Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Abe’ yistiní hazhóó’ógo ni’ ninishtłeeh ńt’éé’ nááłhęęsh.

ice.cream carefully stop 3-1-stop.carry.I past 3-fall.P

’Adą́ą́dą́ą́’ ch’iyáán ’áshłaago dajííyą́ą́’.

yesterday food 1-make.P-GO pl-4-eat.P

’Ałk’idą́ą́’ tóniteel bąąhgóó tádííyáhę́ę bénááshnii’.

long.ago ocean 3-beside-along around-1-past 3-1-remember.P

’áko shį́į́ ’índa

CONJ

-aa

-dę́ę́’

-dóó

-ta’

-ts’ąą

Béeso bá hooghandi béeso ch’ééh ’adííníshkeed.

money 3-for house-at money in.vain 1-ask.I

Ch’ééh jiyáání hooghangóó dah dii’ą́ągo shee nahóółtą́.

watermelon home-toward up 3-1-move.SRO.P 1-with area-rain.P

Ch’óóshdą́ą́dą́ą́’ Na’nízhoozhídi kééhasht’į́ ńt’éé’.

formerly Gallup-at 1-live.I past

Chidí daats’í bee hólǫ́ ’éí doodaii’ niísh chidí nee hólǫ́?

car maybe 3-with 4-exist.N TOP or 2-Q car 2-with 4-exist.NI

Chizh ła’ ’ahidíłkaał ’áko ’índa nich’į’ n’deeshłééł.

firewood some 2-chop CONJ 2-to 1-pay.F

Daané’é baa na’aldeehdi ’at’ééd jooł yídzoołtał.

game 3-to 3-happen.CI-at girl ball 3-3-kick.Prog

dayííłhį́į́’

pl-3DO-3dpl-melt.it.(snow).P

deidíníłkaad

pl-3DO-3dpl-start.to.herd.them.(animals).I

Dibé dził binániidi da’ałchozh.

sheep mountain 3-slope-at Pl-3-graze.CI

didadidiiljah

pl-3DO-1dpl-start.fire.F

didínóołkał

3DO-2dpl-start.to.herd.them.(animals).F

didííłjéé’

3DO-1-start.fire.P

Dlǫ́ǫ́’ ’a’ą́ą́dę́ę́’ hanoolne’ dóó naneesne’.

prairie.dog hole-from stick.head.up.out.P and 3-look.around.P

Dooládó’ shį́į́ ’adą́ą́dą́ą́’ shich’ohoos’ni’ da kintah góyaa yishááł ńt’éé’ béeso naadiinígíí ńdiiłtsooz.

wow probably yesterday 1-lucky.P town areal down 1-go.I Past money twenty-NOM 3-sit.FFO.P

Doondó’ ’ółta’ da.

NEG 3-go.school.NI NEG

Dooshą’ kót’éego áníléeh da lá.

ensure like.this 2-do.I DISC

Ha’át’éegosh náníldzid?

why-Q 2-fear.I

haa yídéetą́ą́’

’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

haashgéésh

3DO-1-cut.it.out.I

hadéélbįįd

3DO-1dpl-fill.something.up.with.it.P

háá-P.ENCLITIC

Háíshą’ tsinaa’eeł ’áyiilaa lá?

who-Q boat 3-3-make.P DISC

Háíshą’ tsinaa’eeł ’áyiilaa?

who-Q boat 3-3-make.P

jididoołhįh

3DO-4-melt.it.F

jishóóh

3DO-4-brush/comb.it.I

jííłhį́į́’

3DO-4-melt.it.(snow).P

K’ad shicheii bíká ’iishyeed.

now 1-grandfather 3-for 1-run.I

Mary ha’át’íísh nayiisnii’?

Mary what-Q 3-to.buy.I

Na’nízhoozhídę́ę́’ shíká b ’oolwoł.

Gallup-from 1-for 3-with 3-drive.I

nanilé

3DO-2-carry.a.ropelike.thing.around.I

Nichidísh háadi nííníłbą́ą́z?

2-car-Q where-at 3-2-park.P

nideeshłeeł

3DO-1-carry.a.ropelike.thing.around.F

Nizhónígo ha’íí’ą́ yę́ędą́ą́’ sxíiłgo da’ségis.

beautiful sunrise past quickly pl-3-1-wash.P

Sháahsita’gi yihę́ęsgo tsin-ts’ósí bee yích’id.

1-point.between.shoulder.blades 3-itch.I-GO stick 3-with 3-1-scratch.P

Shighan bíighahgi yas biyi’dę́ę́’ tsé hahíí’ą́.

3-house 3-inside of snow 3-inside-from rock 3-stick.out.NP

Shizhé’é bichíditsoh yaa naashnish

1-father 3-truck-large on.it 3-3-worked.P 1-father 3-truck-large on.it 3-3-worked

Shizhé’é bitsą́ądi haashį́į́ yidzaago tł’óó’góó yik’ee naalyiish.

1-father 3-stomach-at something 3-happen.P-GO outside-toward 3-on.account.of 2-bend/stoop.CI

T’áadoo hooyání łį́į́’ shidáagi ch’éltáál.

suddenly horse 1-front-at 3-bolt.P

yiishjį́į́ł

Progressive Mode: 1-become.black.Prog

yik’íididoodis

3DO-3-wrap.it.around.it.F

Yiską́ągo nighanaad késhdę́ę́’į́">di naadeeshááł.

tomorrow 2-home-at 2-to-1-go.F