Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’At’ééd t’áá ’áhánídi ’ółta’ ’éí biniinaa doo hah dah nídiidáah da.

girl just far-at school TOP 3-cause NEG quickly up start-3-go.I NEG

’Azhą́chíil ndi dibé ch’ínínil.

even 3-snow.I but sheep 3-1-release.P

’Eii łééchą̨ą’í t’áá ’áko taah yilwo’.

that dog immediately water.into 3-run.U
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

'Ólta’góó dayínóhkááh.

school-toward pl-2dpl-go.pl.I

Bee nahaldzoohí yah ’adíítį́į́ł. Da’ yah 'ííńtą́?

broom in 3-2-bring.F.SSO Q in 3.2.bring.P.SSO

bik’ídadeediz

pl-3DO-1dpl-wrap.it.around.it.P

bik’ídazhdidoodis

pl-3DO-4dpl-wrap.it.around.it.F

bik’ídisoodiz

3DO-2dpl-wrap.it.around.it.P

bik’ízhdídis

3DO-4-wrap.it.around.it.I

Ch’ééh déyáago hooghangóó nááshdááł.

in.vain 1-go.sg.P-GO home-to 1-return.Prog

Ch’óóshdą́ą́dą́ą́’ Diné Bizaad naalkaah doo sh bééhózin da. K’ad éí t’áá shxǫǫd sh báá hózin.

formerly Navajo language research NEG 1-with 3-of ho-know.CI NEG | now TOP luckily 1-with 3-about-ho-know.CI

Da’ dichinísh nínízin?

Q hunger-Q 2-feel.NI

dadiilyį́į́’

pl-3DO-1dpl-melt.it.P

daoohgish

pl-3DO-2dpl-make.one.cut.in.it.I

deiitł’ó

pl-3DO-1dpl-weave.it.I

deitł’ó

pl-3DO-3dpl-weave.it.I

Dooládóʼ Diné Bizaad nanitł’ah da lá.

certainly Navajo language 3-difficult.CI as.such discover

dínółkaad

3DO-2dpl-start.to.herd.them.(animals).I

Ha’át’íí baa ’áłah ’aleeh jiní?

what 3-for meeting 4-say.NI

Ha’át’íísh biniinaa nanichxǫ’?

what-Q 3-because 2-pout.CI

hadeiłgéésh

pl-3DO-3dpl-cut.it.out.I

hadeneeshchaad

pl-3DO-3dpl-card.it.(as.in.wool).P

hadoołbįįd

3DO-2dpl-fill.something.up.with.it.P

Hodíina’go bááh dootł’izhí deeshį́į́ł dóó ’ahwéé b ła’ deeshdlį́į́ł.

after.a.while-GO bread blue 3-1-eat.F and coffee 3-with some 3-1-drink.F

Hodíínáá’ágo bááh dootł’izhí ła’ deeshį́į́ł.

after.a.while-GO bread blue some 1-eat.F

háíníłgizh

3DO-2-cut.it.out.P

jidooyį́į́ł

3DO-4-eat.it.F

joodlą́ą́’

3DO-4-drink.it.P

Kin góne’ siié jiní.

house in 1dpl-sit.I DISC 4-say.I

Mósí ch’óółt’e’ lágo.

cat out-3-2-carry.O LÁGO

Na’nízhoozhídi yíníyáago t’áá ła’ bił ’ahóókááh lágo.

Gallup-at 2-go.P-GO see.to.it some 3-with 3pl-meet.O NEG

nidajilé

pl-3DO-4dpl-carry.a.ropelike.thing.around.I

nidazhdooleeł

pl-3DO-4dpl-carry.a.ropelike.thing.around.F

Nihimásání ha’át’íí lá yinízin?

1dpl-grandmother what LÁ 3-3-want.NI

Nimá yázhí bighangóó díílwoł dóó ’áájí ’awéé’ baa ’áhólyą́dooleeł.

2-auntie 3-house-toward 2-run.F and there-at baby 3-to 2-care.CI FUT

Nizhónígo ha’íí’ą́ yę́ędą́ą́’ sxíiłgo da’ségis.

beautiful sunrise past quickly pl-3-1-wash.P

Níwe, tʼáádoo ʼałkʼésdisí niyą́ní.

stop NEG candy 3-2-eat.DI.NEG

Ńdíshchíí’ yáázhí bąąh hasis’na’go shił yaa ’ádzaa.

pine.tree little 3-on 1-climb.P-GO 1-with down 3-act.P

Shą́ą́’ ’ałk’idą́ą́’ baa hwiinít’į́į ni’.

remember long.ago 3-for 3-discuss.I recall

Shicheii haastihgo łáháda ninálnish.

1-grandfather 3-become.old.P-GO seldom 3-work.R

T’óó k’asdidą́ą́ dóola bizgoh.

merely nearly-past bull 3-3-gore.P

T’óó la’ ajiłhosh.

contrary.to.appearances 4-sleep.NI

Tó tsíídkáá’ dididííkááł.

water charcoal-on start-3-2-put.OC.F

Tsinaabąąs bee nida’abąąsgo shi’dizhchį́.

wagon 3-with pl-3-drive.I-GO 1-pass-born.P

woohgish

3DO-2dpl-make.one.cut.in.it.I

wooshjį́į́h

Optative Mode: 1-become.black.O

yiilzhóó’

3DO-1dpl-brush/comb.it.P

yik’íididis

3DO-3-wrap.it.around.it.I

Ła’ nídeezid yę́ędą́ą́’ ’áajigo niséyá.

one month past that-way-GO 1.go.P

Łáháda ’ach’íí’ náshdį́į́h.

now.and.then rolled.intestine 1-eat.R