Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Adeesdíilgo dibé sits’ą́ą́’ dah diijéé’.

3-thunder.P-GO sheep 1-away.from start-3-run.Pl.P

’Akóyaa ’adah, t’áá baa ’áhólchįįh.

there-down down, just 3-to 2-aware.NI

’Azhą́ deesk’aaz ndi t’áá ’ákwíí jį́ na’nishkaad.

even. though 3-cold.SPN but just every day 1-herd CI

’Azhą́ hasistih ndi ’ayóo ’eesh’į́.

even.though 1-be.old.P even.though very 3-1-see.Prog

’Ałk’idą́ą́’ Naayéé’ Neizghání ha’a’aahjigo ’atsiniltł’ish bił dah yizdéél jiní.

long.ago Monster Slayer east-to lightning 3-with up 3-move.SFO.P 4-say

Ííshją́ą́ shį́į́ díí ’atoo’ béésh bii’ kǫ’í bikáá’ dah séką́.

certainly perhaps this stew stove 3-on up 3-1-put.OC.P

-ba’

-í + -jígo

-nánii

bik’ídadohdis

pl-3DO-2dpl-wrap.it.around.it.I

Chidí kǫ́ǫ́ ndaajeehígíí t’áá ’ániidígo dahodeezlįįd.

car here 3-run.pl.I-COMP just recently pl-3-become.P

Chidí sits’ą́ą́’ hashtł’ish yiih yilwodgo t’áá ch’į́į́góó ch’ééh ’ííł’įįd.

car 1-from mud 3-into 3-go.P-GO failure in.vain 1-act.P

Da’ chidíísh bee hólǫ́ doodaii’ ni daats’í chidí nee hólǫ́?

Q car-Q 3-with 4-exist.NI or 2 maybe car 2-with 4-exist.NI

Damóo yę́ędą́ą́’ dziłghą́ą́’dę́ę́’ shádí dóó ba’áłchíní bił ’adaashkai.

sunday past-time mountain top.of-from 1-elder.sister and 3-children 3-with downward-1-go.Pl.P

dazhdiłhį́į́h

pl-3DO-4dpl-melt.it.I

Dííshą’ látsíní háádę́ę́’ naa ninídee’?

this-Q bracelet where-from 2-to 3-arrive.PlO.P

dołhį́į́h

3DO-2dpl-melt.it.I

Ha’át’éegoshą’ ’ayóo náníldzid?

why-Q very 2-fear.I

Ha’át’íí baa ’áłah ’aleeh jiní?

what 3-for meeting 4-say.NI

haa níldííl

’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

haa níłnééz

’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

haa níłtsááz

’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

haa’í

Haa’íshą’ neezgai?

where-Q 3-hurt.N

hadadíníilchał

pl-3DO-1dpl-card.it.(as.in.wool).F

hadajishgizh

pl-3DO-4dpl-cut.it.out.P

hadazhniłchaad

pl-3DO-4dpl-card.it.(as.in.wool).I

hadeiilgizh

pl-3DO-1dpl-cut.it.out.P

hadeishgizh

pl-3DO-3dpl-cut.it.out.P

hadeneeshchaad

pl-3DO-3dpl-card.it.(as.in.wool).P

háálá

because

Hooghan bikáá’ dah si’áánígíí biyah danii’áago ’ádíílį́į́ł ’áko hooghan doo ałhiinídoołdas da.

hogan 3-on up 3-sit.SPN-ÍGÍÍ 3-under pl-3-extend.NP-GO 3-2-make.F so hogan NEG RECIP-3-collapse.F NEG

Jake ’ólta’ b bóhoneedzą́.

Jake education 3-with 3-possible.NI

Mary ha’át’íí nayiisnii’?

Mary what 3-3-buy.P

Naaki nááhaigo shich’é’é náá’íídeeshtah, ní.

Two year.GO 1-daughter again.school.F said.

neiilyé

3DO-1dpl-carry.a.ropelike.thing.around.I

neiskáá’

3DO-3-investigate.it.P

nideizlá

pl-3DO-3dpl-carry.a.ropelike.thing.around.P

nitł’ó

3DO-2-weave.it.I

nizhdooleeł

3DO-4-carry.a.ropelike.thing.around.F

Nizhé’ésh ha’át’íí nayiisnii’?

2-father-Q what 3-3-buy.P

Shą́ą́’ ’ałk’idą́ą́’ baa hwiinít’į́į ni’.

remember long.ago 3-for 3-discuss.I recall

Shilį́į́’ tł’aaká’ii dóó shilį́į́’ biyéél bił tsodizin ’íishłaa.

1-appaloosa and 1-horse 3-saddle 3-with prayer 3-1-make.P

Shiníbaal doo tó biníkáogeeh le’ ’át’éégóó ’íishłaa.

1-tent NEG water 3-through-3-flow.O proof.against-NEG 3-1-make.P

Shínaaí shich’ą́ą́h naaghá.

1-older.brother 1-protect 3-go.CI

yiidą́

3DO-1dpl-eat.it.I

yiilzhóó’

3DO-1dpl-brush/comb.it.P

yiilzhóóh

3DO-1dpl-brush/comb.it.I

yínídlą́ą́’

3DO-2-drink.it.P

yíníyą́ą́’

3DO-2-eat.it.P