Aja’n
[[ʔaʔχaʔn]]
demostrativo
this
(Spanish) esto / esta
bookmark
Ajna’l
[[ʔaχ.’naʔl]]
adverbio de tiempo
today
(Spanish) hoy
bookmark
Ajni’n
[[ʔaχ.’niʔn]]
demostrativo
that
(Spanish) aquél / aquella
bookmark
Ala’mj
[[ʔalaʔmχ]]
verbo intransitivo
give birth
(Spanish) dar a luz
bookmark
Alo’mj
[[ʔa.’loʔmχ]]
sustantivo
deer
(Spanish) ciervo
bookmark
B’et
[[ɓet]]
verbo intransitivo
walk
(Spanish) caminar
bookmark
Ch’in
[[t͡ʃ’in]]
adverbio de cantidad
few
(Spanish) pocos
bookmark
Chimb’il
[[t͡ʃim.’ɓil]]
sustantivo
Marimba sticks
(Spanish) Baqueta
bookmark
Chimb’on
[[t͡ʃim.’ɓon]]
sustantivo
Musician
(Spanish) Músico
bookmark
Chlijun
[[t͡ʃliχun]]
sustantivo
rattle
(Spanish) Sonaja, chinchín
bookmark
Chman
[[t͡ʃ.’man]]
sustantivo inalienable
father’s father
(Spanish) abuelo paterno
bookmark
E’en
[[ʔeʔen]]
verbo transitivo
see
(Spanish) ver
bookmark
Eq’il
[[ʔeʛil]]
verbo transitivo
carry
(Spanish) llevar
bookmark
Ichmil
[[it͡ʃ.’mil]]
sustantivo inalienable
husband
(Spanish) esposo
bookmark
Itx’
[[ʔit͡ʂ’]]
sustantivo
mouse
(Spanish) ratón
bookmark
Itzikj
[[ʔit͡sikχ]]
sustantivo inalienable
elder brother
(Spanish) hermano mayor
bookmark
Iwi kye tx’ya’n k’onti’l nkye oqelan
[[ʔiwi kʲe t͡ʂ’.’jaʔn k’ontiʔl nkʲe oqelan] ]
̃frase
yesterday the dogs were not running
(Spanish) ayer los perros no estaban corriendo
bookmark
Iwi’
[[ʔwiʔ]]
adverbio de tiempo
yesterday
(Spanish) ayer
bookmark
Ja’
[[χaʔ]]
Adverbio de lugar
where
(Spanish) donde
bookmark
Janik’b’a’
[[χa.’nik’ʛaʔ]]
adverbio de tiempo
when
(Spanish) cuando
bookmark
Jay xnaq’tzb’il
[[χaj ʂ.’naʛ.’t͡s’ɓil]]
sustantivo
School
(Spanish) Escuela
bookmark
K’onti’l te’
[[k’on.’tiʔl teʔ]]
frase
dull
(Spanish) sin filo
bookmark
K’wa’l
[[k’waʔl]]
sustantivo
boy
(Spanish) niño
bookmark
Kab’e’ Winaq beljuj
[[kaɓeʔ winaq ɓelχuχ]]
número
fifty
(Spanish) cincuenta
bookmark
Kawlayon q’ij
[[kaw.’lijon ʛiχ]]
sustantivo
Religious society
(Spanish) Cofradía
bookmark
Kayi’
[[kajiʔ]]
verbo transitivo
watch
(Spanish) ver
bookmark
Kulin
[[ku.’lin]]
adjetivo
smooth
(Spanish) liso
bookmark
Ky’ila’j
[[[kʲ’i.’laʔχ] ]
número
several
(Spanish) varios-
bookmark
Kyan aj itzij twitz nan
[[kʲan aχ tit͡s’inχ twit͡s nan]]
sustantivo inalienable
mother’s elder brother
(Spanish) tio (el hermano mayor de su madre)
bookmark
Kyan aj titzik tat
[[kʲan aχ tit͡sik tat]]
sustantivo inalienable
father’s elder brother
(Spanish) tio (el hermano mayor de su padre)
bookmark
Kyaq’il
[[kʲaqil]]
sustantivo relacional
all
(Spanish) todos
bookmark
Kyaqil txe’ ka’j
[[kʲaqil. ’t͡ʂeʔ. ’kaʔχ] ]
sustantivo
everyone
(Spanish) todo el mundo
bookmark
Meltz’jik
[[mel.’t͡s’χik]]
verbo intransitivo
turn
(Spanish) voltear / dar la vuelta
bookmark
Muquyon
[[muqujon]]
sustantivo
Grave
(Spanish) Enterramiento, sepultura
bookmark
Na’omj
[[naʔomχ]]
verbo
To worship
(Spanish) Adorar
bookmark
Nlay alon
[[nlaj ʔa.’lon] ]
adverbio de negación
not
(Spanish) no (futuro)
bookmark
Nya’tx tb’anil
[[niʔaʔt͡ʂ]]
adjetivo
bad
(Spanish) malo
bookmark
Ok i’l, q’ojin
[[ʔO.’k iʔl ʛo.’χin] ]
verbo transitivo
fight
(Spanish) luchar / pelear
bookmark
Pujpun
[[puj.’pun]]
verbo intransitivo
fly (v.)
(Spanish) volar (v.)
bookmark
Q’anal te xob’al
[[ʛanal te ʂoɓal] ]
verbo
To cure of fright-related illness
(Spanish) Curar de susto
bookmark
Q’anon
[[ʛa.’non]]
sustantivo
doctor
(Spanish) Médico, doctor
bookmark
Q’aynaq
[[ʛaj.’naq]]
adjetivo
rotten
(Spanish) podrido
bookmark
Q’ij
[ʛiχ]
sustantivo
day
(Spanish) día
Speaker: Calixto Simon Perez
bookmark
Q’ijslal
[[ʛiχ.’slal]]
sustantivo
party
(Spanish) Fiesta
bookmark
qchman
[[qt͡ʃ.’man]]
sustantivo inalienable
mother’s father
(Spanish) abuelo materno
bookmark
Qib’ol
[[qi.’ɓol]]
verbo transitivo
rub
(Spanish) frotar
bookmark
Sanik
[[sa.’nik]]
sustantivo
ant
(Spanish) hormiga
bookmark
Siqon
[[si.’qon]]
verbo transitivo
smell
(Spanish) oler
bookmark
Smujin
[[smu.’χin]]
sustantivo
obscurity
(Spanish) obscuridad, oscuridad
bookmark
Swal
[[s.’wal]]
verbo transitivo
give
(Spanish) dar
bookmark
Tajaw
[[ta.’χaw]]
sustantivo poseido
owner, master
(Spanish) Dueño
bookmark
Tajsik anim
[[taχ.’sik anim]]
sustantivo
Cemetery
(Spanish) Cementerio, camposanto
bookmark
Tamoj
[[tamoχ] ]
sustantivo
pair, couple
(Spanish) pareja-
bookmark
Tb’anil
[[tɓa.’nil] ]
adjetivo
pretty
(Spanish) bonito-
bookmark
Tetz xik xhchi’ kyiy
[[tet͡s ʂik ʃt͡ʃ iʔ kʲij]]
frase
he ate fish
(Spanish) él comió pescado
bookmark
Ti’lti’
[[k’ontiʔl tiʔ]]
adjetivo
nothing
(Spanish) nada-
bookmark
Tmankb’il
[[tman.’kɓil] ]
adverbio
last
(Spanish) último-
bookmark
Tolj
[[tolχ]]
verbo intransitivo
fall
(Spanish) caer
bookmark
Tumtum
[[tum.’tum]]
sustantivo
drum
(Spanish) Tambor (m)
bookmark
Tx’ajon
[[[t͡ʂ’a.’χol]]
verbo transitivo
wash
(Spanish) lavar
bookmark
Txoko’ tanim
[[t͡ʂokoʔ tanim]]
verbo
Call the spirit
(Spanish) Llamar al espíritu
bookmark
Tyab’il ka’j
[[tj.’ɓil kaʔχ]]
frase
bad weather sky
(Spanish) cielo de mal tiempo
bookmark
Tza’n
[[t͡saʔn]]
Adverbio de lugar
here
(Spanish) aquí
bookmark
Tzan kyaqil
[[t͡san. ’kʲaqil]]
número
total
(Spanish) en total-
bookmark
Tze’ mich noken tzan kye Aj q’ij oqxik kyqani’
[[t͡seʔ mit͡ʃ]]
sustantivo
Red beans used by shamans
(Spanish) Palo pito que usan los guias espirituales para hacer consultas
bookmark
Tze’en
[[t͡seʔen]]
verbo intransitivo
laugh
(Spanish) reírse
bookmark
Wa’lchaq
[[wal.’t͡ʃaq]]
verbo intransitivo
stand
(Spanish) estar de pie
bookmark
Xel qanlet tetz Ajq’ij ti’ tyab’il at.
[[ʂel qan.’let tet͡ʃa ajʛiχ tiʔ tjaɓil at] ]
verbo
To consult witch a diviner
(Spanish) hacer consultas con los ajq’ij (para saber que enfermedad tiene)
bookmark
Xjalil
[[ʂ.’χalil]]
sustantivo
neighbor
(Spanish) vecino
bookmark
Xky’itik’
[[ʂkʲ’itik’]]
sustantivo
Clown
(Spanish) Payaso
bookmark
Xnaq’tzon
[[ʂnaʛ.’t͡son]]
sustantivo
teacher
(Spanish) maestro
bookmark
Xo’ol
[[ʂoʔo]]
verbo transitivo
pull
(Spanish) tirar
bookmark
Xob’al
[[ʂoɓal]]
sustantivo
Fright, illness
(Spanish) Susto
bookmark
Xpo’tz
[[ʂpoʔt͡s]]
sustantivo
Ball
(Spanish) Pelota, bola
bookmark
Xtxawuk’ tkyesb’il pom
[[ʂt͡ʂa.’wuk’ tkʲ’esʛil pom]]
sustantivo
Incense burner
(Spanish) incensario (recipiente para quemar incienso)
bookmark
Xujel
[[ʂu.’χel]]
sustantivo inalienable
wife
(Spanish) esposa
bookmark
Xumil
[[ʂumil]]
verbo transitivo
throw
(Spanish) lanzar
bookmark
Ya’ aj titz’in nan
[[jaʔ aχ tit͡s’in nan]]
sustantivo inalienable
mother’s younger sister
(Spanish) tia (la hermana menor de su madre)
bookmark
Ya’ aj tb’ayon twitz nan
[[jaʔ aχ tɓa.’jon twit͡s nan]]
sustantivo inalienable
mothers’ elder sister
(Spanish) tia (la hermana mayor de su madre)
bookmark
Yab’sa’
[[jaʛ.’saʔ]]
verbo intransitivo
be ill
(Spanish) estar enfermo
bookmark