A’o’
[[ʔaʔ.’oʔ]]
pronombre
we (inclusivo)
(Spanish) nosotros (inclusivo)
bookmark
Ab’l
[[ʔaʛ]]
pronombre interrogativo
who
(Spanish) ¿quién?
bookmark
Ab’lalon xjal
[[ʔa.’ɓlalon ʂχal]]
sustantivo
foreigner, strange
(Spanish) extranjero, forastero
bookmark
Ajlaj
[[ʔχ.’laχ]]
sustantivo
a type of oboe
(Spanish) chirimía
bookmark
Aky’ixji’
[[ʔakʲ’iʂ. ’χiʔ]]
adjetivo
even
(Spanish) parejo-
bookmark
Alo’mj
[[ʔa.’loʔmχ]]
sustantivo
deer
(Spanish) ciervo
bookmark
B’an ax
[[ɓan aʂ]]
adverbio
correct
(Spanish) correcto
bookmark
B’an q’ab’
[[ɓan ʛaɓ]]
sustantivo
right
(Spanish) derecho
bookmark
B’o’w tx’ya’n
[[ɓoʔw t͡ʂ’jaʔn]]
sustantivo
puma
(Spanish) puma
bookmark
Ch’inky
[[t͡ʃ’i.’nkʲ]]
número
a little more
(Spanish) otro poco-
bookmark
Chilb’a’
[[t͡ʃil.’ɓaʔ]]
sustantivo
shaker
(Spanish) Cascabel (m)
bookmark
Chimb’il
[[t͡ʃim.’ɓil]]
sustantivo
Marimba sticks
(Spanish) Baqueta
bookmark
Chinab’
[[t͡ʃinaɓ]]
sustantivo
Marimba
(Spanish) Marimba
bookmark
Chinab’
[[t͡ʃinaɓ]]
sustantivo
Music
(Spanish) Música
bookmark
E’en
[[ʔeʔen]]
verbo transitivo
see
(Spanish) ver
bookmark
Itz’lon
[[ʔi.’t͡s’.’lon]]
sustantivo
Wake
(Spanish) Velorio
bookmark
Iwi kye nkye tx’ya’n nkye oqelan
[[ʔiwi kʲe t͡ʂ’.’jaʔn nkʲe oqelan]]
frase
yesterday the dogs were running
(Spanish) ayer los perros estaban corriendo
bookmark
Iwi’
[[ʔwiʔ]]
adverbio de tiempo
yesterday
(Spanish) ayer
bookmark
Junjunx
[[χun.’χunʂ]]
pronombre interrogativo
some
(Spanish) algunos
bookmark
K’alol
[[k’a.’lol]]
verbo transitivo
tie
(Spanish) amarrar
bookmark
K’alun
[k’a.’tun]]
verbo transitivo
spill
(Spanish) derramarse
bookmark
K’oloj
[[k’oloχ]]
adverbio
group -
(Spanish) grupo-
bookmark
K’onin
[[k’o.’nin] ]
adjetivo
scarce
(Spanish) escaso-
bookmark
K’wa’l
[[k’waʔl]]
sustantivo
child
(Spanish) niño
bookmark
Kansal
[[kan.’sal]]
verbo transitivo
hunt
(Spanish) cazar
bookmark
Katol
[[ka.’tol]]
verbo transitivo
scratch
(Spanish) rascar
bookmark
Kayi’
[[kajiʔ]]
verbo transitivo
watch
(Spanish) ver
bookmark
Ky’esan
[[kʲ’e.’saʔn]]
verbo transitivo
burn
(Spanish) quemar
bookmark
Ky’i la’j
[kʲ’ilaʔ]]
número
a lot
(Spanish) mucho, bastante-
bookmark
Kyaq’il
[[kʲaqil]]
sustantivo relacional
all
(Spanish) todos
bookmark
Kye tx’ya’n k’onti’l nkye oqelan
[[kʲe t͡ʂ’.’jaʔn k’on.’tiʔl nkʲe oqe.’lan] ]
frase
the dogs are not running
(Spanish) los perros no corren (estan corriendo)
bookmark
Kyjayleb’en ojtxi’ xjal
[[kʲ.’χaj.’leɓen oχt͡ʂiʔ ʂχal]]
sustantivo
Ruin
(Spanish) Ruina (templos Mayas)
bookmark
Majenayon jay
[[ma.’χena.’jon χaj]]
sustantivo
guest
(Spanish) Huésped
bookmark
Mankunsal
[[man.’kun.’sal]]
verbo transitivo
dig
(Spanish) cavar
bookmark
Muquyon
[[muqujon]]
sustantivo
Grave
(Spanish) Enterramiento, sepultura
bookmark
Nab’amj
[[naɓamχ]]
sustantivo
Blessing
(Spanish) Bendición
bookmark
Nchi’j te tx’ya’n woqelayon
[[nt͡ʃ ’iʔχ te t͡ʂ’.’jaʔn woqelajon]]
frase
tomorrow the dog will run
(Spanish) mañana el perro correrá
bookmark
Ok i’l, q’ojin
[[ʔO.’k iʔl ʛo.’χin] ]
verbo transitivo
fight
(Spanish) luchar / pelear
bookmark
Pawan
[pa.’wan]
verbo transitivo
split
(Spanish) dividir
bookmark
Q’anal te xob’al
[[ʛanal te ʂoɓal] ]
verbo
To cure of fright-related illness
(Spanish) Curar de susto
bookmark
Q’anon
[[ʛa.’non]]
sustantivo
doctor
(Spanish) Médico, doctor
bookmark
Q’ijlal
[[ʛiχ.’lal]]
sustantivo
fair
(Spanish) Feria
bookmark
Q’ijslal
[[ʛiχ.’slal]]
sustantivo
party
(Spanish) Fiesta
bookmark
Q’umal
[[ʛu.’mal]]
verbo transitivo
say
(Spanish) decir
bookmark
Qxjalil
[[q.’ʂχa.’lil]]
sustantivo
indigenous
(Spanish) Indígena
bookmark
Saqb’alam
[[saq.’ɓalam]]
sustantivo
jaguar
(Spanish) jaguar
bookmark
Saqchb’ilan
[[saq.’chɓilan]]
verbo transitivo
To play (iv)
(Spanish) Jugar
bookmark
Sipal
[[si.’pal]]
verbo intransitivo
flow
(Spanish) fluir
bookmark
Siqon
[[si.’qon]]
verbo transitivo
smell
(Spanish) oler
bookmark
Tajaw
[[ta.’χaw]]
sustantivo poseido
owner, master
(Spanish) Dueño
bookmark
Tal itx’
[[tal ʔit͡ʂ’]]
sustantivo
rat
(Spanish) rata
bookmark
Tamoj
[[tamoχ] ]
sustantivo
pair, couple
(Spanish) pareja-
bookmark
Tanim xjal
[[tanim ʂχal]]
sustantivo
Spirit of a dead person
(Spanish) Espíritu del muerto
bookmark
Tb’aq’ twitz xjal
[[tɓaq twitz ʂχal]]
verbo
To give the evil eye
(Spanish) Ojear
bookmark
Te tx’ya’n no’qelan
[[te t͡ʂ’.’jaʔn noqelan]]
frase
the dog runs
(Spanish) el perro corre
bookmark
Toq tuj twi’
[[toq.’ tuχ.’ twiʔ]]
sustantivo
Somersault
(Spanish) Vuelta de gato
bookmark
Txewal, kyab’il
[[t͡ʂewal jaɓil]]
sustantivo
Disease
(Spanish) Peste, enfermedad
bookmark
Txi’n
[[t͡ʂiʔn]]
Adverbio de lugar
there
(Spanish) allá
bookmark
Txil
[[t͡ʂil]]
sustantivo
cricket
(Spanish) grillo
bookmark
Tza’n
[[t͡saʔn]]
Adverbio de lugar
here
(Spanish) aquí
bookmark
Tzan kyaqil
[[t͡san. ’kʲaqil]]
número
total
(Spanish) en total-
bookmark
Uk’an
[[ʔuk’aʔ]]
verbo transitivo
suck
(Spanish) chupar
bookmark
Wa’lchaq
[[wal.’t͡ʃaq]]
verbo intransitivo
stand
(Spanish) estar de pie
bookmark
Wal
[[wal]]
sustantivo siempre poseido
son
(Spanish) hijo (de mujer)
bookmark
waq’unon
[[wa.’ʛunon]]
sustantivo posesivo
Servant, paid laborer
(Spanish) Mozo
bookmark
wit’let
[[wi.’t’let]]
verbo intransitivo
sit
(Spanish) sentarse
bookmark
Witan
[[wi.’tan]]
verbo intransitivo
sleep
(Spanish) dormir
bookmark
Xel qanlet tetz Ajq’ij ti’ tyab’il at.
[[ʂel qan.’let tet͡ʃa ajʛiχ tiʔ tjaɓil at] ]
verbo
To consult witch a diviner
(Spanish) hacer consultas con los ajq’ij (para saber que enfermedad tiene)
bookmark
Xjal tuj kyaq tx’otx’
[[ʂχal tuχ kʲaq t͡ʂ’ot͡ʂ’]]
sustantivo
Person from coast
(Spanish) Costeño, persona originaria de la costa
bookmark
Xky’itik’
[[ʂkʲ’itik’]]
sustantivo
Clown
(Spanish) Payaso
bookmark
Xnenul
[[ʂne.’nul]]
sustantivo
watchman
(Spanish) guardián
bookmark
Xob’lal
[[ʂo.’ɓlal]]
verbo intransitivo
fear (v)
(Spanish) tener miedo (v)
bookmark
Xqetx’
[[ʂχet͡ʂ’]]
adjetivo
twisted
(Spanish) torcido-
bookmark
Xtx’o’
[[ʂ.’t͡ʂ’oʔ]]
sustantivo
frog
(Spanish) sapo
bookmark
Yab’sa’
[[jaʛ.’saʔ]]
verbo intransitivo
be ill
(Spanish) estar enfermo
bookmark
yoq’ol b’aq
[[joʛol ɓaq]]
sustantivo
Bone curer
(Spanish) Huesero
bookmark
Yoq’on
[[jo.’ʛon]]
sustantivo
eagle
(Spanish) águila
bookmark