A’ich
[[ʔaʔint͡ʃ]]
pronombre
you (singular)
(Spanish) tú / vos / usted (singular)
bookmark
A’o’
[[ʔaʔ.’oʔ]]
pronombre
we (inclusivo)
(Spanish) nosotros (inclusivo)
bookmark
A’o’na
[[ʔaʔ.’na]]
pronombre
we (exclusive)
(Spanish) nosotros (exclusivo)
bookmark
A’o’naji
[[ʔaʔ.’naχi]]
pronombre
you (plural)
(Spanish) vosotros / ustedes
bookmark
Ab’l
[[ʔaʛ]]
pronombre interrogativo
who
(Spanish) ¿quién?
bookmark
Ajlal
[[ʔaχ.’lal]]
verbo transitivo
count
(Spanish) contar (1, 2, 3...)
bookmark
Ale’x
[[aleʔʂ]]
adverbio
only, unique
(Spanish) único-
bookmark
Alo’mj
[[ʔa.’loʔmχ]]
sustantivo
deer
(Spanish) ciervo
bookmark
Am
[[ʔam]]
sustantivo
spider
(Spanish) araña
bookmark
Anab’
[[ʔanaɓ]]
sustantivo siempre poseido
sister
(Spanish) hermana
bookmark
B’alam
[[ɓa.’lam]]
sustantivo
tiger
(Spanish) tigre
bookmark
B’an nim
[[ɓan. nim]]
número
too much
(Spanish) demasiado-
bookmark
B’itzan
[[ɓit͡san]]
verbo intransitivo
To sing (iv)
(Spanish) Cantar
bookmark
B’itzayon
[[ɓit͡sajon]]
sustantivo
singer at religious ceremony
(Spanish) Cantor
bookmark
Chilb’a’
[[t͡ʃil.’ɓaʔ]]
sustantivo
shaker
(Spanish) Cascabel (m)
bookmark
Chimb’il
[[t͡ʃim.’ɓil]]
sustantivo
Marimba sticks
(Spanish) Baqueta
bookmark
Chinab’
[[t͡ʃinaɓ]]
sustantivo
Marimba
(Spanish) Marimba
bookmark
Chukel
[[t͡ʃukel] ]
adjetivo
alone
(Spanish) a solas-
bookmark
Itz’jik
[[ʔit͡s’.’χik]]
verbo intransitivo
be born
(Spanish) nacer
bookmark
Itz’lon
[[ʔi.’t͡s’.’lon]]
sustantivo
Wake
(Spanish) Velorio
bookmark
Itzikj
[[ʔit͡sikχ]]
sustantivo inalienable
elder brother
(Spanish) hermano mayor
bookmark
Iwi kye nkye tx’ya’n nkye oqelan
[[ʔiwi kʲe t͡ʂ’.’jaʔn nkʲe oqelan]]
frase
yesterday the dogs were running
(Spanish) ayer los perros estaban corriendo
bookmark
Iwi kye tx’ya’n k’onti’l nkye oqelan
[[ʔiwi kʲe t͡ʂ’.’jaʔn k’ontiʔl nkʲe oqelan] ]
̃frase
yesterday the dogs were not running
(Spanish) ayer los perros no estaban corriendo
bookmark
Iwi woqelan te tx’ya’n
[[ʔiwi woqe.’lan te t͡ʂ’jaʔn]]
frase
yesterday the dog ran
(Spanish) ayer el perro corrió
bookmark
Iwi’
[[ʔwiʔ]]
adverbio de tiempo
yesterday
(Spanish) ayer
bookmark
Jaxhb’il
[[χaʃ.’ɓil]]
sustantivo
coconut
(Spanish) coco
bookmark
Jul xk’op
[[jul ʂk’op]]
sustantivo
Jail
(Spanish) Calabozo, cárcel
bookmark
K’awi’
[[k’awiʔ]]
verbo
Action implying magical harm by evil desires
(Spanish) Envidia
bookmark
K’onin
[[k’o.’nin] ]
adjetivo
scarce
(Spanish) escaso-
bookmark
Kansal
[[kan.’sal]]
verbo transitivo
hunt
(Spanish) cazar
bookmark
kyan aj titz’in tat
[[kʲan aχ tit͡s’in tat]]
sustantivo inalienable
father’s younger brother
(Spanish) tio (el hermano menor de su padre)
bookmark
Kye xjal
[[kʲe ʂ.’χal]]
sustantivo
people
(Spanish) personas
bookmark
Matz’ok awen te tx’ya’n?
[[ma.’t͡s’ok awen te t͡ʂ’.’jaʔn]]
frase
did you see the dog?
(Spanish) viste el perro?
bookmark
Me’al
[[meʔal]]
sustantivo inalienable
daughter
(Spanish) hija
bookmark
Muquyon
[[muqujon]]
sustantivo
Grave
(Spanish) Enterramiento, sepultura
bookmark
Nchi’j
[[n.’t͡ʃi’jχ]]
adverbio de tiempo
tomorrow
(Spanish) mañana
bookmark
Nijunt
[[niχunt] ]
adverbio
anyone, no one
(Spanish) ninguno-
bookmark
Nik’on
[[ni.’k’on]]
verbo transitivo
lie
(Spanish) mentir
bookmark
Nxhb’ajin
[[n.’ʃinʛi.’χin]]
verbo
be intoxicated
(Spanish) estar borracho
bookmark
Nya’tx tb’anil
[[niʔaʔt͡ʂ]]
adjetivo
bad
(Spanish) malo
bookmark
Oqelan
[[ʔo.’qelan]]
verbo intransitivo
run
(Spanish) correr
bookmark
Q’a’en
[[ʛaʔen]]
sustantivo
tablet where women grind food for feasting
(Spanish) molendera (tabla donde se pone piedra de moler)
bookmark
Q’anal te xob’al
[[ʛanal te ʂoɓal] ]
verbo
To cure of fright-related illness
(Spanish) Curar de susto
bookmark
Q’usal tze’
[[ʛusal t͡seʔ]]
sustantivo
moss
(Spanish) musgo
bookmark
Qib’ol
[[qi.’ɓol]]
verbo transitivo
rub
(Spanish) frotar
bookmark
Saqchb’ilan
[[saq.’chɓilan]]
verbo transitivo
To play (iv)
(Spanish) Jugar
bookmark
Saqchb’ilon
[[saq.’t͡ʃʛilon]]
verbo transitivo
play
(Spanish) jugar
bookmark
Sb’u’k
[[sɓuʔk]]
sustantivo
North American person
(Spanish) gringo
bookmark
Teb’en
[[Teɓen]]
sustantivo
flesh (fruit)
(Spanish) pulpa
bookmark
Toq tuj twi’
[[toq.’ tuχ.’ twiʔ]]
sustantivo
Somersault
(Spanish) Vuelta de gato
bookmark
Tx’a’on
[[t͡ʂ’aʔon]]
verbo transitivo
bite
(Spanish) morder
bookmark
Txe’ ka’j
[[t͡ʂeʔ kaʔχ]]
sustantivo
world
(Spanish) Mundo
bookmark
Txi’n
[[t͡ʂiʔn]]
Adverbio de lugar
there
(Spanish) allá
bookmark
Txil
[[t͡ʂil]]
sustantivo
cricket
(Spanish) grillo
bookmark
Tzlonk’an
[[t͡slonk’an]]
sustantivo
Guitar
(Spanish) Guitarra
bookmark
Tzqij
[[t͡s.’qiχ]]
adjetivo
dry
(Spanish) seco
bookmark
Uk’an
[[ʔuk’aʔ]]
verbo transitivo
suck
(Spanish) chupar
bookmark
Wal
[[wal]]
sustantivo siempre poseido
son
(Spanish) hijo (de mujer)
bookmark
Winaq lajuj
[[winaq la.’χuχ]]
número
thirty
(Spanish) treinta
bookmark
Xjal
[[ʂχal]]
sustantivo
person (human being)
(Spanish) persona (ser humano)
bookmark
Xjalil
[[ʂ.’χalil]]
sustantivo
neighbor
(Spanish) vecino
bookmark
Xlink’an
[[ʂlin.’k’an]]
verbo intransitivo
jump
(Spanish) saltar
bookmark
Xnaq’tzon
[[ʂnaʛ.’t͡son]]
sustantivo
teacher
(Spanish) maestro
bookmark
Xo’ol
[[ʂoʔo]]
verbo transitivo
pull
(Spanish) tirar
bookmark
Xob’layon
[[ʂoɓ.’lajon]]
sustantivo
Ghost
(Spanish) Fantasma
bookmark
Xpunuq’in
[[ʂpunu.’ʛin]]
verbo intransitivo
swim
(Spanish) nadar
bookmark
Xtxawuk’ tkyesb’il pom
[[ʂt͡ʂa.’wuk’ tkʲ’esʛil pom]]
sustantivo
Incense burner
(Spanish) incensario (recipiente para quemar incienso)
bookmark
Yoq’ol
[[joʛol]]
sustantivo
fertility massager
(Spanish) Sobadora
bookmark
Yoq’on
[[jo.’ʛon]]
sustantivo
eagle
(Spanish) águila
bookmark
Yoq’on
[[joʛon]]
sustantivo
falcon
(Spanish) halcón
bookmark