Ab’l
[[ʔaʛ]]
pronombre interrogativo
who
(Spanish) ¿quién?
bookmark
ak’ixji’
[[ʔak’iʂ.’χiʔ] ]
ajetivo
the same thing
(Spanish) lo mismo-
bookmark
Aq’bi’ aj tzul
[[ʔaʛ.’ɓiʔ aχ t͡sul]]
adverbio de tiempo
next year
(Spanish) el año que viene
bookmark
Ax jun e’l
[[ʔaʂ χun eʔl]]
adverbio de tiempo
long ago
(Spanish) hace mucho tiempo
bookmark
B’an q’ab’
[[ɓan ʛaɓ]]
sustantivo
right
(Spanish) derecho
bookmark
B’et
[[ɓet]]
verbo intransitivo
walk
(Spanish) caminar
bookmark
B’i’ixh
[[ɓiʔʃ ]]
sustantivo inalienable
father’s mother
(Spanish) abuela paterna
bookmark
B’isun
[[ɓi.’sun]]
verbo transitivo
think
(Spanish) pensar
bookmark
B’itza’tz
[[ɓit͡saʔt͡s]]
verbo transitivo
To sing (tv)
(Spanish) Cantarlo
bookmark
B’itzayon
[[ɓit͡sajon]]
sustantivo
singer at religious ceremony
(Spanish) Cantor
bookmark
Cha ale’x
[[t͡ʃa.’aleʔʂ]]
número
complete
(Spanish) completo-
bookmark
Cha’ol
[[t͡ʃaʔol]]
verbo transitivo
listen to
(Spanish) escuchar
bookmark
Chimb’il
[[t͡ʃim.’ɓil]]
sustantivo
Marimba sticks
(Spanish) Baqueta
bookmark
Chimb’on
[[t͡ʃim.’ɓon]]
sustantivo
Musician
(Spanish) Músico
bookmark
Chimb’on chinab’
[[t͡ʃim.’ɓon]]
sustantivo
Marimba players
(Spanish) Marimberos
bookmark
Chinab’
[[t͡ʃinaɓ]]
sustantivo
Marimba
(Spanish) Marimba
bookmark
E’el
[[ʔeʔel]]
verbo transitivo
look at
(Spanish) mirar
bookmark
E’en
[[ʔeʔen]]
verbo transitivo
see
(Spanish) ver
bookmark
Eq’il
[[ʔeʛil]]
verbo transitivo
carry
(Spanish) llevar
bookmark
Iwi’
[[ʔwiʔ]]
adverbio de tiempo
yesterday
(Spanish) ayer
bookmark
Jul xk’op
[[jul ʂk’op]]
sustantivo
Jail
(Spanish) Calabozo, cárcel
bookmark
K’alol
[[k’a.’lol]]
verbo transitivo
tie
(Spanish) amarrar
bookmark
K’onin
[[k’o.’nin] ]
adjetivo
scarce
(Spanish) escaso-
bookmark
Kulin
[[ku.’lin]]
adjetivo
smooth
(Spanish) liso
bookmark
Ky’i la’j
[kʲ’ilaʔ]]
número
a lot
(Spanish) mucho, bastante-
bookmark
Kyaqil
[[kʲaqil]]
número
all, everything
(Spanish) todo-
bookmark
Kye ichan eqe kansan te saqb’alam
[[kʲe ʔit͡ʃan ʔeqeʔ kan.’san te saq.’ɓalam]]
frase
men killed the jaguar
(Spanish) hombres mataron el jaguar
bookmark
Mankunsal
[[man.’kun.’sal]]
verbo transitivo
dig
(Spanish) cavar
bookmark
Meltz’jik
[[mel.’t͡s’χik]]
verbo intransitivo
turn
(Spanish) voltear / dar la vuelta
bookmark
Mey
[[mey]]
adjetivo
half
(Spanish) la mitad, medio-
bookmark
Nab’amaj
[[naɓamaχ]]
adjetivo
Blessed
(Spanish) Bendito (de haber recibido la bendición)
bookmark
Nchi’j te tx’ya’n woqelayon
[[nt͡ʃ ’iʔχ te t͡ʂ’.’jaʔn woqelajon]]
frase
tomorrow the dog will run
(Spanish) mañana el perro correrá
bookmark
Nik’on
[[ni.’k’on]]
verbo transitivo
lie
(Spanish) mentir
bookmark
Nk’ajol
[[nk’a.’jol]]
sustantivo
son
(Spanish) hijo (de hombre)
bookmark
Nlay alon
[[nlaj ʔa.’lon] ]
adverbio de negación
not
(Spanish) no (futuro)
bookmark
Nq’ojin
[[n.’ʛoχin]]
verbo intransitivo
be angry
(Spanish) estar enojado
bookmark
Nqet twitz
[[nqet twit͡s]]
verbo
To sing a lullaby, to lull a baby to sleep
(Spanish) Arrullarlo
bookmark
Pakb’al
[[pak.’ʛal]]
verbo transitivo
tell story
(Spanish) contar (una historia)
bookmark
Patz’an
[[pa.’t͡s’an]]
sustantivo
reed
(Spanish) caña
bookmark
Pelq’u’
[[pel.’ʛuʔ]]
verbo transitivo
push
(Spanish) empujar
bookmark
Pujpun
[[puj.’pun]]
verbo intransitivo
fly (v.)
(Spanish) volar (v.)
bookmark
Putu’l
[[pu.’tulʔ]]
sustantivo
butterfly
(Spanish) mariposa
bookmark
Saqb’aqon
listenloadingplaying
[saq.ɓa.’qon]
sustantivo generalmente no poseido
hail
(Spanish) granizo (de hielo)
Speaker: Calixto Simon Perez
bookmark
Sb’u’k
[[sɓuʔk]]
sustantivo
North American person
(Spanish) gringo
bookmark
Se’w
[[seʔw]]
adjetivo
round
(Spanish) redondo / circular
bookmark
Sipal
[[si.’pal]]
verbo intransitivo
flow
(Spanish) fluir
bookmark
Tajaw
[[ta.’χaw]]
sustantivo poseido
owner, master
(Spanish) Dueño
bookmark
Tat
[[tat]]
sustantivo inalienable
father
(Spanish) padre
bookmark
Tetz k’onti’l xik xhchi’
[[tet͡s k’on.’tiʔl ʂik ʃt͡ʃ iʔ]]
frase
he did not eat fish
(Spanish) él no comió pescado
bookmark
Ti’lti’
[[k’ontiʔl tiʔ]]
adjetivo
nothing
(Spanish) nada-
bookmark
Tinch eq’il kyiy
[[tint͡ʃ eʛil kʲij ]
sustantivo
kingfisher
(Spanish) martín pescador
bookmark
Tjay anim
[[tχaj anim]]
sustantivo
Grave
(Spanish) panteón, tumba, nicho
bookmark
Tlanul xhchijel
[[tlanul ʃt͡ʃiχel]]
sustantivo
body hair
(Spanish) pelo de cuerpo
bookmark
Tolj
[[tolχ]]
verbo intransitivo
fall
(Spanish) caer
bookmark
Toyb’etz
[[toj.’ɓet͡s]]
sustantivo
Offering
(Spanish) Ofrenda
bookmark
Twi
[[twi]]
sustantivo pos
female
(Spanish) hembra
bookmark
Twi’ tx’yan
[[twiʔ t͡ʂ’.’jaʔn]]
sustantivo
bitch
(Spanish) perra
bookmark
Tx’a’omj
[[t͡ʂ’aʔomχ]]
sustantivo
Bribe
(Spanish) Mordida (soborno)
bookmark
Tx’a’on
[[t͡ʂ’aʔon]]
verbo transitivo
bite
(Spanish) morder
bookmark
Txatun
[[t͡ʂa.’tun]]
verbo transitivo
pour out
(Spanish) derramar algo
bookmark
Txi’n
[[t͡ʂiʔn]]
Adverbio de lugar
there
(Spanish) allá
bookmark
Txoko’ tanim
[[t͡ʂokoʔ tanim]]
verbo
Call the spirit
(Spanish) Llamar al espíritu
bookmark
Tz’il
[[t͡s’il]]
adjetivo
dirty
(Spanish) sucio
bookmark
waq’unon
[[wa.’ʛunon]]
sustantivo posesivo
Servant, paid laborer
(Spanish) Mozo
bookmark
Winaq jun
[[winaq χun]]
número
twenty-one
(Spanish) veintiúno
bookmark
Xhqinialq
[[ʃ.’qini.’alq]]
sustantivo
goose
(Spanish) ganso, oca
bookmark
Xjal tuj kyaq tx’otx’
[[ʂχal tuχ kʲaq t͡ʂ’ot͡ʂ’]]
sustantivo
Person from coast
(Spanish) Costeño, persona originaria de la costa
bookmark
Xkulkuwitx’
[[ʂkul.’kuwit͡ʂ’]]
sustantivo
witch
(Spanish) Lechuza (bruja)
bookmark
Xnenul
[[ʂne.’nul]]
sustantivo
watchman
(Spanish) guardián
bookmark
Xu’x
[[ʂuʔʂ]]
sustantivo
flute
(Spanish) pito
bookmark
Xujel
[[ʂu.’χel]]
sustantivo inalienable
wife
(Spanish) esposa
bookmark
Xupin
[[ʂu.’pin]]
verbo transitivo
blow
(Spanish) soplar
bookmark
Xuyun
[[ʂu.’jun]]
verbo transitivo
stab
(Spanish) apuñalar
bookmark
Yab’sa’
[[jaʛ.’saʔ]]
verbo intransitivo
be ill
(Spanish) estar enfermo
bookmark
yoq’ol b’aq
[[joʛol ɓaq]]
sustantivo
Bone curer
(Spanish) Huesero
bookmark