Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries
Shideezhí t’áadoo ’ałtso ’íiłta’í t’óó nádzá.
1-sister NEG finish 3-read-NMLZ.NEG just 3-return.P’Ahbínídą́ą́’ hashbį’go baa nídiisdzá ’ákondi t’áadoo ’áłtso da.
morning-past 1-clear.I-GO 3-for 1-start.P however NEG complete NEG
’íísíníłts’ą́ą́’
bee ’ééhóziní
- T’ahdii ’áhát’íní hoolzhishgi bik’ídáahgi
- hashbį’ clear the land’áhát’íní hoolzhishgi bik’ídáahgi
- ’Áhoodzaii’áhát’íní hoolzhishgi bik’ídáahgi
- ńdiishdááh start’áhát’íní hoolzhishgi bik’ídáahgi
- ’ahbínídą́ą́’ this morningsaad ’át’éii zanoo’į́ bik’ídáahgi
- -dą́ą́’ past time’akéé’ si’ání zanoo’į́ bik’ídáahgi
- time
- -aa to’akéé’ si’ání zanoo’į́ bik’ídáahgi
- goal
’Áłahji’ tó dilchxoshí síníł’ą́ą dooleeł.
always water popping-Í 3-2-keep.SPN will.be.F’Áłchíní hazhóʼí bik’i yíldził.
children careful 3-for 2-support.Prog’Ólta’góó daats’í deeshááł doodaii’ jooł bee nideeshneeł.
school-toward maybe 1-walk.F or ball 3-with 1-play.F'Aghaa’ daołgááh.
wool pl-3-2dpl-make.white.Ibik’ízhdidoodis
3DO-4-wrap.it.around.it.FChidí łizhinígíí doodago łigaaígíí daats’í nahideeshnih?
car black-nom or white-nom perhaps 3-2-buy.Fdadidoołhįh
pl-3DO-2dpl-melt.it.Fdadiilyį́į́’
pl-3DO-1dpl-melt.it.Pdadoohsį́į́ł
pl-3DO-2dpl-eat.it.Fdajoodlą́ą́’
pl-3DO-4dpl-drink.it.Pdajíí’aal
pl-3DO-4dpl-chew.it.Pdaohsą́
pl-3DO-2dpl-eat.it.Idaoołhį́į́’
pl-3DO-2dpl-melt.it.(snow).Pdazhdiłhį́į́h
pl-3DO-4dpl-melt.it.IDá’ák’eh góyaa yishwoł.
cornfield down.that.way 1-run.Progdeiilyį́į́h
pl-3DO-1dpl-melt.it.(snow).IDibé tóógóó neeshkał.
sheep water-toward 3-1-herd.Progdidoołhįh
3DO-2dpl-melt.it.Fdiidiłjeeh
3DO-3-start.fire.Idishhį́į́h
3DO-1-melt.it.FDíí dibé yázhí yíłtééł.
TOP sheep little 3-2-carry.AnO.Progdííníłhį́į́’
3DO-2-melt.it.PHaahláyéé ’ajiiłhosh.
don’t.dare 4-sleep.Ihadaniilchaad
pl-3DO-1dpl-card.it.(as.in.wool).Phadeeshtééł
3DO-1-carry.him/her.up.out.of.something.Fhadeidínóołchał
pl-3DO-3dpl-card.it.(as.in.wool).Fhazhdoołtééł
3DO-4-carry.him/her.up.out.of.something.Fhazhdínóołchał
3DO-4-card.it.(as.in.wool).Fjííłhį́į́’
3DO-4-melt.it.(snow).PKwe’é k’ad łe’esh’aah.
here now earth-1-put.into.I.SROKénídánííljeehgo, sin łah beehódíítał.
shoe.game-GO song some 2-sing.FMary ha’át’íí lá yinízin?
Mary what Q 3-3-want.NINeel’ą́ą le’.
term-3-reach.up.to.NI LE’nidasiilkáá’
pl-3DO-1dpl-investigate.it.Pnideidooleeł
pl-3DO-3dpl-carry.a.ropelike.thing.around.Fnijiskáá’
3DO-4-investigate.it.Pnizhdooleeł
3DO-4-carry.a.ropelike.thing.around.FShicheii bighangóó yishááł.
1-grandfather house-toward 1-go.ProgShichidí t’ahdii yá’át’ééh, ’át’ah ’índa ła’ ninááhideeshnih.
1-car still 3-good.N later one again-3-1-buy.F
’íísíníłts’ą́ą́’
bee ’ééhóziní
- t’ahdii stillsaad ’át’éii zanoo’į́ bik’ídáahgi
- ’át’ah ’índa later, later onsaad ’át’éii zanoo’į́ bik’ídáahgi
- Neuter Imperfective (NI)’áhát’íní hoolzhishgi bik’ídáahgi
- yá’át’ééh it is good’áhát’íní hoolzhishgi bik’ídáahgi
- Náásgóó’áhát’íní hoolzhishgi bik’ídáahgi
- nahashniih buy, sell’áhát’íní hoolzhishgi bik’ídáahgi




