Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries
’Ach’íí’ ła’ deeshį́į́ł.
rolled.intestine some 1-eat.F’Adą́ą́dą́ą́’ shá bíighah kintahdi tádísháahgo shee ’i’íí’ą́.
yesterday sun proportionate town-at 1-go.about.Prog-GO 1-on 3-sun.went.down.P’Ahbínídą́ą́’ t’áadoo ’ííyą́ą́’góó biniinaa wónáásdóó dichin shi’niiłhį́.
morning-past NEG 1-eat.P-NEG.GO because soon hunger 1-3-kill.P
’íísíníłts’ą́ą́’
bee ’ééhóziní
- ’ahbínídą́ą́’ this morningfind in Navajo Adverb Lexicon
- t’áadoo notfind in Navajo Adverb Lexicon
- Perfective (P) (yi, ni, si, yi-∅)find in Navajo Verb Modes
- ’ashą́ eatfind in Navajo Verb Modes
- -niinaa because of, on account offind in Navajo Postposition Lexicon
- wónáásdóó soon, finallyfind in Navajo Adverb Lexicon
- Perfective (P) (yi, ni, si, yi-∅)find in Navajo Verb Modes
- sisxé killfind in Navajo Verb Modes
’Anishkeed, t’áá ká nóólk’oł.
2-3-photograph.I neg 2-blink.O’Atsiniltł’ish dóó tó dayókeedígíí baa ’áłah ’aleeh lá.
electricity and water pl-3-request.I-NOM 3-for meeting DISC'Aghaa’ daołgááh.
wool pl-3-2dpl-make.white.I'Ólta’góó dayínóhkááh.
school-toward pl-2dpl-go.pl.IAshkii tł'óodi naashné ni. Nit'éé' bimá aní k'adee' 'aadéé' chiíłtsxóoí yilwoł.
boy outside-at 1-play.IP 3-say. past 3-mother 3-say.IP now there-from vehicle-yellow-NMZ 3-moving.fast.Fbik’ídadidiidis
pl-3DO-1dpl-wrap.it.around.it.FBįįh bił da’doołdǫǫh.
deer 3-with pl-2dpl-shoot.Idadoołhį́į́’
pl-3DO-2dpl-melt.it.Pdayííshóó’
pl-3DO-3dpl-brush/comb.it.Pdeiyą́
pl-3DO-3dpl-eat.it.IDibé yah ánádanołkaad!
sheep inside semelit-pl-2pl-gather.RDichin nínízin ya’?
hungry 2-want.NI QDichinísh doodaii’ dibáá’ísh dzinízin?
hunger-Q or thirst-Q 3-4-want.NIdideidííłjéé’
pl-3DO-3dpl-start.fire.Pdidínóołkał
3DO-2dpl-start.to.herd.them.(animals).FDiné nishłį́į ndi Bilaagana bizaad t’éí bee yáshti’.
Navajo 1-be.NI but English language only 3-with 1-speak.Idizhdiłjeeh
3DO-4-start.fire.Ihadaniilchaad
pl-3DO-1dpl-card.it.(as.in.wool).Ihadanołchaad
pl-3DO-2dpl-card.it.(as.in.wool).Ihadeiniłchaad
pl-3DO-3dpl-card.it.(as.in.wool).IHáí shą’ ’ałhosh?
who Q 3-sleep.IJáanísh naalnish?
John-Q 3-work.Ijidiłhį́į́h
3DO-4-melt.it.Ijidooyį́į́ł
3DO-4-eat.it.FK’os hazlį́į́’ lá t’áá shǫǫ nahodoołtį́į́ł.
cloud 3-become.P EMP just good 3-rain.FKintah góyaa yishááł ńt’éé’ béeso ńdiiłtsooz
areal-down 1-go.Prog past money 3-1-pick.FFO.PMary ha’át’íí yinízin?
Mary what 3-3-want.NInanilé
3DO-2-carry.a.ropelike.thing.around.INichxǫ' doo ájít’į́į da.
stop NEG 4-act.thus.I NEGNíká ’adeeshwoł biniiyé níyá.
2-for 1-run.F 3-purpose.of 1-came.P
’íísíníłts’ą́ą́’
bee ’ééhóziní
- -ká after, forfind in Navajo Postposition Lexicon
- Future (F)find in Navajo Verb Modes
- yishwoł run alongfind in Navajo Verb Modes
- -niiyé for the purpose of, tofind in Navajo Postposition Lexicon
- Perfective (P) (yi, ni, si, yi-∅)find in Navajo Verb Modes
- nishááh come, arrivefind in Navajo Verb Modes
Níléidi t’áá bahat’aadí shábitł’óól noolzhee’.
There-at just clear-NOM sun.3.rays 3-rays.INíléí dá’ák’ehdi ła’ joogááł.
there cornfield-at some 4-walk.ProgShá bíighah na’ashkǫ́ǫ́’.
sun proportionate 1-swim.CIShą́ą́’ ’ałk’idą́ą́’ baa hwiinít’į́į ni’.
remember long.ago 3-for 3-discuss.I recallShich’é’é bi’éé’ bá ’áshłéehgo naat’ą́hí hááłgizh.
1-daughter 3-clothes 3-for 3-1-make-I 1-GO fabric I-cut.PShichá si’ą́ągo ’iiłhaazh.
1-huddle 3-put-SPN-GO 1-sleep.PShichidí t’ahdii yá’át’ééh, ’át’ah ’índa ła’ ninááhideeshnih.
1-car still 3-good.N later one again-3-1-buy.FShí ’éí t’áá naanishdóó kingóó déyá.
I TOP just work-from town-to 1-go.I
’íísíníłts’ą́ą́’
bee ’ééhóziní
- Imperfective (I) (∅, ni, si, yi-∅)find in Navajo Verb Modes
- déyá gofind in Navajo Verb Modes
- -dóó from a specific location or point in space or timefind in Navajo Postposition Lexicon
- location
- -góó to, toward, along, on, with a numeral it indicates a datefind in Navajo Postposition Lexicon
- goal