bookmark
Pach
[[pat͡ʃ]]
sustantivo
Ranch
(Spanish) Rancho
bookmark
Putu’l
[[pu.’tulʔ]]
sustantivo
butterfly
(Spanish) mariposa
bookmark
Q’anal te xob’al
[[ʛanal te ʂoɓal] ]
verbo
To cure of fright-related illness
(Spanish) Curar de susto
bookmark
Q’ijlal
[[ʛiχ.’lal]]
sustantivo
fair
(Spanish) Feria
bookmark
Qib’ol
[[qi.’ɓol]]
verbo transitivo
rub
(Spanish) frotar
bookmark
Qxjalil
[[q.’ʂχa.’lil]]
sustantivo
indigenous
(Spanish) Indígena
bookmark
Skapun twitz ka’j
[[sk’a.’pun twit͡s kaʔχ]]
frase
clear sky
(Spanish) cielo azul
bookmark
Smujin
[[smu.’χin]]
sustantivo
obscurity
(Spanish) obscuridad, oscuridad
bookmark
Taklet
[[tak.’let]]
verbo intransitivo
freeze
(Spanish) congelarse
bookmark
Tal itx’
[[tal ʔit͡ʂ’]]
sustantivo
rat
(Spanish) rata
bookmark
Tb’anil
[[tɓa.’nil] ]
adjetivo
pretty
(Spanish) bonito-
bookmark
Te ichan
[[te i.’t͡ʃan]]
sustantivo
man (adult male)
(Spanish) el hombre (varón adulto)
bookmark
Te tx’ya’n no’qelan
[[te t͡ʂ’.’jaʔn noqelan]]
frase
the dog runs
(Spanish) el perro corre
bookmark
Ti’
[[tiʔ]]
pronombre interrogativo
what
(Spanish) ¿qué?
bookmark
Tinch kansal kyiy xel xhchi’ kyiy
[[tin.’t͡ʃ kan.¿sal kʲij oʂel ʃt͡ʃiʔ kʲij]]
frase
the kingfisher will eat fish
(Spanish) martín pescador comerá pescado
bookmark
Tkanjin e’l
[[tkaχin.’eʔl]]
numero
four times
(Spanish) cuatro veces-
bookmark
Tlanul xhchijel
[[tlanul ʃt͡ʃiχel]]
sustantivo
body hair
(Spanish) pelo de cuerpo
bookmark
Toyb’etz
[[toj.’ɓet͡s]]
sustantivo
Offering
(Spanish) Ofrenda
bookmark
Tq’ab’ (tze’)
[[tʛaɓ t͡seʔ]]
sustantivo
branch
(Spanish) rama
bookmark
Twi’ tx’yan
[[twiʔ t͡ʂ’.’jaʔn]]
sustantivo
bitch
(Spanish) perra
bookmark
Txakuyon
[[t͡ʂa.’kujon]]
verbo
To decorate
(Spanish) Adornarlo
bookmark
Txe’ ka’j
[[t͡ʂeʔ kaʔχ]]
sustantivo
world
(Spanish) Mundo
bookmark
Tyab’il ka’j
[[tj.’ɓil kaʔχ]]
frase
bad weather sky
(Spanish) cielo de mal tiempo
bookmark
Tzitza’
[[t͡si.’t͡saʔ]]
adverbio interrogativo de manera
how
(Spanish) cómo
bookmark
Tzlonk’an
[[t͡slonk’an]]
sustantivo
Guitar
(Spanish) Guitarra
bookmark
Wa’xh kway
[[waʔʃ k.’waj]]
sustantivo
donkey
(Spanish) burro
bookmark
Witan
[[wi.’tan]]
verbo intransitivo
sleep
(Spanish) dormir
bookmark
Xjalil
[[ʂ.’χalil]]
sustantivo
neighbor
(Spanish) vecino
bookmark
Xk’o’pimaj
[[ʂ.’k’opi.’maχ]]
sustantivo
Prisoner
(Spanish) Preso
bookmark
Xkulkuwitx’
[[ʂkul.’kuwit͡ʂ’]]
sustantivo
witch
(Spanish) Lechuza (bruja)
bookmark
Xky’ilky’ib’utx
[[ʂkʲ’il.’kʲ’iɓut͡ʂ]]
sustantivo
grasshopper
(Spanish) saltamontes
bookmark
Xky’itik’
[[ʂkʲ’itik’]]
sustantivo
Clown
(Spanish) Payaso
bookmark
Xnenul
[[ʂne.’nul]]
sustantivo
watchman
(Spanish) guardián
bookmark
Xob’al
[[ʂoɓal]]
sustantivo
Fright, illness
(Spanish) Susto
bookmark
Xob’layon
[[ʂoɓ.’lajon]]
sustantivo
Ghost
(Spanish) Fantasma
bookmark
Yab’sa’
[[jaʛ.’saʔ]]
verbo intransitivo
be ill
(Spanish) estar enfermo
bookmark
Yoq’on
[[joʛon]]
sustantivo
falcon
(Spanish) halcón
bookmark