A’o’naji
[[ʔaʔ.’naχi]]
pronombre
you (plural)
(Spanish) vosotros / ustedes
bookmark
Ab’l
[[ʔaʛ]]
pronombre interrogativo
who
(Spanish) ¿quién?
bookmark
Ab’lalon xjal
[[ʔa.’ɓlalon ʂχal]]
sustantivo
foreigner, strange
(Spanish) extranjero, forastero
bookmark
Ajlal
[[ʔaχ.’lal]]
verbo transitivo
count
(Spanish) contar (1, 2, 3...)
bookmark
ak’ixji’
[[ʔak’iʂ.’χiʔ] ]
ajetivo
the same thing
(Spanish) lo mismo-
bookmark
Ale’x
[[aleʔʂ]]
adverbio
only, unique
(Spanish) único-
bookmark
Anq’b’il
[[ʔanʛ.’ɓil]]
verbo intransitivo
live
(Spanish) vivir
bookmark
Aq’b’i’
[[ʔaʛ.’ɓiʔ]]
sustantivo
year
(Spanish) año
bookmark
Aq’bi’ aj tzul
[[ʔaʛ.’ɓiʔ aχ t͡sul]]
adverbio de tiempo
next year
(Spanish) el año que viene
bookmark
Ax jun e’l
[[ʔaʂ χun eʔl]]
adverbio de tiempo
long ago
(Spanish) hace mucho tiempo
bookmark
B’alam
[[ɓa.’lam]]
sustantivo
tiger
(Spanish) tigre
bookmark
Cha’ol
[[t͡ʃaʔol]]
verbo transitivo
listen to
(Spanish) escuchar
bookmark
Chalajsal
[[[t͡ʃa.’laχ.’sal]]
verbo intransitivo
be happy
(Spanish) ser feliz
bookmark
Chman
[[t͡ʃ.’man]]
sustantivo inalienable
father’s father
(Spanish) abuelo paterno
bookmark
E’en
[[ʔeʔen]]
verbo transitivo
see
(Spanish) ver
bookmark
Eq’il
[[ʔeʛil]]
verbo transitivo
carry
(Spanish) llevar
bookmark
Ib’oy
[[ʔiɓoj]]
sustantivo
armadillo
(Spanish) armadillo
bookmark
Itz’inj xuj
[[ʔit͡s’inχ ʂuχ ]]
sustantivo inalienable
younger sister
(Spanish) hermana menor
bookmark
Iwi kye tx’ya’n k’onti’l nkye oqelan
[[ʔiwi kʲe t͡ʂ’.’jaʔn k’ontiʔl nkʲe oqelan] ]
̃frase
yesterday the dogs were not running
(Spanish) ayer los perros no estaban corriendo
bookmark
Iwi woqelan te tx’ya’n
[[ʔiwi woqe.’lan te t͡ʂ’jaʔn]]
frase
yesterday the dog ran
(Spanish) ayer el perro corrió
bookmark
Jaxhb’il
[[χaʃ.’ɓil]]
sustantivo
coconut
(Spanish) coco
bookmark
Junabi’
[[χu.’naɓiʔ]]
adverbio de tiempo
last year
(Spanish) el año pasado
bookmark
Junjunx
[[χun.’χunʂ]]
pronombre interrogativo
some
(Spanish) algunos
bookmark
k’onex
[[k’oneʂ]]
adjetivo
unpleasant, ugly
(Spanish) feo-
bookmark
Kamiky
[[ka.’mikʲ]]
verbo intransitivo
die
(Spanish) morir
bookmark
Kayi’
[[kajiʔ]]
verbo transitivo
watch
(Spanish) ver
bookmark
ky’ixel
[[kʲ’i.’xel] ]
sustantivo
Cultural heritage
(Spanish) herencia
bookmark
Kyan aj itzij twitz nan
[[kʲan aχ tit͡s’inχ twit͡s nan]]
sustantivo inalienable
mother’s elder brother
(Spanish) tio (el hermano mayor de su madre)
bookmark
Kye ichan eqe kansan te saqb’alam
[[kʲe ʔit͡ʃan ʔeqeʔ kan.’san te saq.’ɓalam]]
frase
men killed the jaguar
(Spanish) hombres mataron el jaguar
bookmark
Kye tinch kansal kyiy
[kʲe tint͡ʃ kan.’sal kʲij]]
sustantivo plural
kingfishers
(Spanish) los martín pescador
bookmark
Kyeb’anaji’
[[kʲeɓa,’naχiʔ]]
adverbio
little by little
(Spanish) poco a poco-
bookmark
Laqchik
[[laʛt͡ʃik]]
adverbio
far
(Spanish) lejos
bookmark
Mey
[[mey]]
adjetivo
half
(Spanish) la mitad, medio-
bookmark
Muquyon
[[muqujon]]
sustantivo
Grave
(Spanish) Enterramiento, sepultura
bookmark
Nchi’j
[[n.’t͡ʃi’jχ]]
adverbio de tiempo
tomorrow
(Spanish) mañana
bookmark
Nim amaq’
[[nim amaʛ]]
sustantivo
City
(Spanish) Ciudad
bookmark
Nim su’a’n
[[nim suʔaʔn]]
sustantivo
bamboo
(Spanish) bambú
bookmark
Q’anon
[[ʛa.’non]]
sustantivo
doctor
(Spanish) Médico, doctor
bookmark
Q’ijlal
[[ʛiχ.’lal]]
sustantivo
fair
(Spanish) Feria
bookmark
qchman
[[qt͡ʃ.’man]]
sustantivo inalienable
mother’s father
(Spanish) abuelo materno
bookmark
Saqb’aqon
listenloadingplaying
[saq.ɓa.’qon]
sustantivo generalmente no poseido
hail
(Spanish) granizo (de hielo)
Speaker: Calixto Simon Perez
bookmark
Saqchb’ilon
[[saq.’t͡ʃʛilon]]
verbo transitivo
play
(Spanish) jugar
bookmark
Saquk’
[[sa.’quk’]]
sustantivo
bedbug
(Spanish) chinche
bookmark
Stakb’il
[[stak.’ɓil]]
sustantivo
altar
(Spanish) Altar
bookmark
Tajaw
[[ta.’χaw]]
sustantivo poseido
owner, master
(Spanish) Dueño
bookmark
Tal itx’
[[tal ʔit͡ʂ’]]
sustantivo
rat
(Spanish) rata
bookmark
Tal txkup nikit
[[tal t͡ʂkup]]
sustantivo
insect
(Spanish) insecto
bookmark
Tb’anil
[[tɓa.’nil] ]
adjetivo
pretty
(Spanish) bonito-
bookmark
Tinch eq’il kyiy
[[tint͡ʃ eʛil kʲij ]
sustantivo
kingfisher
(Spanish) martín pescador
bookmark
Tmankb’il
[[tman.’kɓil] ]
adverbio
last
(Spanish) último-
bookmark
Toyb’etz
[[toj.’ɓet͡s]]
sustantivo
Offering
(Spanish) Ofrenda
bookmark
Tumtum
[[tum.’tum]]
sustantivo
drum
(Spanish) Tambor (m)
bookmark
Twi’ tx’yan
[[twiʔ t͡ʂ’.’jaʔn]]
sustantivo
bitch
(Spanish) perra
bookmark
Twitzale’
[[twi.’t͡saleʔ]]
sustantivo
chief
(Spanish) jefe
bookmark
Tx’a’omj
[[t͡ʂ’aʔomχ]]
sustantivo
Bribe
(Spanish) Mordida (soborno)
bookmark
Tx’a’on
[[t͡ʂ’aʔon]]
verbo transitivo
bite
(Spanish) morder
bookmark
Tzan kyaqil
[[t͡san. ’kʲaqil]]
número
total
(Spanish) en total-
bookmark
Wa’lchaq
[[wal.’t͡ʃaq]]
verbo intransitivo
stand
(Spanish) estar de pie
bookmark
Wal
[[wal]]
sustantivo siempre poseido
son
(Spanish) hijo (de mujer)
bookmark
Xhiky
[[ʃikʲ]]
sustantivo
rabbit
(Spanish) conejo
bookmark
Xib’en
[[ʂiɓen]]
sustantivo siempre poseido
brother
(Spanish) hermano (de mujer)
bookmark
Xo’ol
[[ʂoʔo]]
verbo transitivo
pull
(Spanish) tirar
bookmark
Xpunuq’in
[[ʂpunu.’ʛin]]
verbo intransitivo
swim
(Spanish) nadar
bookmark
Ya’ aj tb’ayon twitz nan
[[jaʔ aχ tɓa.’jon twit͡s nan]]
sustantivo inalienable
mothers’ elder sister
(Spanish) tia (la hermana mayor de su madre)
bookmark
yoq’ol b’aq
[[joʛol ɓaq]]
sustantivo
Bone curer
(Spanish) Huesero
bookmark
Yoq’on
[[jo.’ʛon]]
sustantivo
eagle
(Spanish) águila
bookmark
Yoq’on
[[joʛon]]
sustantivo
falcon
(Spanish) halcón
bookmark